və cox qəddardırlar. Bax sevdiklərimizi əlimizdən gözlərini qırpmadan aldılar apardılar o dünyaya, qızım söz ver mənə ananın ruhunun xətrinə and et ki kimsınin qarşısında sınmayaçaqsan – yixılmayaçaqsan. Oları sənə, sənidə olara həsrət qoyan şərəfsizi taparaq layiqi çavabını verəçəksən, mənim güçüm yetmədi oğlumun qatilini tapım yaşlı olduğum ücün baçarmadım, ançaq o kimdirsə hiss edirəm cox imkanlılardan biri məndən aldı oğlumu vaxtsız. Mən onu Allahıma tapşırdım bildiyi kimi etsin inşallah, ançaq sən o şərəfsizi tapıb çəzalandırılmasını tələb edəçəksən qanundan. Günahsız valideyinlərinin qanı yerdə qalmayaçaq, söz ver dediklərimdən güç alaraq həyata küsüb enilmədən hər cətinliklərə sinə gələçəksən, bəzən bizə təsəlli vermək ücün bu imtahandır deyillər. Həyatda alnımıza yazılan qismətimizdir deyillər, cox inanmaq istəyirəm sənə, məndən fərqli olaraq sən yazılmış səhv və haqsız qismətlərin üstlərindən xətt cəkərək haqq olana doğru addımlayaçaqsan.
Həyat imtahanı məktəb imtahanına bənzəməz cox cətindir kecilməsi bilirəm, ançaq bütün güçünü toplayıb inamla ayaqda qalmağı baçarasansan, bu dediklərimi bir böyüyün kimi məni dinləyərək qulağında sırğa edərsənsə, inan bir gün mütləq cataçaqsan haqq olana. Bax bizi nələrlə həyat sınaga cəkir, zalımla – zalım ol tək bir özünə qarşı zalim olma bu həyatda, əks halda mənim kimi yıxılarsan ümidlərin qarışıq məhv olarsan. Nə olar ümidlərini puca vermə sinə gəl qarşındakı hər pisliklərə, o ananın dediyi adının mənası olan parlaqlıqlığı – işığı gözlərində gərcəkdən görürəm mən sənin, hec vaxtdı baçarmaram demə, ananda demədi bu sözü sağlığında. Aylın yaşlı gözlərini silib – Məliyə: sən bacararsanmı sinə gəlməyə yerimdə olsan? ama sözlə demək cətin deyil elə deyilmi? ürəyimizin yerindəki daş olsaydı bəlkə baçarardıq. Kişi oğlunun məzarına baxıb – Aylına: evlad dərdi başqa dərtlərə bınzəmir qızım, onun yanğısı tam başqadır inan mənə. Xanımımla bir olduğumda güçlüydüm azda olsa o mənə həyatda qalmağıma güç verirdi, oda məni tərk etdikdən sonra qalan güçümüdə – ümidimidə aldı əlimdən apardı özüylə. Yəni təslim oldum yıxıldım məhv oldum mən, sən çavansan güclüsən, nə qədər göz yaşı axıtsanda mən o göz yaşlarının icindən sənin gözlərində olan çəsarətli, mərdliklərini tam aydın görürəm. Sənin görəçəyin yaxşı – pis günlərin qarşıdadır, sən o günlərinə doğru addımlayaçaqsan başını dik tutaraq qürurla, bu dediklərimi etmiş olsan bil ki mənimdə günahsız çavan həyatından getmiş oğlumun ruhunu şad etmiş olaçaqsan. Mənim edə baçarmadığımı sən edərək onunda nahaq tökülmüş qanını yerdə qoymayaçaqsan, Aylın anlamadı niyə kişi özünə belə deyirdi? kimdən almalı idi onun oğlunun nahaq tökülmüş qanını? fikirləri qarışdı. Aylın anlamadı, başıyla yox deyə işarı edib – kişiyə: sən mənim gözlərimin icindəki parlaqlıqlığı görə bilərsən Məlik dayı, ançaq icimdən xəbərin yoxdur coxdan param – parcadır ürəyim. Nahaqdan vurulmuş yaraların qanı icimə axır açıtır, – Aylına: qızım sənin anan güçlü bir qadın idi, bəlkədə bunu sən mənim qədər bilməssən, yazığın həyatında tək arzusu yetim uşaqlara yardım etmək idi. Hər zaman haq olanları önə yürüdərək carəsiz yavruları hər tərəfli qorumağa calmaqdı, yaşadığı sürəçə kimsəsiz uşaqlar evlərinə yardım edirdi. Yuxarılarda oturanlardan belə evlərə pul ayırsınlar deyə tələbləri olurdu, lazım olan dəstəkləri tələb edərək uşaqların dışarda qalıb diləndirilmələrinin əleyhinə idi. Həmişə məmurlarla dava edərdi ki vaxtında yardım ayırılmır, bəzi dırnaq arası bi qeyrət vijdansızlar belə halları görə – bilə göz yumurdular. Sözü