Вячаслаў Адамчык

Чужая бацькаўшчына


Скачать книгу

вулiцаю – падскоквала то на адной, то на другой назе. На плячах целяпаўся рог хусткi з доўгiмi кутасамi.

      Корсак паглядзеў ёй услед i, ужо аслепшы ад нiзкага, што асталося ў вачах зялёнымi кропкамi, сонца, пайшоў у хату.

      VIII

      Усталi Корсакi зацемна: толькi прайшла «калейка» – пасажырскi поезд на тры вагончыкi, што працяжна пасвiстваў на пераездзе перад вёскаю.

      Каля Верасава асталася вузкакалейка, якую вайною зрабiлi немцы, нiшчачы i высякаючы тутэйшыя лясы. Пасля вайны людзi паразбiралi рэйкi на паграбы i картапляныя ямы, але палякi аднавiлi разабраную чыгунку, i цяпер за вёскаю чмыхаў невялiкi паравозiк, прасейваючы праз сiтца комiна рой чырвоных, падсвечаных агнём, iскраў. У вагончыках свяцiлiся, завешаныя фiранкамi, жоўтыя вокны.

      У Корсакавай хаце быў чуваць здушаны сценамi грукат.

      – Во, сёмая гадзiна ўжо, – сказаў Корсак, несучы ў хату карыта з застылым i нявыедзеным свiнячым цестам.

      На вялiкiя чыгуны з намытымi дробнымi картоплямi, на закарэлыя ражкi, цабэркi i вёдры, што стаялi з прыходу, пакацiўся рэдзенькi сiвер.

      Да снедання Корсакi ўпраўлялiся накармiць i напаiць скацiну.

      У печы весела пастрэльвалi i палалi дровы, лiжучы выкрышаны чалеснiк, у комiн шугала полымя, ад яго чырванела накарэлая, вуграватая сажа.

      У лямпе, што вiсела пад закурэлаю бэлькаю, падскокваў пляскаты язычок агню i брэнкала на дроце палiваная талерка, калi Корсак адчыняў цi зачыняў хату.

      Мiця збiраўся ў Дварчаны, старое, за вёрст пяць ад Верасава, мястэчка, дзе былi гмiна i пастарунак. Ён сядзеў на лаве i поркаўся шылам у чаравiку з разяўленым перадам, у якiм, як у звярка зубы, вышчарылiся вострыя драўляныя цвiкi.

      – Нашто порашся, цi абуць няма чаго? – беручыся за сякач i плюючы сабе на рукi, сказаў Корсак.

      – Не на баль можа клiчуць, – пачырванеў ад натугi Мiця, круцячы шылам у тоўстым ранце.

      – Выскалiшся, нябось, – Корсак застукаў секачом па хрумсткiх сырых картоплях, дастаючы да дна i бухаючы ў дошку.

      Гаварыць абодвум не было больш чаго – перасварылiся яны ўчора, калi бацька прынёс дадому павестку i, прыпляскаўшы яе рукою на стале, мацюкнуўся:

      – Iдзi ты з ёю разам… i дадому не прыходзь!

      Мiцю як нешта пад’юшчыла – ён не стрываў:

      – I пайду! Не столькi, кажуць, свету, як у акне!

      Бацька нават быў падскочыў з кулаком, у яго ад злосцi дрыжала тоўстая нiжняя губа.

      Але Хрысця, распасцёршы рукi, заступiла дарогу, збялеўшы i закалацiўшыся ад страху сама.

      – Дзядзечка, пабойцеся бога, нашто вы так!

      Мiця скасiў вочы, выкацiўшы бялкi, але раптам асекся, што брыдка ўсё ж такi бiцца са старым бацькам, схапiў са сцяны пiнжак i выбег з хаты.

      Злы, разгарачоны, пайшоў у канец вёскi да Бортнiкавых – там у хаце ўжо запалiлi лямпу: за праснiцамi сядзелi дзяўчаты. Пад высокiм падвязаным фiкусам на табурэце ўмасцiўся Бронiк Лiтавар, дзеразаваўся з хiтраватай i дзюбаносай, як сарока, Касяй – адбiраў верацяно. Яна, выхапiўшы верацяно, бiла яго галоўкаю па пучках i рагатала, паказваючы вялiкiя пярэднiя зубы з цёмным свiшчом. Дзяўчаты цярплiва маўчалi, зыркаючы на Лiтавара, i, мусiць, злавалi, што не чапае iх.

      Мiц