n>
Tryna du Toit
Laat somer
Human & Rousseau
Hoofstuk 1
Elizabeth Meyer is in die sitkamer besig om boeke te sorteer toe Katy vir dominee Greef inbring.
“Hallo, dominee,” groet Elizabeth vriendelik. “Dis ’n aangename verrassing.”
“Môre, Betta. Ek het hier verbygery en gedink ek kom kyk net hoe vorder dit met die pakkery.”
“Kom sit, dominee – hier is ’n leë stoel. Jammer alles is so deurmekaar … ’n Koppie tee?”
“Nee dankie, Betta. Ek het nie kom kuier nie. Ek wou eintlik net hoor wanneer julle vertrek.”
“Die trek is vir Dinsdag gereël. As ons klaar gepak kry.” Sy skud haar kop. “Die rommel wat ’n mens deur die jare vergader!”
“Dis nogal goed om so af en toe huis skoon te maak,” sê dominee Greef met ’n glimlaggie, “en sowel figuurlik as letterlik van al die ou goed ontslae te raak.”
“Dit is vir seker. Ek hoop maar net dit sal goed gaan daar in die stad – met my familie en met myself, en dat die aanpassing nie te moeilik sal wees nie.”
“Wat jou en die kinders betref, het ek geen bedenkinge nie. Maar ek weet nie hoe dit met Ouma en Katy sal gaan nie.”
“Ouma weier om agter te bly. Sy wil nie by oom Izak bly nie – sy hou vol sy wil dan liewer na ’n ouetehuis toe gaan – en Katy sê sy het Ma belowe sy sal na ons kyk as Ma die dag nie meer daar is nie. As ons stad toe trek, trek sy saam!”
Dominee Greef lag, dan sê hy sober: “Ek wil nog vir jou sê, Betta: ons almal bewonder die manier waarop jy die verantwoordelikheid vir jou familie aanvaar het en jou plek in die huis volgestaan het met jou stiefma se siekte en dood … en dat jy nou vir Ouma en Elsa én Katy saam met jou Pretoria toe neem.”
“Dis my familie – daar is nie sprake van iets anders nie. Ek hoop maar net ek doen die regte ding.”
“Daar is ’n tyd van kom en daar is ’n tyd van gaan. Ek is bly jy gaan terug stad toe. Ons sal jou mis, maar ek voel lankal jou talente is verlore hier op ons dorpie. En hoewel ons dorp … en hierdie huis … eens op ’n tyd vir jou en Buksie ’n heenkome was, dink ek dis hoog tyd dat jy teruggaan stad toe, na die uitdagings van die lewe daar.”
“Ek is bly dominee dink so,” sê Elizabeth. “Ek het beslis nie gedink, toe ek ná my egskeiding teruggekom het Louwsville toe – gevlug het, sou seker ’n beter woord wees – dat dit agt jaar sou wees voor ek weer terug stad toe sou gaan nie.”
Ná dominee Greef weg is, pak en sorteer Elizabeth verder, terwyl sy dink aan hulle gesprek.
Om ná agt jaar op Louwsville, haar geboortedorp, genoem na haar oupagrootjie wat die eerste predikant op Louwsville was, terug te gaan Pretoria toe, was inderdaad nie ’n maklike besluit nie. Hier op Louwsville was sy en Buks veilig en geborge. Almal het hulle geken en liefgehad. In die stad sal dit so anders wees. Maar soos dominee gesê het: daar is ’n tyd van kom en daar is ’n tyd van gaan, en ná haar stiefma se dood het sy self gevoel haar tyd hier op Louwsville is uitgedien. Leon en Esme se pleidooie dat hulle haar nodig het in Pretoria, dat dit goed sal wees vir die familie om weer saam te wees, het die deurslag gegee.
Sy het aansoek gedoen om ’n pos as senior lektrise by die universiteit en tot haar vreugde en verbasing het sy dit gekry. Leon het vir hulle ’n ruim ou huis in ’n stil deel van die stad gehuur, naby die bus en skole, en daarna was daar geen omdraai meer nie. Ouma en Katy – haar grootste bekommernisse – was dadelik gereed en gretig om saam te trek.
Elizabeth is in haar kamer besig om haar klere na te gaan toe Esme van die dorp af kom. ’n Oomblik kyk Elizabeth na haar stiefsussie waar sy in die deur geraam staan: twintig jaar oud, beeldskoon, met goudblonde hare en ’n verleidelike liggaam. Koppig, rebels, beterweterig en seker wat sy van die lewe wil hê. Sy is ’n tweedejaar-universiteitstudent en bly in die koshuis, maar Elizabeth is bewus van haar groeiende opstandigheid en sy hoop hulle teenwoordigheid in die stad sal ’n stabiliserende invloed op haar hê.
