бир-бирлерине карап: «Мунавы не зат этеди? Сувга бизди де алып кеткиси келеме экен, деп сейирсинедилер. Сен олардынъ кайтип кийинип келгенлерин коьрген болсанъ экен. Бириси коьн шарыклар, мамыктан тигилген фуфайкалар, басларында да бир неше йыллардан калган койдынъ коьниннен тигилген боьрклер кийгенлер. Кене болса да, сол ногай яслардынъ арасында йигерлилери де шыктылар. Яхьядынъ артыннан калмай, сувды да оьттилер.
Тек Яхьяда сол шаклы тал да орып сувдан шыгарып болмага куьши болмаягы белгили эди. Ама шеркеш яс сувдынъ аргы ягына бир барып келмей, бир неше кайта барып, таллар орып шыгарды, соны ман бирге ногай ясларга да ярдамласып, оларды да шыгарды. Суьйтип, авыл яслары Яхьядынъ болымлыкларын коьргенде, аз-маз тыйылдылар, – деп мага йол бойы Черкесск каласыннан Эркин-Юрт авылына еткенше дейим хабарлап келди, атамнынъ ясы уьйкен йолдасы Сарытай Курелов.
– «Йыллар карап турмадылар. Биз де оьстик. Неше йыл Яхья яшаса да авылда, не шаклы аьдемлер мен айкасса да, оны баьриси де шеркеш, шеркеш деп коймайтаган эдилер. Коьп кайта сол шеркеш яс авылда коьплеген ясларга оьз ярдамын тийдирген. Ама барган сайын, ясы уьйкенлер онынъ намыслыгын, ярдамласувын эситип, оны сыйлап баслаганлар. Яхьядынъ яшавынынъ аьр куьни – онынъ сынавлары болдылар. Ол он, он бес ясыннан ызанда тракторлардынъ артыннан барган сабаннынъ ызыннан юрип урлыклар шашып, оьсимликлерди отап юрген аьдем. Атасы оьлгеннен сонъ, Яхья онынъ карындасы Кеусардынъ аьелине яшамага коьшкен.
Сол оьзининъ болымлыкларына яс Кеусардынъ уллары Али мен Даутты да уьйретеди. Олар ман бирге сувды оьтетаган эди. Тал орып, кыс куьнлеринде уьйди от ягып йылытпага амал табатаган эдилер», – деп айтты мага сол ясы уьйкен авылдасым.
Суьйтип, яслар оьстилер. Олар он тогыз, йырма ясына толдылар. Яхья да, ялгыз яшамага кыйын экенин анълап, 1951-нши йылда уьйленмеге ойланды. Оьзининъ ойлары ман оьксиз яс тек оьз тетеси Кеусар ман кенъеседи. «Кеусар тетем, мага колынънан келгенинъди эттинъ, бавырынъа бастынъ, аслар асып, ашлык куьнлерден мени куткардынъ. Оьзинънинъ улларынънан кем коьрмединъ», – деп, ол тетесине разылыгын билдирди эм ога уьйленеектинъ хабарын айтты. Кеусар куванып, онынъ ойларын макул коьрди. Тек кайсы боьлмеге аькелер экенсинъ? – деп ызаланды.
– Энди сен оьз уста колларынъ ман оьзинъе бир уьй курсанъ, бек ийги болар эди, – деп анълатты Кеусар Яхьяга.
Кеусардынъ улы Алий Сейфединов (Суюнов)
Кеусардынъ улы Даут Сейфединов
Кеусардынъ улы Рашид Сейфединов
– Яслыктынъ ойсыз вакытлары —
Яхья да Кеусардынъ каралдысыннан узак болмаган бир кенъ ерди сайлап, сол ерге уьй салаягы акында йолдасларына айтты. Ястынъ сайлаган ери неге болса да атасынынъ яшаган юртынынъ артында алыс кетпей, Кеусардынъ да каралдысыннан узак болмаган ерде эди. Суьйтип, йолдаслары ман бир боьлме, бир аят уьй косына пол, таллар орып,