en vir my ’n seun gee, gee ek hom vir U terug – sy lewe lank.”
Dat sy byvoorbaat bereid is om die seun weer af te staan, laat my wonder: Gaan dit dalk oor meer as wat ’n mens op die oog af vermoed? Oor meer as net om ’n kind in haar arms te hou en haar vrugbaarheid te bevestig? En Peninna se spottery te beïndig? Hanna se ellende en begeerte lê moontlik nog dieper as dit. Miskien gaan dit ten diepste nie oor hê nie, maar oor gee. Daardie oer moeder-ding: Om geboorte, om lewe te kan gee. En haar begeerte daarna is so intens dat sy bereid is om dié lewe dan weer aan die Lewe self terug te gee.
Hoe ook al, Hanna was waaghalsig desperaat. En ná alles, ná jare se stilte, hoop sy steeds dat die Here sal hoor. En hierdie keer sal antwoord.
Hoe erg dan dat die priester, Eli, in hierdie oomblikke van intense smart dink sy is dronk. Hy jaag haar weg: “Loop word eers nugter!” Hy wat die vrou in haar geweldige stryd geestelik moet begelei; hy wat haar behoort te troos en ondersteun, lees haar so verkeerd, behandel haar so verkeerd, dat sy nog die ekstra pyn en vernedering ook moet verduur om haar “groot smart en leed” aan hom te moet verduidelik.
En toe verander alles. Toe kom Samuel. Haar eie liewe klein wonderwerk, Sammy. In ons suidelike halfrond sou hy ’n September-baba gewees het, want: “By die wisseling van die jaar was Hanna swanger. Sy het ’n seun in die wêreld gebring en uitgeroep: ‘Sy naam is Samuel: van die Here het ek hom afgesmeek!’” Samuel. Voortaan sou die naam, elke keer wanneer sy dit hoor of sê, vir Hanna troos en herinner: God is die bron van sy lewe.
Haar opwinding was seker sonder perke. Sy kon nou self ervaar hoe eindeloos ’n vrou se hart kan verruim wanneer sy ma word. Sy moes oorstelp gewees het! Die Here het gehoor, gesien, geweet, verstaan en gereageer. Hy het haar, die een wat altyd tweede moes staan en minderwaardig gevoel het, belangrik genoeg geag om haar op die wonderlikste denkbare manier te antwoord. Hy het haar opregte geloof tegemoetgekom. Hy het haar vrouehart opgevang en ten diepste vervul. En die ekstra bonus was ’n blaaskans van Peninna se nimmereindigende venyn.
So het die kleine Samuel se lewe begin: Hy is afgesmeek, gevoed, gespeen en ge-Silo. Aanvanklik, wanneer Elkana met Peninna en haar kinders Silo toe is vir die jaarlikse offer, het Hanna saam met Samuel tuisgebly. “Laat ek hom net eers voed en speen, dan sal ek hom tempel toe neem,” het Hanna gevra. En Elkana het begrypend ingestem.
Dink net hoe spesiaal daardie alleentye saam met haar Samueltjie vir haar moes gewees het. Net hulle twee, op hulle eie, terwyl die ander almal gaan offer. Hoe sou sy dit nie in haar hart wou ingraveer nie – elke sekonde saam met die klein liefie. Die klank van sy stem, sy laggie, die kleur van sy oë. Die manier waarop hy na haar kyk; hoe hy frons as hy hard konsentreer. Hoe die son in sy hare blink. Hoe sy handjies lyk en voel. Al hierdie dinge, en nog soveel meer, elke wonderlike stukkie van sy menswees, moes sy in haar hart opgaar en bewaar. Haar tyd saam met hom was so min. Die immerteenwoordige te klein kwilt van te min.
Wat sou sy alles in daardie kort tydjies saam in hom wou deponeer? Hoe pak ’n mens verhoudingspadkos as jy vermoed daar lê vir jou kind ’n lang alleenpad voor? Wat sou sy alles vir haar seuntjie wou leer? Wat was die belangrikste, die kosbaarste, om in hom vas te lê vir die tye vorentoe wanneer sy ver van hom af sou wees? Wat kon sy nou vir hom gee wat hy met hom kon saamneem vir die tye wanneer sy nie by hom sou wees om raad te gee en wysheid uit te deel nie? Nie sou kon bykom om te help wanneer hy dalk sukkel nie?
Uiteindelik is sy met Samuel Silo toe – met ’n baie gul offer vir die Here: ’n driejaaroue bul, 16 kilogram meel en ’n kruik wyn. En haar moederhart. Die bul, brood en die wyn was kleingeld in vergelyking daarmee. Dit was haar hart op daardie altaar. Tog moes sy haar belofte hou en haar kind laat gaan. ’n Mens wonder: Is daardie offerbulletjie dalk in dieselfde jaar as Samuel gebore? Sou Hanna hulle saam sien groei het, met die altyd teenwoordige wete: Binnekort, binne té kort, moet ek die pad Silo toe aanpak om my kind daar te los.
