align="center">
25
Cytat w zapisie uwspółcześnionym przez tłumaczkę.
26
Fragmenty wydania polskiego: R. Aron, 1995, Pokój i wojna między narodami (teoria), tłum. A. Mielczarek, Warszawa, Centrum im. A. Smitha, s. 197–206, 208–212, 219–221, 225, 226.
27
Tak w tekście. W istocie francuski konsul-rezydent został przez deja Algieru uderzony packą na muchy. Miało to miejsce w 1830 roku i stało się pretekstem do zbrojnego zajęcia Algieru (przyp. tłum.).
28
Rozumie się samo przez się, że w tym abstrakcyjnym znaczeniu każdy polityk, minister spraw zagranicznych, premier czy głowa państwa są również, w części swego postępowania, ambasadorami. Reprezentują bowiem jednostkę polityczną jako taką.
29
Puissance (przyp. tłum.).
30
Na ogół politique de puissance tłumaczyć będę jako „politykę potęgi”. Termin ten po francusku odpowiada jednak również pojęciu „polityki mocarstwowej” (przyp. tłum.).
31
Określanymi w języku angielskim i niemieckim tymi samymi słowami power i Macht.
32
Polityce uważanej za podsystem całości życia społecznego.
33
Wysepki St. Pierre i Miquelon u wybrzeża Nowej Fundlandii, podobnie jak większość francuskich posiadłości zamorskich, opanowane były przez administrację lojalną wobec Petaina, która jakoby zapewniać miała pomoc logistyczną dla niemieckich łodzi podwodnych. Prezydent Roosevelt zwrócił się do władz Kanady o „załatwienie tej sprawy”, co de Gaulle uznał za groźbę dla suwerenności Francji i zarazem okazję do „odbicia” wysepek reżimowi Vichy. Tak się też stało, co rozgniewało Roosevelta, Stany Zjednoczone utrzymywały bowiem z tym reżimem poprawne stosunki. Autor czyni aluzję do rozważań Roosevelta, czy by nie posłać tam krążownika; powiadomiony o tym przez Edena, de Gaulle odparował, że wówczas amerykański okręt wojenny zostanie potraktowany jako nieprzyjacielski (przyp. tłum.).
34
Zdanie to znalazło się na końcu raportu napisanego w styczniu 1940 roku przez pułkownika de Gaulle’a.
35
Takową znaleźć będzie można w rozdziale XII części drugiej.
36
Zasada rządu to namiętność lub, jak powiedzielibyśmy dzisiaj, popęd czy uczucie, niezbędne do utrzymania się pewnego ustroju rządów. Zasadami są cnota, honor i lęk.
37
Słowo to, przypominam, jest tutaj używane w znaczeniu monteskiuszowskim.
38
Rozumie się samo przez się, że zasada jest tutaj rozumiana w swoim zwykłym znaczeniu, a nie tym nadanym mu przez Monteskiusza.
39
Podstawa przekładu: E.B. Haas, 1964, Beyond the Nation State. Functionalism and International Organization, Stanford, Stanford University Press, s. 19–25, 47–50.
40
Odniesienie do „diabelskiej teorii” oraz do H.G. Wellsa można znaleźć w doskonałej krytyce funkcjonalizmu autorstwa Inisa L. Claude’a, Jr., na której znacząco opiera się moje odniesienie. Zob. jego Swords into Plowshares (wydanie 2, New York, Random House, 1959), s. 379. Dla sformułowań Mitrany’ego zob. International Congress of Mental Health, Proceedings, t. 4 (London, H.K. Lewis & Co., 1948), s. 82–83.
41
Mitrany woli osłabiać to rozdzielenie. Podkreśla, że w kontekście konkretnych zadań, takich jak energia atomowa czy zdrowie, publiczne i prywatne agencje oraz eksperci mogą twórczo współpracować.
42
Zob. International Congress… oraz dyskusja w: H.E. Engle, A Critical Study of the Functionalist Approach to International Organization, (nieopublikowana rozprawa doktorska, Columbia University, 1957), s. 11–12.
43
Hans J. Morgenthau po zaakceptowaniu wyjaśnienia Mitrany’ego, w jaki sposób powstają krajowe wspólnoty polityczne, i po dojściu do wniosku, że ta sama sekwencja zdarzeń może mieć zastosowanie na arenie międzynarodowej, uważa jednak, że: „wkład międzynarodowych agencji funkcjonalnych przyczyniających się do dobrostanu członków wszystkich narodów schodzi na dalszy plan. […] Nie jest to przede wszystkim kwestia fałszywej emfazy zrodzonej z ignoracji. Raczej jest to uznanie niezaprzeczalnego faktu, że z funkcjonalnego punktu widzenia to, co rząd narodowy robi lub nie robi, jest o wiele bardziej istotne dla zaspokojenia potrzeb jednostek niż to, co robi lub nie robi międzynarodowa agencja funkcjonalna”. Politics Among Nations (wydanie 3, New York: Knopf, 1960), s. 528.
44
R.K. Merton, Social Theory and Social Structure, Glencoe, The Free Press, 1957, s. 24.