карабель. Так птушкі адлятаюць у цёплыя краіны, не жадаючы прыстасоўвацца да новых умоў існавання.
Я ўцякла з горада ў вёску, каб выратаваць сваё лета. Маё адзінае, непарушна МАЁ лета – яно так рэдка мне даецца, усяго толькі раз на год – маё лета трэба было ратаваць.
Ад каго ці ад чаго – не ведаю нават, як сфармуляваць, – але лета пагражала папросту знікнуць.
Ператварыцца ў чаканне.
Безвыніковае чаканне. Змарнаваны час, бязлітасна забіты час. Час – хвіліны, гадзіны, дні, тыдні, месяцы – майго жыцця. Я не хацела марнаваць маё жыццё.
Бо мінулае лета, напрыклад, я змарнавала. Я правяла яго ў горадзе, чакаючы немаведама чаго. Трывала жахлівая спёка, гарэлі тарфянікі, у горадзе стаяў куродым, а кволы ветрык ледзь ганяў пыл. Усе газоны былі спаленыя, і гарадское дно, залітае чорным асфальтам, нагадвала пекла.
А я сядзела ў горадзе, у пустой кватэры, не рэагуючы на заклікі сямейства ехаць да іх на лецішча. І да бабулі ў вёску я таксама не ехала. Выразна памятаю, як я штодня мыла падлогу ў нашай немаленькай кватэры: амаль голая, у адных майтках ды абхінутая празрыстым фіялетавым парэа – бо ніякае вопраткі ў такую спёку цела не трывала. І мяне па чарзе ахоплівалі розныя пачуцці: або экстатычная радасць, або пранізлівая журба. І яшчэ: раз на дзень, звычайна ўвечары – я супакойвалася. Напэўна, мая нервовая сістэма была проста няздатная трываць такі пачуццёвы цэйтнот і форс-мажор. У адчыненыя вокны вецер нарэшце заносіў пахі блізкае ракі ды зёлак, фіранкі пяшчотна калыхаліся, і я сядзела за піяніна ды грала ўвесь свой рэпертуар. І нейкае прахалоднае падабенства гармоніі краналася майго ілба – каб я магла заснуць.
І я чакала, чакала… У тое лета я лічыла сябе закаханай – нядоўга, але моцна: роўна два месяцы. Ну, тры, калі з нацяжкай, але жнівень ужо не лічыцца: так, рэцыдыў хваробы, рэшткавыя з’явы… А два першыя летнія месяцы я чакала, чакала, чакала… Я сядала ў кухні на падаконні, брала цыгарэту ды глядзела ўніз: чакала, пакуль ён пройдзе пад маімі вокнамі. Ягонае ўрачыстае дэфіле па нашым двары было абавязковаю часткаю штовечаровага шпацыру. Ён жыў на іншым краі нашага мікрараёна – праз чатыры дамы, амаль насупраць, і, калі напружыцца, выйсці на гаўбец бацькоўскае спальні, падысці да самага краю ды рызыкоўна высунуцца на руках – я магла б пабачыць ягоныя вокны. І я напружвалася, і высоўвалася, і рызыкавала… І чакала, чакала, чакала… І нічога не дачакалася, натуральна. На пачатку жніўня ён пачаў маршыраваць пад маімі вокнамі ў абдымку з дзяўчынкай – бясспрэчна, назло мне. Яна была такая ніякая, што я палічыла за абразу чакаць нечага ад чалавека, які выбраў не мяне, а нешта невыразнае. Злезла з акна, апранулася, замкнула кватэру ды з’ехала да бацькоў на лецішча, дзе валялася на канапе, перачытваючы «Дванаццаць крэслаў», ды была ўся закаханая ў Астапа Бэндэра. Тут якраз пачаліся жнівеньскія дажджы, якія абвяшчалі канец лета. І, у дадатак, у горад вярнулася гарачая вада, якая абвяшчала пачатак восені. І трэба было выходзіць на працу, і ніякага Сярожу я ўжо не кахала.
А лета было