Die Hebreeuse uitspraak vir Hanna is met ’n G. Ghanna. Ons sou haar Gaan-na kon noem, ja, want sy moes laat gaan. En sy moes self gaan, op maniere en na plekke wat sy in haar wildste drome op haar huweliksdag nooit kon vermoed het nie. Hoe ver sou dit wees na Silo? Hoe swaar moes dit nie gewees het nie om Samuel “as klein seuntjie” weg te bring en by daardie Eli-man te los? Die afgestompte, ongevoelige priester wat nie meer die verskil tussen desperaat en dronk, tussen bid en brabbel kon onderskei nie. Dit kon nie juis gerusstellend wees om jou klein seuntjie in sý hande te laat nie. Hanna se dapper, gelowige hart was waarskynlik weereens aan skerwe.
Tog aanbid sy die Here die dag toe sy haar kind vir Hom gaan teruggee. Dit is verstommend. Sy sê: “Ek jubel in die Here, ek is sterk in die Here.” Sy sê ook ’n hele paar harde goed wat onrusbarend baie na “wêla-ke-pêla, Peninna” klink. Ons moet egter in ag neem dat Hanna nie ’n Christen was nie. Sy was ’n gelowige, ja, maar in die Ou-Testamentiese tyd toe reëls soos ’n oog vir ’n oog en ’n tand vir ’n tand nog gegeld het. Van Jesus se radikaal sagte en genadige woorde dat ons ons vyande moet liefhê en hulle moet seën, het Hanna nog niks geweet nie. Ons mag haar dus nie daarvolgens oordeel nie.
Dat sy hoegenaamd kon sterk wees en jubel in die Here op die dag wat sy haar kind moes afstaan, is onverklaarbaar vir enigeen wat nog nie self iets soortgelyks ervaar het nie. Hoe kan ’n mens op só ’n plek, waar jy jou hart se punt moet afsny, sing? Hoe is dit moontlik om só sterk te staan? En wat beteken dit om dit “in die Here” te doen? Jubel sy oor die Here? Of beteken “in die Here” iets anders? Met krag en inspirasie wat groter is as haar eie? Miskien lê iets van die geheimenis daarvan opgesluit in haar woorde: “Hy laat die geringes uit die stof opstaan … Hy skenk hulle ’n ereplek” (1 Sam 2:8).
’n Mens hoor eggo’s en verstaan iets van haar eie pynlike, wonderlike ervaring hierin. Sy, wat vir so lank tweede was – wat so geringgeag is deur Peninna en haar gesig so dikwels in die stof gevryf gehad het – het uiteindelik ’n eerste prys, ’n ereplek gekry toe Samuel gebore is. Dit moes Hanna se hoop en vertroue in ’n lewende God, wat medelye het met mense, herstel en beklemtoon het. Dit moes ook haar hoop op en vertroue in Hom aangevuur het vir die toekoms – dat Hy ook dan sal sorg; dat Hy daar sal wees, wat ook al gebeur. The Message-vertaling klink so: “He rekindles burned-out lives with fresh hope, restoring dignity and respect to their lives – a place in the sun!” Wie dít soos Hanna ervaar, kry dit reg om in die donkerste plekke te sing.
Samuel het grootgeword en die Here gedien. Miskien het dít Hanna se voortdurende troos geword, en ook ’n bevestiging dat sy reg gedoen het. Haar kind het die rol vervul waarvoor sy hom afgestaan het. Hanna het later nog drie seuns en twee dogters gehad. Hulle het sekerlik gehelp om haar hart en lewe weer voller te maak. Tog sou niks en niemand ooit Samuel se plek in haar hart kon vul of vervang nie.
Hoe lief kon sy hê? Hanna het geleer dat sy kon aanhou liefhê – oor tyd, afstand en skeiding heen. Dat sy vindingryk haar liefde met haar kind kon laat saamgaan, selfs al kon sy nie fisiek by hom wees nie. Elke jaar het sy vir hom ’n mantel gemaak wat sy vir hom saamgeneem het as hulle in Silo gaan offer. Stel jou voor hoe sy daaraan sit en werk by die huis – elke stekie ’n gebed, ’n uitspel van haar liefde vir hom, van haar onophoudelike verlange. Maar nou ’n ander verlange as voorheen. Toe het sy ook verlang na wat sy nie gehad het nie, maar sonder om die vervulling te ken. Nou het sy verlang met die soet kennis van hoe wonderlik dit kan wees.
Sy het haar hart jaar ná jaar in daardie manteltjies ingewerk. Sy sou natuurlik elke keer moes skat: Hoeveel het hy gegroei in die jaar? Hoe lank is sy arms nou? Hoeveel breër sy skouertjies as verlede jaar hierdie tyd? En hoe het sy haarself dan daaraan getroos: Vir nog ’n jaar sal hy homself kan toevou in my liefde. Elke keer wanneer hy die handgemaakte mantel aantrek, trek hy die versekering aan: My ma sal my nie vergeet nie; sy dra my altyd in haar hart.
Hoe lief kon sy hê! Daar was inderdaad méér in Hanna as wat sy aanvanklik kon vermoed of verstaan. Daar is altyd meer in ons ook. Hoe