Ignacy Krasicki

Bajki i przypowieści


Скачать книгу

— zwierciadło.

28

Słysząc się złym (daw. składnia) — słysząc, że jest zły; słysząc, że mówią o nim, że jest zły a.: słysząc, że mówią o nim źle.

29

przemysły(daw. forma N. lm) — przemysłami, tj. pomysłowymi wybiegami.

30

przyzwoity — tu: stosowny, właściwy.

31

dęba (daw. forma D. lp rodz. m.) — dziś: dębu

32

na dęba (daw. forma B. lp rodz. m.) — dziś: na dąb.

33

pełnić srogie losy — dopełnić srogie przeznaczenie; tj. przen. zakończyć życie.

34

fatalne — złowieszcze, złowróżbne, tu: zgubne.

35

derwisz — mnich mahometański.

36

Mahometa studnia — źródło Zeusen w Mekce, mające według wierzeń mahometan cudowne właściwości.

37

puchlina — właśc. puchlina wodna, daw. określenie schorzenia polegającego na gromadzeniu się płynów w otrzewnej i ogólnym obrzęku; uważano niegdyś (co znajduje wyraz w tej bajce Krasickiego), że przyczyną choroby jest nadmierne spożywanie wody.

38

brylantowany — imitujący brylant dzięki odpowiedniej obróbce szlifierskiej.

39

szmaragi (daw. forma oboczna) — szmaragdy.

40

drożyć się — tu: cenić się, wynosić.

41

do sprzączki — chodzi o sprzączkę u trzewika; ozdoby te były wykonywane z mniej cennych kamieni ze względu na łatwość ich zniszczenia lub zgubienia.

42

moderat — człowiek umiarkowany, powściągliwy; por. wł.: moderato: umiarkowanie (o tempie wykonywania utworu).

43

zajeść — zagryźć.

44

potkać się (daw.) — spotkać się.

45

mopsu (daw. forma C. lp) — dziś: mopsowi.

46

kurta — pies z uciętym ogonem, zwł. kundel.

47

fatyga — trud, wysiłek.

48

spektator (z łac. spectare: patrzeć) — widz.

49

zdania przedsięwziętych — sądy a priori, czyli powzięte z góry, przed potwierdzeniem ich doświadczeniem.

50

upiry — upiory.

51

prym — pierwszeństwo.

52

orator (z łac.) — mówca.

53

wspór — tu: spór.

54

kształcić — tu: nadawać piękną formę.

55

zejść (daw.) — wzejść, wyrosnąć; tu: forma 3 os. lp cz. przesz. rodz. m.: zeszedł.

56

szpaler — równo przystrzyżony żywopłot.

57

popsować (daw.) — popsuć.

58

turbować się (daw.) — martwić się.

59

srodze — tu: bardzo.

60

zejść (daw.) — wzejść; tu forma imiesłowowa: groch zeszły, czyli taki, który wzrósł.

61

wetować — wyrównać, powetować stratę.

62

profit — korzyść, zysk.

63

mniemał mieć korzyść (daw. składnia) — sądził, że będzie miał korzyść.

64

stłoczone żyto — zdeptane żyto.

65

hipokryt — dziś popr. hipokryta.

66

zawżdy (starop.) — zawsze.

67

nadybać — zdybać, przyłapać.

68

niezabawem — niebawem, nie zwlekając.

69

spotkać się — tu: w bezpośredniej walce.

70

markotny — tu: rozgniewany.

71

podły — lichy, marny.

72

mdły — tu: nędzny, słaby.

73

powadzić się — pokłócić się.

74

kałamarzów (daw. forma D. lm rodz. m.) — dziś popr. kałamarzy.

75

kartownik — karciarz.

76

szuler — osoba grająca w gry hazardowe nałogowo, a przy tym nieuczciwie

77

chapanka — gra w karty pochodzenia fr. i wł., popularna w Polsce w XVIII w.