“Ek is bly jy is terug,” sê sy vir Esme. “Ek het jou raad nodig. Hierdie swart pakkie …”
“Gee dit vir die sending of die Vrouefederasie – hoe gouer, hoe beter,” sê Esme beslis.
“Dis ’n duur, ingevoerde pakkie,” sê Betta verontwaardig.
“Dit is hopeloos outyds en laat jou ten minste tien jaar ouer lyk as wat jy is.”
“Dankie!”
“Dit help nie om kwaad te word nie. Jy het my gevra en dis tyd dat iemand jou die waarheid vertel. Ek het nou die dag deur jou klerekas gekyk – en as ek jou enige raad verskuldig is, gee die hele spul vir die armes. Jy kan nie met daardie klere stad toe kom nie.”
“En wat moet ek dra?”
“Ons gaan koop vir jou nuwe klere. Terrasrokke, mooi broekpakke …”
“Broekpakke? Wat dink jy sal Ouma sê as ek heeldag in broekpakke rondloop?”
“As Ouma saamgaan, sal Ouma moet leer om toegewings te maak …”
“Dit sal vir Ouma swaar genoeg wees om in die stad aan te pas; ons moet dit nie vir haar nog moeiliker maak nie.”
“Ouma se dae is verby, Betta. Dis tyd dat jy vir ’n verandering aan jouself dink. Jy het jouself die afgelope jare baie afgeskeep.” Elizabeth antwoord nie, en sagter vervolg Esme: “Ek weet, dit was omstandighede. Jy het skoolgehou, jy was besig met jou tesis, met Mamma se siekte. En omdat die mense jou ken, het hulle jou aanvaar soos jy is. Maar in die stad is dit anders.”
“Ek besef goed dis anders. Jy vergeet, ek het self ’n hele paar jaar in die stad gebly.”
“Ek het nie vergeet nie. Maar dinge het verander – jy sal sien. Jy is mooi en slim, maar dis nie genoeg nie. Die stad is vol slim, aantreklike, alleenlopende vroue – die kompetisie is kwaai!”
Elizabeth lag. “Ek gaan nie Pretoria toe om ’n man te soek nie. As ek ’n man wil hê, kan ek net hier op Louwsville bly en met Piet Venter trou.”
“Piet Venter? Oor my dooie liggaam.”
“Waarom nie? Piet het ’n mooi plaas en hy sal goed wees vir my en Buks.” Sy lag saggies vir Esme se verontwaardigde gesig. “Toe maar, ek terg jou maar net. Ek het nie die minste plan om weer te trou nie. Nie met Piet nie en ook nie met enigiemand anders nie.”
“Dis jou saak, Betta, maar jy mag jouself nie so verwaarloos nie. Jy is nog jonk en mooi – jy het die mooiste oë, en met die regte oogskadu sal hulle absoluut dramaties wees.”
Betta skud glimlaggend haar kop.
“Los my maar uit, sussie – één mooi suster in die familie is genoeg. Buitendien, met Ouma en Buks en Elsa sal ek seker nie baie tyd hê om rond te loop nie.”
“Onsin,” sê Esme. “Jy gaan ’n belangrike pos hê en jy sal interessante mense ontmoet – jy kan nie soos ’n kluisenaar lewe nie. Die lewe is buitendien baie interessanter as die droë feite wat in boeke staan.”
“Ek glo jou,” sê Elizabeth droogweg. “Maar van boeke gepraat – jy het nog ’n hereksamen wat voorlê. Het jy vergeet?”
“Nee, ek het nie vergeet nie. Maar ek wil met jou praat, Betta. Ek … ek is nie van plan om terug universiteit toe te gaan nie.”
Elizabeth kyk ondersoekend na haar jong stiefsuster.
“Hoe dan nou?” vra sy sag.
“Ek mors my tyd. Ek stel glad nie belang in my kursus of in enige ander kursus aan die universiteit nie.”
“Wat wil jy doen?”
“Ek wil ’n fotografiese model word.” Sy lag. “Moenie so geskok lyk nie – dis ’n eerbare werk.”
“Wil jy nie eers jou kursus voltooi nie? Dis nog net een jaar.”
“Nee. Ek het klaar