en stap sleepvoetend die kombuis binne waar Anna tot sy verrassing by die toonbank sit en blaai deur ’n tydskrif.
“Anna,” sê hy. “Wat maak jy so laat nog hier?”
“Ek wag vir meneer,” sê sy met ’n gevaarlike stem.
“Het iets gebeur? Waar is Maja?”
“Weg,” sê sy met ’n plat stem.
“Weg? Wat bedoel jy met weg? Sy kom mos lank voor my by die huis en …”
“Sy’t ’n brief gelos,” sê sy en wys na ’n koevert teen die ketel.
“Wanneer?” vra hy oorstuur. “Wat? Wat bedoel jy …? Het sy sommer net gery?”
“Nee, daai man het haar kom haal.”
“Watse man?”
“Ek ken hom nie. Lyk bietjie wild as meneer my vra. Rooi hare en ’n baard.”
“Weyers,” sê hy en bal sy vuiste.
“Ek sal nie daaroor op hol raak nie,” sê sy en staan op. “Sy was klaar gepak voor hy gekom het.” Sy wys na die swart-en-wit rokkie wat – gestryk – teen die spensdeur hang. “Oor daai rok nie ghrênd genoeg was nie.”
“Wat weet jy van die rok?”
“Ek sê maar net.” Sy haal haar baadjie en handsak van die haak agter die kombuisdeur af en trek die baadjie aan. “Asof sy iets anders gehad het om aan te trek.”
“Wat bedoel jy daarmee?” vra hy kwaad.
Sy leun vorentoe. “Daai kosgeld was genoeg vir meneer en vir die bietjie lunch wat ek geëet het. Dis mos nog dieselfde en dit met mevrou wat al hierdie … hierdie anderste kos maak. Sy betaal maar uit haar eie sak, sien ek. Waarmee moet sy die silks en satins koop, wonder ek?”
Hy maak sy mond oop en weer toe.
“Ek groet maar,” sê sy. “Nou-nou mis ek die laaste bus en Klaas sal wonder waar ek bly. Dit kan ek nou eerlik sê, hy is ’n man wat sy vrou waardeer. Ja-nee, ek kan nie kla nie. Dra altyd vir my ietsie moois aan, sôre dat ek ordentlik lyk as dit moet.” Sy vat aan haar oorbelle en die versameling armbande om haar pols. “Dis alles van hom. Verjaarsdae, anniversaries, ek kry elke keer ’n blinkding. Nee, ek kan nie kla nie.” Sy kyk na hom en haar hart vermurwe effens. “Dan groet ek maar. Ek sal môre weer soos oustryk iets kook sodat meneer darem kos het vir die aand.”
“Gee vir my die koevert aan,” sê hy dof.
Sy gee dit vir hom, kyk hom ’n oomblik lank aan en loop. Pieter skeur die koevert oop en rem aan sy das sonder om dit af te haal.
“Liewe Pieter,” het sy geskryf. “Ek dink jy sal saamstem dat ek nie langer hier kan bly nie. My tante het altyd gesê mense wat trou, moet eers ’n sak sout saam opeet. Sy was reg. Ek moes nooit gebly het nie, nie van die begin af nie. Jy het my in die straat opgetel en huis toe gebring en ek was te lamsakkig om te weier. Ek blameer jou nie dat jy my omgery het nie, maar jy moes my daar gelos het. Toe ek eers jou huis gesien het en so lekker in jou kombuis begin werk het, was dit te moeilik om my tas te vat en te loop. Dit was te lekker hier by jou.
“Ek weet jy wou nooit regtig met my getrou het nie. Dis my eie skuld dat ek die idee in jou kop gepraat het toe ek van Weyers ontslae wou raak. Dis alles my skuld, ek blameer jou nie hiervoor nie. Jy het my nie lief nie en mense moet vir mekaar lief wees as hulle wil trou. Ek is te jonk vir jou. My oom-hulle het vir my gesê ons is oorhaastig en hulle was reg. Ek wou hier bly en om te trou, het na die oplossing gelyk. Ons moes dit nie gedoen het nie, al sal ek altyd, altyd daardie week by die see onthou.”
Pieter kreun hardop en slaan die tafelblad so hard dat hy sy vuis seermaak. Hy suig sy kneukels voor hy verder lees.
