маъносида.
11
“Вақойиъ” (араб.) – воқеалар. “Бобурнома”нинг асл номи.
12
Илтизом (араб.) – мажбурият, лозим топмоқ.
13
Ложарам (араб.) – шубҳасиз, ноилож, шунинг учун.
14
Таарруз (араб.) – қаршилик кўрсатиш. Бу ўринда эътироз.
15
Умаршайх мирзо – Заҳириддин Муҳаммад Бобурнинг отаси, соҳибқирон Амир Темурнинг ўғли Султон Муҳаммаднинг ўғли Султон Абусаиднинг ўғли, Фарғона вилоятининг подшоси. У 1494 йилда вафот этгач, тахтга 12 яшар Бобур ўтиради.
16
“Хамсатайн” (араб.) – икки бешлик. Икки “Хамса” (Низомий ва Хисрав Деҳлавийлар “Хамса”си).
17
Бу сатр эски нашрларда “Ғарибингға тараҳҳум айлағилким, анда жонидур” тарзида берилган.
18
Мавсум (араб.) – аталиш, номланиш.
19
Тунд (форс.) – қаттиқ, совуқ, кучли.
20
Бодия (араб.) – чўл, дашт, саҳро.
21
Мезон, мизон (араб.) – ўлчов, тарози. Бу ўринда ўлчовли умр маъносида.
22
Халқ мулки.
23
Ифрот (араб.) – ҳаддан ошмоқ.
24
Кордида ва кордон (форс.) – иш кўрган, иш билувчи, тажрибали.
25
Нашот (араб.) – шодмонлик, севинч.
26
Инбисот (араб.) – шодлик, хурсандчилик.
27
Бундай элни ҳар ким енга олади маъносида.
28
“Эсланг, Иброҳим (ўз ўғли) Исмоил билан биргаликда уй (Байтуллоҳ)нинг пойдеворини кўтарганларида, (шундай дуо қилдилар): “Эй, раббимиз, биздан (ушбу ишимизни) қабул эт. Албатта, Сен эшитувчи ва доно зотдирсан”. (Қуръони карим, Бақара сураси, 127-оят). Абдулазиз Мансур таржимаси.
29
Бидоят (араб.) – бошланиш, ибтидо, аввал.
30
Расад (араб.) – мунажжимлар кузатиши. Расад боғламоқ – астрономик жадвал тузмоқ.
31
“Зичи Кўрагоний” – зиж, зич – астрономик тақвим, жадвал. Кўрагон – соҳибқирон Амир Темурнинг лақаби. Темурийларга дахлдор. “Темурийларнинг астрономик жадвали”.
32
Аҳком (араб.) – ҳукмлар. Астрономияда юлдузлар сайри ва ҳолатини тадқиқ этиш.
33
Олот, олат (араб.) – асбоб.
34
Уч қаватлик.
35
Ҳоло – ҳозирда, айни пайтда.
36
Мустаъмал (араб.) – амалда, амалдадир.
37
Беш, каму беш (форс.) – кўп, оз ва кўп.
38
Батлимус – Ҳаким Птолемей. Жолинус – Галиннинг шогирди. Милодий 90-168 йилларда яшаб ўтган.
39
Ноқис (араб.) – нуқсонли, камчилиги бор.
40
Хазойин ул-маоний (араб.) – маънолар хазинаси.