die bloedtoevoer belemmer het. Saggies sit hulle hulle R4’s neer. Niemand sê iets nie. Jy hoor hoe ouens water sluk.
“Raait,” sê die luitenant saggies, “dis tyd om te gaan.”
Hulle stap weer aan deur die donker bosse, met slegs ’n flou maan om lig te verskaf.
Die verkeer in Adam Tasweg beweeg nie juis nie. Af en toe druk iemand aggressief op sy of haar toeter. Skynbaar glimlag niemand in hierdie pragtige dorp nie, ongeag of hulle in ’n skedonk of ’n duur voertuig sit.
“Stellenbosch het heeltemal te groot vir sy paaie geraak,” merk Rocco op.
“Ja, the traffic is a bit mad,” beaam Helga.
“Jy begin Afrikaans lekker verstaan, huh?”
“Ik kann bietjie verstehen.”
“Oh, then I’ll have to be careful. Just now you’ll start to understand our secret codes and handshakes.”
“It’s actually quite easy to understand you Afrikaners.”
“Really? How so?”
“You like meat, rugby and drinking.”
“Yes, and German men like wurst, fussball and drinking.”
“I know, that’s what worries me. You are too similar.”
Die oprit na sy ouers se huis op die Jonkershoekpad buite Stellenbosch is gerusstellend bekend. In sy lewe was dit nog altyd een van die min konstante faktore. Maak nie saak waar hy was nie, of dit nou tydens sy diensplig- of studentejare of verblyf in ander lande was, hy’t geweet dat sy ouerhuis altyd daar sal wees as hy terugkom.
Dis ’n wit dubbelverdieping met ’n grasdak. Nie buitensporig groot nie en nogal nederig in vergelyking met die groot huise van die ryk Gautengers wat die laaste dekade of twee in Stellenbosch kom nesskop het.
Rocco wil nog die voordeur oopsluit, toe maak sy ma dit oop. “Hallo, my kind!” roep sy uit.
“Hallo, Ma,” antwoord hy haar voordat hulle soengroet en mekaar omhels. Hy staan terug sodat die twee vroue kan groet. Annette de Witt soengroet Helga en gee haar ook ’n drukkie, hoewel die wedersydse warmte ontbreek waarmee Rocco en sy ma so pas gegroet het.
“Waar is Pa?” vra hy.
“Hy sit en lees sy Rapport in die sonkamer. Kom, kom ons stap sommer deur.”
In die gang tref die goeie bekendheid van alles Rocco opnuut. Hy sien die hall stand met die slingertelefoon, die ou perdrystewels, die gevlegte sweep en die vergeelde portrette van sy oorgrootjies en verlangse familie. En hy wonder vlugtig wat Helga van alles dink.
’n Ent verder is die twee portrette van hom as dienspligtige. Een as jong tweede luitenant wat pas rang gekry het by die Infanterieskool, en een met hom in sy maroen beret en formele step-outs van 1 Valskermbataljon. Hy talm ’n oomblik, bewus van die afstand tussen hom in die hede en die onkundig-vreeslose jongman op die foto’s.
Naby die einde van die gang, op pad na die gesinsvertrek waar deure na die sonkamer oopmaak, stap hulle verby die kombuis. Die reuk van skaapboud, gebakte aartappels, spek-en-groenbone, soet pampoen en rys laat hom nog meer welkom voel. Hy voel nie meer soos Rocco die argitek nie; hy voel soos Rocco, die kind van sy ouers.
“Hoe gaan dit met Pa?” fluister hy vir sy ma net voordat hulle by die sonkamer kom.
“Ag, sommige dae gaan dit slegter en ander dae gaan dit weer beter. Hy’s oukei vandag. Hy word net baie gou moeg en dan raak hy moeilik.”
“Hmm, wat’s nuut?”
Daar waar Adelbert de Witt in die sonkamer sit en lees, lyk dit nie asof hy ses maande gelede ’n groot beroerte gehad het wat die helfte van sy liggaam verlam het nie, want die stoel staan só dat sy regterkant na die huis toe gedraai is. Dis eers as jy voor hom kom staan, dat jy sien die linkerkant van sy gesig hang.