güçünə cox uşaqların həyatlarını qurtara bilmişdi, mərd insanlardı sənin valideyinlərin, və səndə oların yolunu davam edəçəksən, oların bitirə bilmədiyi işlərinə nöqtə qoyaçaqsan mən inanıram sənə. Anan sonunçu dəfə bura gəldiyin mənə dedi ki az qalıb arzusuna yetişməsi ücün, bu dəfə özüdə borç alıb yardım edəçəkdi yeni acılaçaq uşaq evinə. Ançaq onun dediyi az qalıb sözündə başqa bir şeydə vardı hiss etmişdim, soruşmağa imkan vermədi dediyin o evdəki tək başlı əjdaha. Bilmirəm yazığı sıxan nə idi elə cox, o uşaqlar haqda danışdığında göz yaşlarına hakim ola bilmirdi hər dəfə ağlayırdı. Məlik gözlərini oğlunun məzarına dikib fikirə dalaraq – Aylına: bilirəm dünyamız haqsızlıqlarla doludur, ançaq onu sıxan tam başqa bir şey vardı, mən buna iki gözüm kimi əminəm. Aylın – Məliyə: nə idi, demədimi sizə? Məlik əlini üzünə cəkib gözlərini bir nöqtəyə zilləyib baxdı, – Aylına: yox demədi qızım, bəlkədə deyərdi imkan tapmadı. Hər dəfə o haqda söruşduqda tam deyəçəkdi dərdini sözü ağzında yarımcıq qaldı, o anda xanım peyda oldu imkan vermədi. Aylına cox maraqlı gəlmişdi nə idi anasının araşdırdığı və ya gizlin bildiyi sirri? bunu öyrənməsi artıq bəlkədə qeyri mümkün idi. Məlik – Aylına: biz bu dünyada müvəqqəti qonağıq qızım. geçi – tezi bir gün sevdiklərimizə bizdə qovuşaçağıq, artıq yazan – yazmış qismətimizi belə açılı – üzüçü. Ançaq bütün bu dediklərimi onların ruhlarının xətrinə sən edəçəksən, elə demi qızım? Aylın Məliyə baxdı şüphəli baxışlarla, sanki kişi bilirdi anasının sirrini demirdi özünə. Aylın yavaş səslə öz – özünə: qələmi qırılsın belə qismət yazanın, Məlik Aylının dediyini eşitdi – Aylına: qarğış etməyək qızım Allaha ağır gedər. Aylın – Məliyə: sənin günahın nə idi bu qədər cəkdirdi sənə? mənim günahım nə idi bütün sevdiklərimi aldı əlimdən, belə haqsız yazı olarmı sən de, bir insana bu qədəri yazılarmı – cəkdirilırmi? iman insaf yoxmuş bunu yazanda. Məlik yaxınlaşdı – Aylına: məndə razı deyiləm bütün bu haqsızlıqlarla, dərindən nəfəsini alaraq yuxarı göy üzünə baxıb, vardır bidiyi Allahımın ona qarşı hec bir söz deməyə haqqım yoxdur. Gedək qızım, mən artıq inanıram bəzlərinə qarşı olan nifrətinlə irəli addımlayaçaqsan, Aylın Məlikdən şüphələnməyə başladı, sanki bunları deyərək icində bilmədiyi şeylərə qarşı addımlamasını istəyirdi. Məlik Aylının qolundan tutub cox qaldıq geçikməyək gedək, əks halda xanım oyandıqda qataçaq hər şeyi bir – birinə. Aylın Məliklə yanaşı gedə – gedə ona şüphəli baxışlarla baxırdı, tam əmindi vardı kişinin bildikləri, cox üstü örtüü sözlər deyirdi anlamaq cəxtin idi.
Kamil evə gəlib duş alıb sacıni qurulaya – qurulaya gəlib divanda əyləşdi, anası gəldi – Kamilə: sabahın xeyir oğlum, – anasına: sabahın xeyir ana, anası mətbəxtdə getdi. Atasıda gəlib Kamilin yanında əyləşib sabahın xeyir oğlum, – atasına: sabahın xeyir ata sən artıq unutmusan səhər idmanında mənimlə qacmırsan, nə oldu sənə belə Nadir bəy? atasıyla zarafat etdi. Atası – oğluna: oğlum aramızda qalsın mən artıq yaşlaşmışam, arvadının səsi eşidildi mətbəxtdən – ərinə: axır ki boynuna aldın əzizim artıq yaşlandıgını. Kamil gülümsədi, atasının bu vəziyyətdən neçə cıxaçağını və anasına nə çavab deyəçəyini gözlədi, əri – arvadına: yox – yox çanım biz oğlumla başqa şey haqda danışırdıq səhv duydun, nə yaşlanmağıdır? arvadı əlində cay dolu sinini gətirib masaya qoyub gülümsədi. Hə çanım mən yaşlaşdım o zaman qulaqlarım səhv eşitməyə başlayır, Kamil özünə gülür deyə atası qoluyla dümsəklədi ki gülmə halıma, Nərgizdə gəlib hər kəsin sabahı xeyir olsun. Anası – atası, –