Sarah
du Pisanie
Omnibus 9
Katrientjie
Die baron van Rauenshof
Die kralebruid
Jasmyn
1
“As die ou skepsel net sy pyp in sy oor wil sit, dan sal dit ook help, maar hy is vanmôre weer so halsstarrig soos ’n donkie.”
“Wat brom Ouma so?”
Katrien haal die laphoedjie van haar kop af en vee die sweet met haar hempsmou van haar voorkop af.
“Nee, kind, dit is hierdie oupa van jou. Hy is nou weer vanmôre so beduiweld soos ’n afrikaneros. Hy gluur my net aan wanneer ek sy gehoorpyp vir hom aangee. Hy het die ding daar aankant op die kas neergesmyt. Hy wíl vandag weer nie hoor nie!”
Katrien gooi haar kop agteroor en lag skaterend.
“Soms is dit goed om nie te hoor nie, Ouma. Dan hoef ’n mens jou oor niks te bekommer nie.”
“Almiskie! Maar ek sê nou vir jou, die duiwel sit weer vandag wydsbeen op sy skouers. Hy sit en broei net onheil uit wanneer hy so stil op die stoep sit en niks wil hoor nie.”
“Is daar ’n bietjie koffie, Ouma?”
“Ja, kind! Wag, ek skink gou vir jou in. Sit tog reg! Jy is so mannetjiesrig, altyd so agterstevoor op die stoel. Ek wens jy wil daardie nare ou kakieklere ook uittrek. Dit pas jou g’n stuk nie.”
Katrien lag net en trek die bak beskuit nader. Sy kan ook goed verstaan waarom haar oupa Faan nie vanoggend sy gehoorpyp wil gebruik nie. Wanneer haar ouma Stien eers in so ’n bui is, borrel al die opgekropte frustrasie soos rook uit Aladdin se lamp. Haar oupa is mos darem nie verniet al agt en veertig jaar met haar ouma getroud nie. Hy ken darem ook al die tekens wanneer hy die oggend sy oë oopmaak. “Hmm! Ouma se beskuit is darem maar die lekkerste in die hele wêreld. Daardie twee jaar wat ek in die koshuis was, het die kinders altyd so gretig gewag dat ek Ouma se beskuit moet uithaal. Hulle het altyd gesê Ouma se beskuit is die heel lekkerste in die koshuis.”
“Gmf!” Stien snork ongelowig, maar Katrien kan die lekkerkry in haar houding sien.
“Stien! Wanneer Katrien inkom, sê sy moet hiernatoe kom!” Faan se harde stem weergalm van die stoep af.
“Dat hy nou altyd dink ek is net so doof soos hy!” Stien baklei kliphard met die koffiekan in haar hand.
Katrien lag en hap nog eers ’n stuk van die nat beskuit wat druppend van die koffie bokant die koppie hang. “Hoe sê Ouma, waar is Oupa se gehoorpyp?”
“Op die kas in die eetkamer, kind.”
Katrien vee haar hande aan die spierwit vadoekie af en stap eers eetkamer toe om haar oupa se gehoorpyp te kry. Sy stoot liggies aan sy skouer en oorhandig die trompetagtige gehoorpyp aan hom.
Hy glimlag breed op na haar toe en neem dit met ’n ondeunde knipoog om dit dan met sy knobbelrige, dik vingers onhandig in sy oor te druk. Katrien gaan sit op die muurtjie en wag geduldig totdat sy die breë glimlag stadig om sy mond sien verskyn en hy liggies goedkeurend knik. Nou weet sy hy kan hoor.
“Ja, Oupa?”
“Hoe gaan dit daar by die beeste, kind? My ou bene is vanmôre so beduiweld dat ek nie onder by die krale sal kan kom nie.”
“Hulle is mooi, Oupa. Baie mooi! Ons moet hulle maar so gou moontlik bemark. Ek is bang vir die bek-en-klouseer wat nou bo in Ovamboland uitgebreek het. Dit versprei dalk hiernatoe ook en dan sit ’n mens met die diere en kan ons hulle nie verkoop kry nie.”
“Ja, dit is juis waaroor ek met jou wil praat. Ek het gister met ou Lewies van Windhoek gepraat.”
“Ek het gesien hy was hier.” Katrien skuif hoër op sodat haar rug teen die pilaar rus en trek haar bene hoog op, terwyl sy haar arms daarom vou om geduldig op die res van die storie te wag.
