Венера Петрова

Харах баайыыта


Скачать книгу

тиэмпэнэн харчытын барыыһы. Уонна тэллэх эрэлэ суоҕукайа бэрт. Куоста ордук үбүн ханна батарар, хайдах гынан үлүннэрэр, баай төрдө гынар туһунан лиэксийэ да кэмигэр эргитэ саныыр, төбөтүн сынньар идэлэннэ.

      Оттон били биисинэстэрин бакаа тохтоттулар. Ымсыыгар ыт буолуоҥ дии. Куруук табыллыаҥ үһү дуо, дьарыгы уларыта сырыттаххына харыгыттан харбаппаккын, хал да буолбаккын. Онтуоннарыгар барытын отчуоттаатылар, отторун тобоҕун олордьу төнүннэрдилэр. Хата, маладьыастарыҥ бэйэлэрэ ылларбатахтар. Харчы соноругар буолан, үөһүгэр киирбэтэхтэрэ. Онтуон быраатын өйүү таарыйа ити саарбах эргиэни эрэммит буолан, тохтуубут диэбиттэригэр утарбатаҕа.

      Харчы аата харчы. Төһөтө аахсыллыбат. Төбөнү эргитэр, өйү үлэлэтэр. Уолаттар ыаһахтара ол эрэ туһунан. Шииттэр муударастара иҥэн, ханна да уонна айахтатан алдьамматтар, бэйэлэрин эрэ ыккардыларыгар кэпсэтэллэр.

      – Рокфеллеры баай-талым сиимбэлэ дииллэр дии. Кини туохтан саҕалаабытын билэҕит? – Куоста ыйытыахха эрэ диэн ыйытар ини, хантан билиэхтэрин баран. – Кини дьонуттан иэс ылбыт харчытыттан саҕалаабыт. Аҕата албын эминэн эргинэн син харчылаах эбит. Уолугар биир тыһыынча дуолларын уон бырыһыаҥҥа иэс биэрбит. Аҕа аҕа курдук аһынан, үс сыл устата харчыҥ бырыһыанын төлүүгүн, онтон тыһыынчаҕын мин бэлэҕим курдук саныаххын сөп диэбит. Рокфеллер туох да ынырыктык үлэлээбит, харчы туһугар аһара хабыр эбит. Отут аҕыһыгар кини Эмиэрикэҕэ нефть тэрилтэлэрин барыларын хонтуруоллуур буолбут. «Стандарт ойл компани» диэн кини тэрилтэтэ адьырҕа кыыл курдук атын кыра тэрилтэлэри барыларын ыйыстыбыт, – Куоста саха Рокфеллера буолаары тииһэрэ дуу.

      – Баай туһугар баһыҥ барыа да, өйө-төйө суох хара өлүөххэр диэри үлэлээ да, өрөбүлэ-тойо суох – айаката бэрт дии. Сылга биирдэ икки-үс күн эрэ сынньаналлар үһү. Тугуй, мин ол уруобат үһүбүн дуо? Туох туһугар? Хаһан эрэ кырдьан баран кыһалҕата суох олоруом, сири-дойдуну кэрийиэм этэ диэн дуо? Лучше мин билигин баайдык да буолбатар, син бэртик олорбоппун дуо, – Уйбаан уоһа чорбоҥолоон олорор.

      – Уоскуй доҕоор, тебе это все равно не грозит, – бааһынайдара нууччалаамахтыыр.

      – Кырдьык да, ити Кэриэйэҕэ эҥин акаары курдук үлэлииллэр. Тохтоло суох, муҥ кыраайынан. Тулуйбаккалар, үлүгэр үрдүк дьиэлэриттэн ыстанан кэбиһэллэр үһү, – Куоста кымырдаҕас буолуон баҕарбата өтө көстөр.

      – Дьэ оччоҕо туга ордугуй? Өйдөөбөтүм ээ, – Үстүүн ыйытан иһэринэн маладьыас.

      – Сибилигин баара, бэйэтэ үллэ турара. Кымырдаҕас курдук кыпсыгылдьыйан акаары баҕайытык үлэлээ да үлэлээ буолумуна. Ол кырдьар сааскар тиийиэҥ эрэ, суох эрэ, – Уйбаан харчы сокуонун өйдөөтө быһыылаах.

      – Буо-буо – бэйэтэ үллэ турара. Харчы харчыны төрөтөр, сытан эрэ бырыһыан ааҕыллар. Ити идиэйэ ээ! Маладьыас! Оттон кырдьар сааскар тиийбэтэххинэ, нэһилиэнньиктэриҥ абыраныахтара дии.

      – Ханнааҕы нэһилиэнньиктэрим?

      – Оттон баар буолуохтара буо, бу да киһи.

      – Олор баҕас бэйэлэрэ баар буолбаттар.