Glad nie vleiend vir jou adellike naam nie.”
Carla en Marco vou byna dubbel soos hulle lag. Om Rina se aanloklike lippe is slegs ’n sweem van ’n glimlaggie, maar haar oë lag die marquês openlik uit.
Die edelman kyk haar opsommend aan, maar Rina se blik huiwer nie ’n oomblik voor syne nie. Toe vernou sy oë meteens, asof hy wil sê: Jy het ’n skerp verstand en ’n gladde tong, maar jy sal my nie om jou vinger draai nie; nie jý nie, niemand nie! Maar hardop sê hy bloot: “Ek is jammer om jou teleur te stel, señorita, maar ook ek is nog ongetroud.”
“Dis nog erger,” val sy die man met ’n ondeunde blik en ’n ernstige gesig in die rede. “In daardie geval sal die opskrif lui: ‘Ongetroude marquês versteek skraps geklede jong dame in castelo.’ Nee, ek vrees dit sal jou reputasie ernstig skaad, señor. En wat van die huiswerkers wat jou met middagete moet bedien? Jy sal my nie heeltemal kan versteek nie, weet jy?”
Rina moet hard veg teen die lagbui wat in haar opstu. Maar sy slaag wonderbaarlik daarin om nie eens te glimlag nie. Sy weet sy het hierdie trotse, konserwatiewe man nou netjies in ’n hoek gedryf.Vandag, die heel eerste keer, voel sy bly dat sy so klein van gestalte is. Hy sal nie maklik ’n rok vind wat haar sal pas nie.
Ja, die marquês sit nou werklik in die knyp. Hy het Rina vir middagete genooi, maar in ’n kortbroekie durf sy ook nie voor sy huiswerkers verskyn nie, nog minder aan tafel in sy fabelagtige castelo. Hy is ’n bekende figuur in Portugal, invloedryk en deur almal geëer en gerespekteer. Almal ken hom as ’n man met vaste beginsels, ’n man wat streng opgevoed is in die ou Portugese tradisie van edelliede en pynlik gesteld op etiket.
Maar van al hierdie dinge weet Rina niks nie; trouens, sy weet niks van die edellui van Portugal se gebruike en konvensies nie. Sy ken slegs die gebruike en konvensies van haar eie mense in Suid-Afrika, daarom vervies sy haar so vir hierdie konserwatiewe man se pynlike preutsheid. Sy waardeer sy besorgdheid in verband met haar gesondheid, maar sy nougesetheid staan haar glad nie aan nie; juis daarom verskaf dit haar groot plesier om hom te skok, uit te tart en in ’n hoek te dryf.
Ja-nee, sy gaan nog baie pret hê met hierdie man. Sy hoop van harte dat sy nog baie met hom te doen gaan kry voordat sy uit Portugal vertrek.
“Ek is glad nie van plan om jou te versteek nie, señorita,” sê Conzalo. “Ek wil jou slegs buite sig hou van my huiswerkers, wat nog nooit ’n gas in my castelo so skamel geklee gesien het nie. Ek sal beslis nie daarvan hou dat hulle jou onbetaamlike kleredrag agteraf bespreek nie.”
“Ek dink jou probleem is opgelos, señor,” voeg Rina die edelman bedaard toe, neem haar handsak by Marco en haar klere wat oor Carla se arm hang.“Ons het nou so lank hier op die rivierwal in die son vertoef dat my baaiklere reeds droog is.” Sy verwyder die marquês se baadjie wat om haar skraal skouers hang en hou dit beleef na hom uit. “Dankie dat jy my jou baadjie geleen het. Ek sal nou regkom.”
Die volgende oomblik glip sy vinnig in haar helderrooi bloesie en wit kortbroekie. Sy trek haar strandsandale aan en kyk die edelman ongeërg aan.
“Nou hoef ek nie meer na jou castelo te gaan nie. As ek verkoue moet kry, is dit reeds te laat om dit te keer. Ek sal hier op die rivierwal sit en wag totdat my vriende terugkeer,” sê sy.
“Ek vrees die windjie is besonder koel vandag, señorita,” laat Conzalo onverstoord hoor. “Jy gaan ’n dodelike koue opdoen met daardie skrapse bloesie aan.” Hy wil net weer sy baadjie om Rina se tenger skouers hang, maar sy keer hom dadelik.
“In daardie geval sal my strandjassie warmer wees as jou baadjie,” sê sy.
Met vlugge hande maak sy haar strandsak oop en haal ’n deftige, geblomde strandjassie, van kreukeltrae stof en wat met ligblou satyn uitgevoer is, uit die sak. Sy trek die jassie aan en rits dit versigtig voor toe. Nou lyk dit kompleet asof sy ’n minirokkie aanhet. Sy plaas die kamera in die strandsak, haak haar arm deur die handvatsels van die sak en spreek Conzalo bedaard aan: “Ek hoop jy gee nie om dat ek hier op jou eiendom vertoef terwyl ek op die motorboot moet wag nie, señor marquês.”