“Hy wil so twee honderd, twee honderd en twintig osse hê.” Katrien sit kiertsregop en swaai haar bene stadig van die muurtjie af. “Gaan hy hulle hier kom haal?”
Faan vroetel ongemaklik met die pyp in sy oor. “Nee . . . nee, sien, ons sal hulle Windhoek toe moet neem.”
“Oupa! Maar . . . bedoel Oupa . . .?”
“Wel, ja! Ek sal saamgaan.”
“Ag, Oupa! Moet tog nou nie vir Oupa kom laf hou nie! Oupa kan nie eens by die krale kom nie, wat nog te sê in Windhoek. Dit is honderde myle hiervandaan.”
“Hoe sê?” Faan kyk gemaak onskuldig na Katrien.
“Ek sê Oupa kan nie saamgaan nie. Oupa moet hier by Ouma bly!” Katrien skree die sin hard en duidelik uit sodat daar nie weer ’n misverstand kan kom nie.
“Wat skree jy so?” Stien kom vinnig op die stoep uit terwyl sy haar pofferhandjies aan haar voorskoot afvee.
Katrien sug en kyk ver oor die veld. Die moedswillige oupa Faan – hy hoor altyd net wanneer dit hom pas.
“Dit is nie nodig om jou te wip nie, meisiekind! Ek het goed gehoor wat jy sê. En vir wat kan ek nie saamgaan nie? Jy dink tog nie ek sal jou alleen wegstuur Windhoek toe met die beeste nie?”
“Dit sal die beste wees, Oupa. Al is dit hoe gevaarlik, sal dit nogtans beter wees as ek alleen gaan; anders het ek nog vir Oupa ook om na te kyk.” Die laaste gedeelte sê sy saggies sodat net Stien dit kan hoor.
“Wat is dit nou?” Stien staan soos ’n generaal voor hulle en Katrien verduidelik geduldig waaroor dit gaan.
Stien stap beslis nader en praat binne-in die trompet. “Is jy dan gek? Dink jy een oomblik ek sal toelaat dat Katrien alleen met die beeste Windhoek toe trek? Jy hoor dan hoe besteel en berowe hulle die mense deesdae.”
Faan ruk vererg sy gehoorpyp weg en sit dit op sy skoot neer. “Maar niemand het gesê sy gaan alleen nie. Ek gaan saam met haar.” Magteloos lig Stien haar hande in die lug en kyk hulpsoekend na Katrien.
“Ag, Ouma, Oupa kan nie eens by die krale kom nie. Hy weet goed hy kan nie saamgaan nie. Dit is maar net dat . . .”
Sy sit ’n oomblik lank diep ingedagte. “Ouma, ons moet die beeste in Windhoek kry voordat die bek-en-klouseer hiernatoe versprei. Ons kan dit nie bekostig om hierdie beeste te verloor nie. Hulle is nou so mooi vet en pragtig. Ons hele toekoms is om hulle gebou. Ons het reeds soveel skade gely die afgelope paar jaar; alles was teen ons.”
“Maar hoe, my kind?” Sy kom staan pleitend voor Katrien. “Hoe gaan julle die goed in Windhoek kry? Dit is ver en julle sal seker veertien dae lank op die trekpad wees.”
“Seker nog langer, Ouma. ’n Mens trek stadig met die beeste sodat hulle soveel moontlik kan wei en nie te veel kondisie verloor nie.”
“Wel! Sien jy nou? Daar moet ’n ander plan gemaak word. Ek sal dit nooit toelaat nie. Jy trek nie met hulle nie!”
“Oupa!” Katrien gaan hurk voor Faan en lig die gehoorpyp op na sy oor toe. “Kan oumeneer Lewis die beeste nie self kom haal nie? Hy het tog baie mense wat vir hom werk. Hulle kan dit tog maar self kom haal.”
Faan lyk ongelukkig en Katrien weet dat die bravade wat hy voorgehou het, maar net ’n rookskerm was.
“Hy wil nie, kind. Ek het aan hom ons posisie verduidelik, maar hy wil niks weet nie. Hy sê hier is baie beeste in die noorde en almal wil nou verkoop, omdat hulle bang is vir die bek-en-klouseer.”
“Ja, die ou skelm!” Katrien kners op haar tande. “Hy weet goed ons is nou almal verleë om te verkoop; nou maak hy misbruik daarvan.”
“As ek net nie so oud en mankoliek was nie!” Faan se verbleikte blou ogies is skielik mistig en hy kyk by Katrien en Stien verby. “Oupa is darem nie meer ’n kind nie.” Katrien vryf liefdevol oor die beaarde,