02df730i5f13h8c46c90d63a9adcaf.jpg"/>
Spis treści
Kilka uwag na temat języka Pirahã użytego w tej książce
5. Kultura materialna i brak rytuału
7. Natura i bezpośredniość doświadczenia
8. Młodzieniec o imieniu Túkaaga: morderstwo i społeczeństwo
10. Metysi brazylijscy (kabokle): sceny z amazońskiego, brazylijskiego życia
11. Zmieniając kanały z dźwiękami pirahã
13. Jak dużo gramatyki potrzebują ludzie?
14. Wartości i rozmowa: partnerstwo języka i kultury
15. Rekurencja: język jako matrioszka
16. Pokrzywione głowy i proste głowy: spojrzenie na język i prawdę
Epilog: Dlaczego warto dbać o inne kultury i języki
© Copyright by Copernicus Center Press, 2020
Copyright © 2008 by Daniel L. Everett
All rights reserved
Tytuł oryginalny
Don’t Sleep, There Are Snakes.
Life and Language in the Amazonian Jungle
Adiustacja i korekta
Andrzej Zawadzki
Opracowanie graficzne okładki
Bartłomiej Drążkiewicz
Grafika na okładce
Martin Schoeller/ AUGUST
Skład
Artur Figarski
ISBN 978-83-7886-502-5
Wydanie I
Kraków 2020
Copernicus Center Press Sp. z o.o.
pl. Szczepański 8, 31-011 Kraków
tel. (+48) 12 448 14 12, 500 839 467
e-mail: [email protected] Księgarnia internetowa: http://ccpress.pl
Konwersja: eLitera s.c.
Ta książka traktuje o wydarzeniach z przeszłości. Ale życie dotyczy teraźniejszości i przyszłości. A zatem dedykują tę książkę mojej żonie Lindzie Ann Everett, nieustannie dodającej odwagi. Miłość to dobra rzecz.
W ten sposób otrzymałem swoją pierwszą wielką lekcję w dociekaniu tych niejasnych obszarów wiedzy – aby nigdy nie akceptować niedowierzania wielkich ludzi lub ich oskarżeń o oszustwo czy głupotę, niezależnie od ich wagi, gdy przeciwstawiona jest im powtarzająca się obserwacja faktów przez innych ludzi, bezsprzecznie zdrowych na umyśle i uczciwych. Cała historia nauki pokazuje nam, że zawsze tam, gdzie wykształceni ludzi nauki w każdym wieku z góry podważają fakty obserwowane przez innych badaczy z powodu ich absurdalności lub niemożliwości, podważający zawsze są w błędzie.
Alfred Wallace (1823–1913), Notes on the Growth of Opinion as to Obscure Psychical Phenomena During the Last Fifty Years (1893)
Nie mamy wcale obowiązku podzielać podyktowanego uprzedzeniem przekonania, że istota tego, co oznacza bycie człowiekiem, przejawia się najwyraźniej w tych cechach ludzkiej kultury, które są uniwersalne, a nie w tych, które stanowią cechy dystynktywne takiego czy innego, konkretnego ludu. (…) Może to właśnie w kulturowych osobliwościach ludzi – w ich dziwactwach – trzeba się doszukiwać najcenniejszych, najbardziej pouczających odkryć na temat tego, co to znaczy należeć do rodzaju ludzkiego.
Clifford Geertz (1926–2006)
przeł. M.M. Piechaczek (Interpretacja kultur. Wybrane eseje, WUJ, Kraków 2005, s. 61–62)
KILKA UWAG NA TEMAT JĘZYKA PIRAHÃ,
UŻYTEGO W TEJ KSIĄŻCE
Mimo że język pirahã ma jeden z najmniejszych znanych zestawów dźwięków mowy (fonemów), może być bardzo trudny do wymówienia bez odrobiny pomocy. Oto elementarny przewodnik po wymowie, wykorzystujący system zapisu, który Arlo Heinrichs, Steve Sheldon i ja opracowaliśmy dla potrzeb tego języka.
| p | Wymawiane jak głoska p w języku angielskim, w słowach takich jak pot. |
| t | Wymawiane jak angielska głoska t w słowie tar. |
| k | Wymawiane jak angielska głoska k w słowie skirt. |
| x | Tutaj następuje zwarcie krtaniowe. Jest wymawiane jak przyśrodkowy dźwięk w angielskiej negacji wykrzyknikowej uh-uh: „Chcesz cukier?” „Uh-uh” (dźwięk wydawany tam, gdzie znajduje się „-”). W języku angielskim nie jest to pełna spółgłoska, i nie występuje w angielskim alfabecie. W Międzynarodowym Alfabecie Fonetycznym symbolem tego dźwięku jest /. |
| s | Wymawiane jak angielska głoska s w słowie sound, z wyjątkiem gdy występuje przed i, gdzie wymawiane jest jak angielska głoska sh w słowie sugar. |
| h | Wymawiane jak głoska w amerykańskim angielskim
|