“Gisteraand was nie my skuld nie. Ek hét nie aandrokke of diamante nie. Daardie rok wat ek gedra het, was die ordentlikste rok wat ek besit. Annemie het vir my gesê formeel beteken niks nie, die mense is baie informeel. En my enigste paar kouse het geskeur. Ek kon nie anders as om sandale te dra nie.
“Dis nie jou skuld nie. Ek verdien nie genoeg om sulke duur klere te koop nie en ek het nie geweet dit is nodig nie. Dis wat ek aan die begin geskryf het: ek is te jonk vir jou.
“Ek hou nie van Annemie nie, maar as jy by haar gelukkig sal wees, is ek tevrede. Ek het gedink sy is ’n vriendin, maar sy is nie. Desnieteenstaande dink ek sy is die vrou wat jy wil hê. Sy sal altyd weet wat om te doen. Die regte ding.
“Maja.
“Ns. Wees asseblief goed vir Lappies. Dit breek my hart om hom te los, maar ek kan nie rondry met ’n kat nie.
“Nss. Baie dankie vir alles. Ek is jammer ek was so ’n teleurstelling.”
Pieter lees die brief vier keer deur en elke keer voel hy slegter. Hy staan op, skink vir hom ’n glas water en gooi ’n hand vol ysblokkies in voor hy die brief die vyfde keer lees. Sy oë brand en hy skiet regop toe die deurklokkie lui.
Dis sy, dink hy. Sy het teruggekom. In sy haas skop hy die chroomstoeltjie om en dit klater oor die vloer sodat Lappies, wat teen sy enkels geskuur het, vervaard die hasepad kies.
“Roelof,” sê hy toe hy die deur oopstoot. Hy voel siek.
“Jis, jy kan darem blyer lyk om my te sien,” sê sy broer.
“Ek het gedog jy’s …”
“Nee, ek is nie,” sê Roelof ongeërg en skuur verby hom. “Het jy ’n bier vir my?”
“Wat maak jy hier?” vra Pieter. “Moet jy nie in die koshuis wees nie?”
“Nee.” Roelof loop kombuis toe en maak die yskas oop. “Waar’s my goeie vriendin? Hoe’s dit so stil hier rond?”
“As jy van Maja praat – sy is nie hier nie.”
Roelof trek die blikkie oop en suig vinnig aan die skuim. “Wie anders in jou huis is my goeie vriendin? Hou jy meer as een vrou aan?”
Pieter antwoord nie en skink vir hom ’n whisky.
“Werk Maja nou in die aande?” vra Roelof en tel vir Lappies op. “Jis, jy word swaar. Voer hulle jou nie te veel nie?”
“Sy’s weg,” sê Pieter.
Roelof kyk op, getref deur sy broer se stemtoon. “Weg soos in weg?”
“Ja.”
“Piet,” sê Roelof kwaai. “Wat het jy met haar gemaak? Jý weet sy is die oulikste ding op twee bene. Jý weet dit en ons almal weet dit. Hoekom iemand soos jy geseënd genoeg was om haar te kry, is iets wat nie vir die res van die familie duidelik is nie, maar nou ja, dis ’n ander storie. Waar is sy? Sy was Saterdag nog hier. Terwyl jy op die gholfbaan rondlê, het ek en sy piekniek gehou in die berg. As ék met iemand soos Maja getroud was, het jy my nie op die gholfbaan gesien nie, want ék sou …”
“Bly tog net stil,” sê Pieter. “Ek hou nie eens besonder van gholf nie.”
“Wat vertel jy my nou?” vra Roelof. “Jy spandeer jou hele naweek op die baan net om weg te kom van Maja?”
“Nee!”
“Nou wat dan?”
Pieter tel die stoeltjie op en gaan sit. Met sy hande vee hy oor Maja se brief. “Ek het gisteraand met haar geraas omdat ons by ’n deftige ding was en sy totaal onvanpas aangetrek het.” Hy wys na die brief. “Dis al wat sy gehad het. Sy het nie geld vir nuwe klere nie.”
“Hoekom nie?” vra Roelof en klink al hoe meer asof hy die ouer broer is.
“Ek gee haar niks nie.”
Roelof is so verbaas dat hy ook gaan sit en vir Lappies toelaat om heen en weer oor die toonbank te stap. “Jy gee dan altyd vir mý geld. Wat is jou probleem?”
“Ek het nie daaraan gedink nie. Wel, ek het, maar in die geharwar