пальчатку, каб выцягнуць у яго з рота кавалкі кардону, і на званок яна не адказала.
Мелодыя «Beethoven fantasy» хутка раздалася зноў; тэлефанавала яе суайчынніца Лада, родам з Віцебска, прапаноўвала паехаць на сеанс нейкай варажбіткі, нібыта ўнучкі сібірскага шамана, а верагодней за ўсё, чарговай аферысткі (бедныя немцы! панаехала ж нас на вашую галаву!): «Ты ж нарадзілася ў шэсцьдзясят шостым, табе кроў з носа патрэбна, у цябе лёс закрыты, дзве шасцёркі на канцы!» Карацей, калі Ларыса, адклаўшы, нарэшце, мабільнік, вярнулася ў гасцёўню, каб даць Гансу яго звычайную дозу мелперону, старога там ужо не было.
Зазірнула ў ягоны пакой, голы, нібыта канура айчыннага алкаголіка, а не апартаменты баварскага пенсіянера, там было пуста, толькі старое люстэрка з’едліва, як ёй падалося, мігцела вышчарбленай амальгамай; але тут напаўадчыненыя ўваходныя дзверы з прымацаваным да іх з унутранага боку небіткім люстэркам (па парадзе лекара і прымацавалі, маўляў, уласны адбітак адцягвае хворага ад намеру ўцячы з дому), – уваходныя дзверы, якія Ларыса забылася замкнуць, усё растлумачылі. Пакуль яна размаўляла па тэлефоне, стары збег!
Кінулася на адзіную вуліцу вёскі; як быццам бы ідучы на шпацыр (галоўнае – не прыцягваць увагі, адразу ж данясуць у бальнічную касу, што «гэтая руская» дрэнна даглядае хворага), але ўсё ж дастаткова шпаркай хадой прайшлася міма прыватных парадызаў з пунсовымі ды залатымі цюльпанамі, раскошнымі нарцысамі, падобных да дарагіх магазінаў свяцільняў, дзе ўзялі дый запалілі ўсе лямпы адразу, вось толькі размешчаны яны па капрызе моднага дызайнера не ўверсе, а ўнізе. Суседкі старанна працавалі ў палісадніках; іх шыйныя хусткі, якія варушыліся ад ветру, нагадалі ёй узнімаючых галовы змей.
Старога на вуліцы не было.
Пакуль ішла назад, узгадвала ўчарашняе: вярнуўшыся з Эбенсфелда, знайшла Ганса ля люстэрка – стаяў, не запальваючы святла, худыя ногі ў перакручаных сподніках, майка нацягнута на швэдар (апранаўся сам), пух на цемі нібыта мох на камені-кругляшы, якіх багата ў наваколлі. Стаяў, утаропіўшыся ва ўласны адбітак. Што ён мог бачыць там у цемры? Кранула за плячо – Ганс зірнуў на яе не пазнаючы і зноў звярнуўся да люстэрка, замшэлы правал рота манатонна, без усялякага выразу, прашамкаў: «Тут халодна… няма ежы… няма запалак… нікога няма…» – менавіта так яна зразумела сэнс ягонага мармытання. Перад ёю стаяў вар’ят, які перакрэсліў ужо рэальнасць яе існавання, і яна стомлена ўсміхнулася: мо яе насамрэч няма? Вось было б цудоўна! А праз хвіліну раздаліся хрыплыя гукі, як быццам бы скрыгоча заезджаная кружэлка, гэта ён заспяваў: «Auf Wiedersehen… Auf Wiedersehen…», нават правай рукой паспрабаваў камусьці ў люстэрку памахаць, нібыта на развітанне, а потым выцягнуў гэтую руку перад сабой: «Sieg Heil!», але не ўтрымаў раўнавагі ды паваліўся б на падлогу кулём, калі б яна яго не падтрымала.
Яна тады адцягнула ўвагу хворага ад люстэрка, панадзіўшы яго цукровым пячэннем (безадмоўны сродак пераключэння рэальнасцей, што нязменна вяртаў Ганса ў тут-і-цяпер), дапамагла