птушкі, выбіраюць дрэва і не ў самай глыбі лесу і не з самага краю.
За гэты час, як мужыкі тут, коршак прылятаў двойчы.
Пасядзіць, пасядзіць між галля, быццам у яго ніякага клопату няма, потым ціха сарвецца ўніз, нават не сарвецца – мякка паплыве на разгорнутых крылах у бок вёскі, крута развернецца, разы са два ляніва ўзмахне пругкай сілай распраўленага пер’я і пойдзе над лесам.
Быццам і не прылятаў, быццам яму і клопату мала да гэтых двух мужыкоў, што ляжаць пад ягоным гняздом на сухой ігліцы, засланай сенам.
Дзень хіліўся да захаду. Сонца высвеціла ўсе тры акны хаты – спачатку першае, ад слівы, потым другое, потым трэцяе. Пагуляла промнямі на слюдзяных шыбах, на блакітных аканіцах, на франтоне з трыма ромбікамі.
– Сцяпан, ты сам зашываў франтон? – спытаў Валодзя.
– Сам.
– І не бачыў, што адну дошку, вунь тую, правей цэнтра, прышыў крыва?
– Ска-а-жаш…
– А ты прыгледзься…
Сцяпан прымружыў вочы. І праўда, калі глядзець адсюль, то трэцяя ад цэнтра дошка нібыта знізу ссунута ўбок і не клалася ў роўны вертыкальны строй усіх астатніх. Як жа так? Ён жа сам прыбіваў, сам меркаваў…
– Мы глядзім збоку. Калі б глядзелі ў лоб – там ніякай касіны, міліметр да міліметра, – сказаў Сцяпан.
Памаўчалі, але нядоўга.
– Валодзя, я не магу болей ляжаць, я пайду.
– Ты пойдзеш па сваю смерць, – адказаў Валодзя.
– Яны галодныя. Маё сэрца чуе: іх мораць голадам. І холадам. Ты бачыш: другі дзень не паліцца ў печы.
– Можа, яны сышлі да тваёй маці?
– Яны не маглі пайсці. Я сказаў, што прыйду і прынясу хлеба. Яны гэта ведаюць. Няхай Анеля – дзіця, а Пётрусь – гэта ўжо мужчына. А тут, бачыш, і ў печы не паліцца. Можа, там ужо нікога жывога няма…
– Як рошыш. Калі што, я іх прышыю, – Валодзя паказаў вачыма на кулямёт, які стаяў побач на раскірэчаных ножках. Талерка дыска пляската, як шыя ў кобры, раздзімалася над ствалом. Сцяпан ведаў: калі хопіць патронаў, Валодзя прышые ўсіх, каго трэба прышыць.
– Я не пайду напрасткі і сялом. Я падыду з балота, з-за хлявоў. Калі там засада, яна чакае мяне ноччу, а не повідну. А я вось так, сярод белага дня, – Сцяпан прыўзняўся на калені, паляпаў Валодзю па плечуку: – Усё будзе добра.
Валодзя павёў плечуком – не то пагаджаўся, не то сумняваўся.
– Ладна. Ідзі.
– Аўтамат я не буду браць. Днём, у сяле, з аўтаматам… Хай застаецца тут…
– Ну, брат… – Валодзя хацеў яшчэ нешта сказаць, але Сцяпан ужо ступіў за елку. Ступіў і прапаў, як растварыўся ў лесе.
Валодзя ізноў прылёг на сена, доўга глядзеў у прагал між камлямі крайніх ад поля елак. Глядзеў не столькі на хату, як на тыя тры ромбікі ў франтоне. Непрыгожа яны чарнелі. Калі ёсць небяспека, то яна там, за імі. І гэта дошка… Як ён мог так коса яе прышыць?..
Валодзя падсунуў да сябе кулямёт, развярнуў раструбам у бок пасёлка, на Сцяпанаву хату, пацягнуў на сябе рамку прыцэла. «Колькі тут метраў? Сто ці болей? Соткі