“Môre, Pa.” Rocco buk af om sy pa te soengroet.
“Môre, julle twee,” groet sy pa terug en draai styf om sodat hy Helga stip in die oë kan kyk. Dan voeg hy by: “Jy’s darem maar ’n mooi Germaanse meisiemens.”
Helga glimlag ongemaklik, want sy verstaan nie heeltemal wat hy sê nie.
“Hy sê jy’s pragtig, my kind,” sê Annette. Rocco weet egter dat sy heimlik wens hy het ’n Afrikaanse meisie gehad. Een met wie sy dalk makliker oor persoonlike sake sou kon praat. Ongeag Helga se skoonheid en aangename persoonlikheid, het hy geweet sy ma sou nooit werklik na aan haar kon wees nie. Tog, deels vanweë haar liefde vir hom, gaan sy altyd uit haar pad om vriendelik met Helga te wees.
Toe die twee vroue ook sit, vra Rocco: “Schatzi, what can I get you?”
“I feel like some white wine.”
“Pa? Ma? Waarvoor is julle lus?”
“Ek’s lus vir ’n bietjie Roodeberg. Daar’s baie onder in die garage,” sê sy pa.
“Ag, ek sal ook ’n klein glasie vat,” sê sy ma.
’n Rukkie later, toe almal ’n glas in die hand het, vra Rocco: “Wat vang Pa alles deesdae aan?”
“Ek skryf maar aan die boek.”
“Die een oor die universiteit?”
“Ja.”
“Schatzi, my father is writing a book on the history of the university’s medical faculty. You know that he was a professor there?”
“Of surgery,” voeg sy ma by en ’n mengsel van trots en hartseer slaan deur.
“Oh, really? That is fantastic.”
“Ja,” sê Adelbert de Witt, “sodat mense vorentoe kan weet wat ons bereik het met so min tot ons beskikking.” Sy oë trek op skrefies en hy haal vlakker asem.
“Pappa raak moeg,” sê Rocco se ma besorg.
“Los my uit. Ek is nie ’n kind nie. Ek’s net keelvol vir die gemors in hierdie land.”
Rocco voel ’n bietjie verleë oor die uitbarsting voor Helga, want hy weet sy verstaan genoeg van die Afrikaans en dat sy as Europeër min begrip vir die post-apartheid-dinamiek het. Sy sien seker bloot ’n kwaai, bitter ou Afrikanerman.
“Die kos is reg. Kom, laat ons gaan opskep,” sê Annette hoflik maar ferm. “Rocco, sal jy nie jou pa asseblief eetkamertafel toe stoot nie?”
“Natuurlik, Ma.”
Hulle skep op. Adelbert is stil en sy vrou probeer die geselskap aan die gang hou. Rocco doen ook sy bes, maar dis moeilik om uit hoflikheid teenoor Helga Engels te praat met sy eie ma, ’n meisie van Calvinia se wêreld. Boonop is Helga nie lief vir vleis nie.
“Helga, are your parents okay?”
“Yes, Annette. They are okay.”
“Her parents are very healthy,” sê Rocco. Dan besef hy hoe taktloos dit was en kyk onderlangs na sy pa wat met ’n vurk in sy regterhand die kos probeer eet wat sy ma vir hom in blokkies gesny het.
“I wonder,” merk Adelbert op voordat hy met ’n gesukkel ’n sluk rooiwyn vat, “how the Germans feel to always be portrayed as the bad guys in movies. What do you think, Helga?”
“Ag, Adelbert, moet tog nie die kind ontstig nie,” sê Annette.
“No, really. What do you think?”
“Well,” sê Helga, “the older generation is probably in denial, but fortunately they’re becoming an extinct breed. Modern Germany is a very tolerant place now.”
Rocco se pa kyk stip na haar. “So why are you so unhappy with all the immigrants in your country?”
“Adelbert …” sê Annette verleë.
“No, why are you