Норқизил Кенгбоев

Қашқадарё воҳасининг бахши-оқинлари.


Скачать книгу

Дўстларни жудо қилиб,                                     Дарбадар-гадо қилиб,                                           Кездириб ўтган замон бу.

      Далада юрдим мол боқиб,                                           Аёғим тиконлар чақиб,

      Юрагим ўтларга ёқиб,                                Бездириб ўтган замон бу.

      Танимга юпун ёполмай,                                Бир бурда нон тополмай,       У ён бу ёнга чополмай,                                    Тўздириб ўтган замон бу,

      Шу нарсани алоҳида қайд этиш керакки, Абдулла шоир қутлуғ Рамазон ойи бошланиши билан айтиладиган анчагина қўшиқларни яратганлигини кўпчилик билади. Масалан, “Ё рамазон” деган эл ичида машҳур бўлган қўшиқнинг муаллифи ҳам Абдулла шоирдир:

      Абдулла шоир ижодида фашизмга қарши кураш ҳақидаги термалар салмоқли ўринга эга. Мазкур мавзудаги термалар жанговарлиги, душманга нисбатан нафрат руҳининг бўртиб туриши, адолатнинг ва ҳақиқатнинг ғалабасига ишончи кучли эканлиги билан ажралиб туради:

      Ғарбнинг қутурганлари,                                      Уриб бир-бирин йиқди,                               Немислардан одамхўр,                               Фашист азроил чиқди.                                     Беш йил қон терим оқди,                                      Солдат бўлган йилларда,                                Менинг жангу–жадалим,                          Кечди қардош элларда.                                     Каска кийган йилларим,                                      Жангоҳларда бўлдим мен.                                      Ёв ўлганда яшнасам, Дўст ўлганда сўлдим мен.

      Бундай оташин сатрларни ўқир экансиз, уларнинг ҳар бир қаторини шоир ўзининг юрак қони ва ақл чироғи билан ёзганлигига амин бўласиз.

      Уруш йилларида Абдулла шоир жанговар термалари билан немис фашист босқинчиларига қарши ўз жонажон Қайнарбулоғидан туриб ўт очди.

      Амуга тонгда қон томди,                                      Ёш томди дарёмизга.              Урушга кетган эрлар,                                            Кўпи қайтмади изга.                                     Солдат қайиши билан,                                      Боғладик белимизни.                                            Қорачукдай сақлаймиз,                                Она юрт-элимизни.

      Абдулла шоирнинг уруш ҳақидаги термаларида ўлим ва ҳаёт, инсон ҳаётининг маъноси, қадр-қиммати ҳақида фалсафий мушоҳадалар юритади. Масалан, фашист солдати номига қарата ўз қариндошлари номидан айтилган аччиқ ҳақиқат ниҳоятда ҳаққоний ва даҳшатли жаранглайди:

      Одам бўлиб одамдай                                            Яшаб юрган бўлмадинг,        Одам бўлиб одамдай                                            Ўз ерингда ўлмадинг…

      Бегоналар