en besluit om stil te bly.
“Ons gaan Paasnaweek Kimberley toe, dis volgende week,” het hy gesê. “Ek bring die eerste paaiement vir die grond einde April. Of verkies Oom om saam met my bank toe te gaan, dan betaal ons die geld in Oom se rekening oor?”
“Nee, ek werk nie met banke nie. Bring vir my harde kontant, dan praat ons weer.”
“Ek sal sorg dat meester Elie vir ons ’n kontrak skryf.”
“Wat vir ’n ding?”
“Die kaart en transport, oom Pieter, van die grond.”
“Jy wil nou my hele plaas vat?”
“As Oom so voel, kan ons praat.”
“Ek sal daaroor dink.”
Daniël haal die pyp uit sy mond. Die hemel bokant die horison is roesrooi, die sonstrale skerp in sy oë. Sy gedagtes het weer gedwaal. Is geld en goed dan meer werd as gebed?
Here, vergewe! Vergewe my!
Die son verander in ’n oranje vuurbal. Dit kom los en klim stadig boontoe. Dun rook borrel by Sadrag en Dina se skoorsteen uit. Die werfhonde kom skuur teen Daniël se bene, hy krap agter hul ore. Nero en Caesar. Meester Elie se voorstel toe hulle nog jong hondjies was en buitengewoon groot vir hul ouderdom. “Opregte wolwe van Duitsland af ingevoer,” het die togryer gesê wat van hulle ontslae wou raak, verlede jaar toe hy begin het om elke maand namens sy pa ook Kimberley se mark toe te ry. Sy pa weier steeds om sy voet daar te sit.
“Port Elizabeth of selfs Kaapstad, maar Kimberley sien my nooit weer nie.”
Dis oor tant Georgina en Pierre Francois en Clarabelle, sy skandekind, die halfsustertjie. Om aan haar te dink maak hom deurmekaar. Dis net, sal iemand eendag so eerlik kan wees om haar te vertel dat sy nie ’n Du Toit is nie? Maar is dit nodig? Die bewyse is boonop nie daar nie, want haar voetjies is perfek. Wat wil die Here daarmee sê – dat Hy vergewe en van hulle dieselfde verwag? Daniël wil opkyk en struikel byna oor die punt van ’n rots wat diep in die paadjie begrawe is.
Here, dat hy normaal kan loop, dit vra ek vir die kind en vir Anna, nie vir my nie. Gee dat die vloek nie op een van ons kinders sal val nie.
Die werf het lewe gekry en die gewone oggendgewoel het oorgeneem. Almal lawaai. Koeie en kalwers, hoenders en herfslammers, honde en katte. Anna het die wyfiekat saamgebring en vandag is hier ’n swetterjoel!
Toe hy om die hoek van die huis kom, sien hy haar, sy vrou in die kombuisdeur. Sy gaan nie in nie. Sy staan met die leë melkbeker in haar hand en wag vir hom.
“Môre, Anna. Goed geslaap?” vra hy, die pyn in sy heup erg hinderlik.
“Môre, Daniël.” Sy hou haar wang na hom vir ’n oggendsoentjie. Haar vel is koel teen sy lippe. “Ja,” sê sy, “ek is uitgerus, en jy?”
“Goed genoeg, dankie.”
Toe draai sy om en stap vooruit. In die kombuis gaan sy staan. Hy loop by haar verby, trek vir hom ’n stoel uit en neem plaas, voel hoe die pyn in sy heup skiet gee.
“Wat pla jou, Daniël, dat jy weer donkernag opgestaan en uitgegaan het?”
Hy wil sy vrou gerusstel, haar troos, nie kla nie. “Sit, Anna, daar is iets.”
Sy doen dit sonder om teë te stribbel.
“Ek was op Houhoek, die anderdag toe ek en Sadrag Vlakpan toe uitgery het, by oom Pieter en tant Magdalena. Sy stuur vir jou groete. Ek het ’n helfte van sy grond gekoop.”
“Kan jy dit bekostig?”
“Ek sal nie geld uitgee wat ek nie het nie.”
“Jy moet dink aan ons kinders.”
“Dis juis vir hulle.”
Sy kry trane in haar oë. “Nou weet ek. Dankie, Daniël.”
Die Bybel lê op die tafel voor hom. Hy maak dit oop. “Waar is daai stuk oor die wagters in die môre?”
