прагучаў мілагучны звон, пакой на імгненне дзівачна раздвоіўся і, калі набыў ранейшы выгляд, запярэсціўся неверагоднымі паветранымі малюнкамі, якія спачатку нагадвалі галаграфічныя здымкі, апасля зрабіліся рухавымі аж пакуль не ператварыліся ў прыгожае кіно. Агаломшаныя юнакі сумятліва зіркалі навокал, імкнучыся зразумець з'яву, якая іх літаральна паглынула. Яны бачылі вакол сябе высачэзныя дрэвы, падножжа якіх засцілаў мяккі мурог, чулі цудоўныя спевы птушак і нават прыкмецілі, як паблізу цмыгнула лісіца. Іхнія пачуцці захапляў зялёны поплаў, па якому гуляў ветрык і ўсялякія клапатлівыя вусякі. Ад замілавання аж затрымцелі сэрцы, калі назіралі блакітныя прасцягі азёраў і ляцелі над цудоўным сонечным краем.
– Гэта мая радзіма, – сумна прамовіў Кастусь, і шчымлівыя вобразы адразу прапалі.
– Прыгожая, – усхвалявана адзначыў Аляксандр.
– Нашыя не горшыя, – нібыта нагадаў Раджыў і скіраваў зірк за акно. – Радзіма заўсёды прыгожая і лепшая за ўсё іншае. – Няма чаго журыцца, – астудзіў усіх Барыс. – Досыць вяртацца назад. Трэба ісці толькі наперад: там столькі цікавага і нязведанага.
– Няма чаго журыцца, – астудзіў усіх Барыс. – Досыць вяртацца назад. Трэба ісці толькі наперад: там столькі цікавага і нязведанага.
27
– Верш, кажаш, напісаў. Малайчына! І як ён у цябе атрымаўся?
– Выйшаў раніцаю за котлішча, глянуў на прыроду, неба – хораша стала, і пацяклі самі сабой складныя думкі…
– Цікава. Мала хто здольны на такое натхненне.
– Я, дзедзя, буду паэтам.
– Ужо вырашыў?
– Ага!
– Цяжка прыйдзецца.
– Чаму?
– Не наш гэта занятак. На яго не пражывеш.
– А мне дужа хочацца.
– Разумею, таму кідаць яго не раю. Але памятай: тваё жаданне пераўзыходзіць рэальнасць – а гэта заўсёды пакутна. Трэба настроіцца і змагацца. Будзеш?
– Абавязкова!
– Тады жадаю поспехаў. Дзеля самавітасці дам параду: не пішы пра балоты і хмызнякі, як іншыя, – ты выхапіў ў вышыняў свой дар не для гэтага; тваё прызначэнне – мастацкім словам абуджаць палыя душы, узвышаць іхні дух і пракладваць для іх касмічны шлях. Вер: усё атрымаецца лепшым чынам, якія б перашкоды не сустрэліся. Са Святога Пісьма вядома, што першыя людзі на зямлі былі земляробамі і жывёлаводамі, а не паэтамі ці кімсьці іншым з творчай жылкай. Значыць, ім даручаліся пэўныя і канкрэтныя ролі, якія не прадугледжвалі здольнасцяў да абстрагаванняў і мыслявых палётаў-пошукаў. Ад чалавека патрабавалася толькі фізічная праца. Але з цягам часу людзям надакучыла гарбець па-чорнаму, захацелася прыгажосці, гульні ў вобразы па прыкладу багоў, таму і з'явіліся ўсялякія выдумшчыкі. Яны зрабілі шмат чаго добрага і цяпер дапамагаюць. Толькі, на жаль, лепш ад гэтага жыць не стала. Можа, наадварот – горш.
– Дык што, дзядунька: культура шкодзіць?
– Гэтак катэгарычна я б не гаварыў, бо мы ўвогуле не ведаем, дзе карысць, а дзе шкода. Адно бясспрэчна – чым больш мы мазгуем і разважаем, тым нам горай.
– А