Сайланма әсәрләр. Том 5. Сөембикә ханбикә һәм Иван Грозный. Айбиби / Избранные произведения. Том 5
имеш, «Атакай, ят ир белән йоклап буламы, бирәме ул сиңа йокларга» дип.
Елена авызын җиңе белән каплап тыенкы гына кеткелдәп көлеп алды, әмма аның бу кыланышын атакай ошатмады, тамак кырды.
– Атакай, – диде Елена, җитдиләнеп. – Искәрсәгез иде, оста Пётр Фрәзин безгә таш калалар торгыза, Кремль диварын яндырылган кирпечтән күтәрде һәм күтәрә. Димәк, урыс халкына игелек кыла. Миңа калса, аның исемен мәңгеләштерү кирәктер. Ә мәзәк сөйләвенә бер дә исегез китмәсен, тел сөяксез, кеше ни сөйләмәс, ә менә авыз ачып тыңлаучыларны берәм-берәм тотарга да төрмәгә ябарга кирәк, тыңламасыннар юк-бар сүзне. Мин бу хакта Василий Шуйскийга әйтермен, ул барысын да җиренә җиткереп башкарыр.
– Син аны, государыня, Иван Телепага йөклә, ул аның җаен белә.
Митрополит Даниил дык итеп кам таягын идәнгә куйды.
– Аның үз эше үзенә бик җиткән, атакай.
– Шуйскийлар узынды, государыня, Оболенскийлар да. Олан кенәзне утыртып, урамнарда кешеләр таптатып йөриләр икән. Ул гынамы, эт-песиләрне укка алалар, кеше капкадан башын тыгып карый алмый башлады. Белмим, кем булыр ул бала Василий Шуйский тәрбиясендә, государыня, син борчыласыңдырмы, мин борчылам. Бозып куюлары бар баланы. Олан кенәзнең кыланышы миңа ошамый, государыня, ошамый.
Елена митрополитка җавап кайтармады, әмма теләсә, җавабын да табар иде, кыюлыгы җитәрлек, ләкин дәшми калуны кулайрак күрде. Бәхәссез, дәүләт башына килгәч, Елена үзе дә ялгышлар җибәргәләде, булмады түгел, булды, мәгәр баш алып китәрдәй яманлыклар да кылмады кебек. Аннары аның угланы Ваняны тәрбияләгән Шуйскийларга бер дә сүз ишеттерәсе килми иде. Аллага шөкер кылырлык, баш баласының акылы камил, бер тапкыр да, ичмасам, анасы сүзенә аркылы төшмәде, барысын да ул дигәнчә эшли. Шулай булгач, нигә лаф орырга. Киресенчә, энесе Юрий Глинский: «Менә ичмасам кенәз үсә!» – дип кинәнә. Елена хәтта аңа да бер сүз дә әйтмәде, баш угылыннан канәгать иде ул. Чынлап та, нигә әле олан кенәз күргән бер кешегә баш иеп, бил бөгеп йөрергә тиеш ди. Алай иткәндә углан бала олуг кенәз була алыр микән?! Юк, була алмас, һич булмас димә, туганнары ук өстенә басып китәрләр, аяк астына салып таптарлар. Глинская белә, дәүләт эше, сәяси тормыш вә тереклек гаять дәрәҗәдә катмарлы нәрсә, һәр искән җилгә йөзең куеп, һәр күрсәткән дингә кыйбла иман итеп ошбу дөньяда олуг кенәз булып утыра алмас, гәрчә тәхетне атасы кулыннан алган булса да. Ошбу картаеп бетмәс борын гүргә керергә җыенган, иманны бары тик бер Ходайда гына күргән митрополиткамы моны аңларга, бу кеше тәмам сорыкортка әверелгән, аңа бары тик дәрәҗә кирәк. Тик бит ул дәрәҗәне мин дә яратам, митрополит Даниил. Эчем сизә: син бу урында озак кала алмассың. Бүген боярлар ярдәме белән Бельскийларны кайтардың, иртәгә синең башыңа җитәрләр. Сәяси тормыш шундый ул, бүген – мин, иртәгә – син, берсекөнгә – тагын әллә кем, барысы да Хода кулында.
– Мин балам белән бу хакта сөйләшеп карармын, атакай, Василий агасына да әйтермен. Узындырмасын баланы, башы яшь әле, сез хаклы.
– Сөйләш,