па-ранейшаму стаяць кнігі, з якіх дачка чэрпала ўяўленні пра шчасце. Маці іх, зразумела, не чытае. Яна спусташае адным глытком паўбутлі хатняе наліўкі, выключае тэлевізар і накіроўваецца да аўтобуснага прыпынку. Як заўжды, балесны выгляд дачкі выклікае ў маці задавальненне яе ўласным нязменна добрым здароўем ды цудоўным настроем. Засмучае яе адно: дачка – які жах! – зусім не глядзіць тэлевізар. На думку Галіны Іларыёнаўны, гэты факт неабвержна сведчыць пра псіхічнае расстройства. З перабольшанай клапатлівасцю яна раіць Юлі плюнуць на усіх, асабліва на мужчын, як тое даўно зрабіла яна, маці. Дачка абяцае – зразумела, для таго, каб хутчэй выправадзіць маці. Але зрабіць гэта не так проста. У Галіны Іларыёнаўны з’явілася новае хобі – глядзецца ў люстэрка.
«Праўда, у мяне цудоўны колер твару?» – пытаецца яна, з аса-лодай разглядаючы сябе.
«Так, мама».
«Гэта таму, што я капусту з морквай ем!»
Сёння яна адна навярнула цэлую патэльню.
«У капусце шмат вітамінаў. А ты – ты дрэнна выглядаеш. Вунь і зубы пацямнелі…»
Задаволеная, маці пераходзіць да кніжных паліц. Яе бровы паўзуць уверх у карцінным абурэнні.
«Што гэта? На-бо-каў?! Якая лухта! Я чула ўрывак па тэлевізары… Ніхто яго не чытае, бо не разумее («Гэтую фісгармонію без шклянкі не зразумееш!» – рэхам адгукаецца ў Юлінай памяці). І, дарэчы, чаму ў цябе зусім няма дэтэктываў?! Як жа можна так жыць?! І вось яшчэ. Днямі цёця Тоня з першага пад’езда… ну тая, у якой чучала глушца і муж палкоўнік, памятаеш? – прынесла мне кніжку, як там яе… «Пацалунак монстра». Міленькая штучка! Я табе абавязкова прынясу!»
Юля шчыра здзіўляецца свайму цярпенню. Колькі яна яшчэ здолее трываць? Нарэшце, маці быццам бы сабралася сыходзіць. Юля спрабуе зачыніць за ёй дзверы, але гэта не ўдаецца. У прыступе гуллівай весялосці маці какетліва, нібыта маладая дзяўчына суджанаму, гразіць дачцэ пальчыкам:
«Зноў ты сумуеш? Плюй на ўсіх! На ўсіх! І табе адразу стане добра!»
Дык вось ён, найпрасцейшы рэцэпт душэўнае раўнавагі! Будысты былі б у накауце. Маці прагна ловіць позірк дачкі, каб пацешыцца гідлівасцю, якая адаб’ецца на яе твары, але тая ўпарта разглядвае пляму на падлозе.
«Вось ты не глядзіш тэлевізар, нічога не ведаеш, – спяшаецца сказаць маці, бо дачка зноў спрабуе зачыніць за ёю дзверы. – Учора ў Польшчы абрынуўся дом, загінулі семдзесят пяць чалавек! А на мінулым тыдні была катастрофа самалёта ў Інданэзіі! Трупы пасажыраў так і не знайшлі!»
Ах, вунь яно што! Да Юлі, нарэшце, даходзіць. Сілы і здароўе маці дае не толькі бядотны стан дачкі: яе шчупальцы захопліваюць увесь свет. Юля ўсё ж зачыняе дзверы, але маці тут жа прасоўваецца назад:
«Толькі дурні не глядзяць тэлевізар! Я калі на камбінаце працавала, дык ніводнага партыйнага сходу не прапусціла, усё баялася, што без мяне штосьці дужа важнае скажуць!»
Цяпер маці на пенсіі, і партыйныя сходы замяніў тэлевізар.
Калі маці ў рэшце рэшт сыходзіць, Юля, гэтая Жана д’Арк