Ланцуг (зборнік). Андрэй Федарэнка

так хіснуўся, што ледзь не ўпаў.

      – Што, паддаў? Дай закурыць, – папрасілі ў машыне. (Міліцыянеры заўсёды так робяць, каб праверыць, наколькі чалавек адэкватны.)

      Вінярскі ляпнуў па кішэнях – пуста, якія там цыгарэты, усе скурылі ў кавярні. А мог бы аддаць пачак, як вучыў Васіль, і адмазацца…

      – Я з пахавання… іду, – сказаў ён, нібы просячыся, замест таго, каб сказаць, што цыгарэт няма.

      Ну і што? Заблудзіўся?

      Не!

      Дзе ты жывеш?

      – Каля фінскай запраўкі, – ён назваў дом і кватэру, але сам не быў упэўнены, што называе правільна.

      – Добра, сядай.

      Ён пакорліва залез на задняе месца, «Волга» развярнулася і паехала ў двары.

      – Што вы пілі хоць? – спытаў міліцыянер за рулём, і ў яго голасе Вінярскаму пачулася зайздрасць.

      – Гарэлку, – адказаў ён, цверазеючы з кожнай хвілінай, – водку, тоесть.

      Ён сабе не паверыў, калі неўзабаве машына спынілася каля яго дома, доўга потым глядзеў у прахадны двор, куды, высадзіўшы яго, паехала «Волга». Затым няўмела перахрысціўся. «Хто ведае, што было б, калі б не аддаў Васілю даляры?!» – зусім ужо цвяроза падумаў ён.

      Ў тую ноч Вінярскі спаў як забіты і прачнуўся з яснай, лёгкай галавою – радасны, дужы, адчуваючы ў сабе невядомую раней вольнасць; прачнуўшыся, успомніў учарашні вечар, як перадаў Васілю грошы, як яго адпусцілі, п’янага, міліцыянеры і як пасля таго нібы камень зваліўся з душы. Быццам не ад даляраў пазбавіўся, а ад жывой гадзюкі ў пакунку, якую вымушаны быў насіць за пазухай.

      X

      Сюды, у Вяснянку, Васіль, які за два гады пасля ўніверсітэта стаміўся цягацца па чужых людзях, перабраўся не так даўно, і перабраўся з вялікай радасцю. За кватэру трэба было плаціць большую частку яго карэктарскай зарплаты, затое – адзін, сам сабе гаспадар. Да таго ж у іх з Мілаю яшчэ пры жыцці Стэльмаха было вырашана, што ўвосень, калі Міла паступіць вучыцца, яны пажэняцца і ён пераедзе да Стэльмахаў (цяпер, пасля смерці Івана Змітравіча, гэтая жаніцьба, вядома, на пэўны час адкладвалася).

      Кватэра была двухпакаёвая, і Васіль плаціў за яе як за двухпакаёвую, хоць на самай справе адзін пакой быў зачынены на ключ – там захоўваліся рэчы і мэбля гаспадароў. У другім, дзе ён жыў, абстаноўка была спартанская: ложак, два чамаданы ў адным кутку, звязкі кніжак, папкі з паперамі – у другім. Пісаў Васіль на падлозе, лежачы на жываце, альбо на кухні, дзе быў столік і табурэт. Сябры, калі заходзілі ў госці, хвалілі яго і называлі такую абстаноўку «нармальнай творчай», затое Міла заўсёды жахалася і кожны раз упрошвала яго забраць ад іх і перавезці сюды хоць бы стары стол, які, разабраны, ляжаў у Стэльмахаў на балконе – яго трэба было толькі трошкі падрамантаваць. Васіль, смеючыся, адмахваўся, казаў, што на падлозе лепш пішацца…