“Iewers in Psalms.”
“Dan soek ek my dood.”
“Lees maar verder in Markus. Ons was by hoofstuk tien vers ses en veertig.”
Hy kry die boekmerk, ’n fyn gehekelde strokie, glo oorlede ouma Anna se handewerk, die vrou met wie sy pa se pa getroud was, die vrou na wie sy oorlede sustertjie en sy eie vrou vernoem is.
Sy oog val op gisteraand se laaste vers.
Want oock de Sone des menschen en is niet gekomen om gedient te worden, maer om te dienen ende sijne ziele te geven tot een rantsoen voor vele.
Hy lees die geskiedenis van die genesing van die blinde Bartimeus, en die vers bly hom by. Hulle hou hande vas, terwyl hy bid. Hy vra God om hul oë te open, hulle die weg van diensbaarheid aan te wys en die werk van hul hande te seën.
Anna haal asem asof sy wag. Haar vingers is lank en skraal, haar hande soveel kleiner as syne. Hy dink aan die kind wat in haar groei. Sou die voetjies al vorm aanneem?
Straf my nie na my sondes nie, smeek hy in sy gedagtes.
“Amen,” sê hy hardop.
Anna se oë is helder en eerlik, sy glimlag vir hom.
“Ek het deeg aangemaak om koekies te bak vir Kimberley,” sê sy. “Ek wil die eerste baksel voor oggendete uit die oond haal.”
“Jy moet jou nie ooreis nie,” sê hy.
“Dina is hier. Ons werk saam.”
“Ja, en vanmiddag is dit weer jy en die Singer.”
“Ek hou van naaldwerk.”
“Solank jy dit nie oordoen nie,” sê hy voor hy opstaan en uitgaan om te help met die melkery.
Hoofstuk 2
Ma Susanna se tafel is keurig gedek met die beste porselein en die fraaiste teelepels en koekvurkies. Daar is gehekelde doilies in die pierings en geborduurde servette wat by die tafeldoek pas. Op staanders en koekborde, sjokoladekoek, suikerbrood, koeksisters en jemtertjies, presies soos Kok geleer is om dit te bak.
Aunty Meredith trek haar kantmoffies uit. Sy vou haar servet oop, veeg met haar plathand oor die kunstige borduurwerk. “Lovely,” sê sy waarderend. “This is pure art, you know.”
“My mother’s handiwork,” spog ma Susanna. Sy skuif selfbewus aan die koekbordjie. “This … tablecover ook,” voeg sy by.
Cloth, dink Anna Catharina, die woord is tablecloth. Hoekom haar ma vanoggend wil Engels praat, is ’n raaisel. Dalk verbeel sy haar, soos baie van haar Belgravia-vriendinne, dat dit by deftige teetafels pas. Aan aunty Meredith is daar nie salf te smeer nie. Sy weier om enige ander taal as Engels te besig, en sy is nie die enigste onder die Fuller-susters nie. Sy en die tweelingtantes wat in die Carnavon-hospitaal verpleeg en aunty Ethel wat Kaap toe getrek het om goewernante te wees. Hulle hou getrou aan hul Engelse herkoms en beskou ma Caroline, tant Hester en tant Georgina as afgewaterde Engelse wat met die Hollanders ondertrou het, hoewel tant Georgina haar laas keer vertel het sy leer nou Frans.
Sy is ook hier, uitgevat soos dit ’n modemaakster betaam, sit sy langs tant Hester wat haar servet omdraai en die agterkant van die borduurwerk bekyk asof sy dit vir ’n kompetisie beoordeel. Tipies tant Hester.
Dis Donderdagoggend en teetyd in Belgravia. Geen verskoning nie, sodra hulle in Kimberley aankom moet hulle hul aanmeld. Vanselfsprekend groet ordentlike plaasmense nie hul stadsfamilie met leë hande nie. Mandjies en skottels boordensvol varsgeslagte vleis, groente en ander plaasprodukte word afgelaai en dankbaar deur ma Susanna in ontvangs neem. In ruil daarvoor reël sy hul familiebyeenkomste, van teetafels tot nagmaaletes, so spoggerig en met soveel oordaad, selfs tant Hester waag dit nie om daarop aan te dring dat hulle by haar in die kamp moet kom aansit nie. Aunty Meredith het hulle een jaar Savoy toe genooi, maar die kos was so einatjies