“Ek hou niks daarvan om jou hier alleen te laat nie, señorita,” kom dit met ’n tikkie besorgdheid van Conzalo. “Met jou strandjassie aan, lyk jy nie te hopeloos onbehoorlik geklee nie.”
“Ek verkies om hier te wag, señor,” val Rina hom met finaliteit in haar stem in die rede.“Jy moet liewer nou gaan, anders sal jy laat wees vir ete.”
“Wanneer sien ons jou weer, Rina?” wil Carla teleurgesteld weet. Sy hou van hierdie Suid-Afrikaanse meisie wat so openlik opstandig is teen Conzalo se gesag. Dit sal inderdaad prettig wees om haar vir ’n vriendin te hê.
“Sodra jy my by die hotel besoek,” sê Rina. “Maar ek sal stellig môre uitstedig wees. Dit is die Summers-gesin se laaste dag hier in Lissabon, en gevolglik het hulle my gevra om hulle môre na die koetsmuseum in Belém en die ou koninklike paleis in Queluz te vergesel.”
“Hoe lank gaan jy hier in Lissabon vertoef, Rina?” wil Marco belangstellend weet.
“Niks langer as drie weke nie,” antwoord Rina. “Daarna vertrek ek na die noorde. Ek sal stellig by Santarém en Coimbra aandoen, onderweg na Oporto. In Oporto sal ek ook drie weke vertoef voordat ek na Spanje vertrek.”
“Maar, Rina,” kom dit nou duidelik teleurgesteld van Carla, “dis gans te ’n kort rukkie wat jy hier in Lissabon wil vertoef. In drie weke sal ons jou beslis nie behoorlik kan leer ken nie!”
“As jy my elke dag op my verkenningstogte vergesel, sal jy my in drie weke baie goed leer ken, Carla,” doen Rina vriendelik aan die hand.
“Ek vrees dit is gans onmoontlik,” antwoord Conzalo namens sy niggie. “Carla mag nie alleen op straat gaan nie.”
“Maar sy sal nie alleen wees nie, señor, sy sal saam met my wees. Ons gaan ons ook nie oor ’n mik loop na die plekke wat ons wil besigtig nie. Meneer Summers senior sal môre vir my reëlings tref met ’n onderneming waar ek ’n motor vir twee weke kan huur. Daarna behoort my eie motor per boot aan te kom. Ek wil graag rustig deur Europa reis, daarom het ek my eie motor laat aanstuur.”
“Ek vrees Carla mag nie sonder ’n duenna op straat gaan nie, señorita,” waarsku die edelman haar ietwat stroef.
“Wel,” sê Rina bedaard, “as Carla nie sonder ’n duenna op straat mag gaan nie, kan sy die affêre maar dra vir al wat ek omgee. Maar ek dink dis lawwigheid. Ek dra nie eens ’n hoed nie.”
Die volgende oomblik skater Carla en Marco weer soos hulle lag. Selfs om die trotse marquês se mond speel daar nou so ’n skewe glimlaggie.
“Ek dink, señorita,” sê die edelman met pynlike bedaardheid, “jy verwar nou ’n duenna met ’n mantilla.”
“Maar is ’n duenna dan nie daardie kanthooftooisel wat die Portugese dames so lief is om te dra nie?” vra Rina ernstig.
“Nee, dit is nie, señorita,” antwoord die marquês.“Daardie hooftooisel word ’n mantilla genoem.”
“O!” kom dit droog van Rina. Maar dan pen sy die marquês ineens met ’n ernstige blik vas en vra bedaard: “Nou wat vir ’n ding is ’n duenna dan, as dit nie ’n mantilla is nie?”
“ ’n Duenna, señorita,” verduidelik die edelman verdraagsaam, “is ’n metgesel in die vorm van ’n ouerige dame. Carla se moeder is op die oomblik haar duenna. Maar ook my moeder, of selfs ek, mag vir Carla as duenna optree.” Daar is ’n waarskuwing in sy oog wat Rina nie ontgaan nie. “Hier in Portugal, señorita,” gaan hy voort, “is dit absoluut ongehoord vir ’n respektabele jong dame om sonder ’n duenna op straat te gaan.”
“Maar jy is nie ’n ouerige dame nie, señor.”
“Ek is die hoof van die familie, señorita,” val hy haar, nog steeds met groot verdraagsaamheid, in die rede.
“En wat Conzalo sê en besluit, is die wet van Mede en Perse,” las Carla glimlaggend by terwyl haar