кырдьык, өр буолбата. Дьиэтигэр киирэн, хоноһотун ыҥыран тыаҕа таһаарда. Тугу да саҥарбат. Обун «тыаҕа тугу эрэ үлэлэтээри гыннаҕа дуу» дии санаата.
Тыа саҕатыттан чугас, үс ыҥыырдаах ат бааллан турар эбит. Ол таһыгар икки киһи олорор. Биирдэрин билэр – Топпооску Ньукулай диэн Тараҕай нэһилиэгин киһитэ. Урут кинини Бэбэһэлээххэ сылдьан көрөрө. Оттон иккиһэ – мааны таҥастаах, кини билбэт киһитэ.
– Топпооскуну билэр инигин? – Бэбэһэ оҕону сиэтэр курдук Обуну илиититтэн сиэтэн олорор дьон иннилэригэр аҕалар.
– Билэбин, – Обун, тугу эрэ сибикилээн билэн саллыбыт киһи курдук туттан, аллара көрөн туран саҥарар.
– Бу Манчаары Баһылай диэн киһи. Истибитиҥ дуо?
Обун мааны киһини көрөн аһарда. Иннигэр чугас баҕайы киэҥ харахтаах, биллэ-биллибэт эбирдээх сирэйдээх киһи олорор. Уол эмиэ төбөтүн санньытан баран аргыый саҥарар:
– Истибитим.
– Эн кинилэри кытта барсаҕын. Тыыллымаҕа диэри сирдээн биэриэҥ, – Бэбэһэ хамначчыт уолугар сорудах биэрэр киһи курдук этэр.
– Мин онно барар суолу билбэппин, – Обун төбөтүн илгистэр.
– Сымыйалаама! Сүөһү үүрсэн Тыыллымаҕа барса сылдьыбытыҥ буолбат дуо?!
– Биирдэ эрэ сылдьыбытым. Суолу үчүгэйдик билбэппин.
Эмискэ Манчаары ойон туран ынан кэлэн Обуну кэннинэн чугурутар.
– Барбат буоллаххына мин эйигин атыннык тыыннарыам! – Манчаары сирэйэ-хараҕа уларыйбыт. Суоһар көрүҥнэммит.
– Ыл, үчүгэй аҕайдык сахсыйа түһэн биэр. Оччоҕо дөбөҥнүк сыһыйыа, – Топпооску эбэн биэрэр.
– Ээ, доҕоор, куттаныма. Эн суолларын эрэ ыйан биэриэҥ, – Бэбэһэ эрэ дэмнээхтик саҥарар.
Обун мух-мах баран сөбүлэспит курдук буолла. Манчаары Бэбэһэни тэйиччи илдьэн тугу эрэ сибигинэстилэр. Ити икки ардыгар Бэбэһэ дьахтара улахан тууйаска сүөгэй тутан аҕалла. Ону барааччылар истилэр. Бэбэһэ иһиспэтэ.
Аттар холуннарын чиҥэтэн баран мииннилэр. Обуну сур акка олортулар. Бэбэһэ хаалла.
Обун Арамаан бастаан иһэр. Манчаары саалаах, батыйалаах. Топпооску тоҕо эрэ хотуурун туоһунан суулаан баран ыҥырда сылдьар. Оттон Обуҥҥа кыыннаах быһаҕа эрэ баар.
Манчаары баран иһэн Обунтан Тыыллыма баайа Даркы Дьаакып ханна олорорун ыйыппытыгар киһитэ «билбэппин» диэтэ. Саҥата суох айаннаан истилэр.
Кус элбээбит. Эҥин бэйэлээх өҥнөөх-дьүһүннээх кустар күөлтэн күөлгэ көтөллөр. Кус эрэ буолуо дуо, бараах, чөкчөҥө үөрэ элбэх. Кыһыл түөстээх талах чыычаахтара үөрдэрин батыһа биирдиилээн көтөллөр.
Былыта суох ыраас халлааҥҥа үөһэ ойбут күн итии сыламынан сыдьаайар. Арҕааттан үрэр быстах сиккиэр сөрүүн салгына сайар. Хонууга халыйбыт күөлгэ түспүт кустар долгун сырдык эрэһэтигэр ордук чуолкайдык харааран көстөллөр. Аттар туйахтарыттан сир куоһаҕар халыйбыт уу бырдаҥалыыр. Алаас иһэ күрэҥсийэ күкээрбит өҥүн уларыта илик. Арай үрдэл сиргэ хайы-үйэ ньургуһун тахсан бүөрдээн эрэр. Аны аҕыйах хонугунан күн уотугар арыллан тахсыа буоллаҕа.
Бу бэйэлээх үчүгэйгэ, күрүлүүр күнүс, дьону халыы-талыы