җиреннән вакытлы хәрби хезмәткә алынучыларны сугыш барган җирләргә җибәрмәү, милләтара низагларны хәл итүдә катнаштырмау, аларга хәрби хезмәтне башка төрле хезмәт белән алыштыру (альтернатив хезмәт) өчен мөмкинлекләр тудыру;
– республикада яшәүче һәммә милләт вәкиле өчен бар өлкәдә дә тигез шартлар тудыру, милләтара тату-тыныч яшәүне тәэмин итү.
Мин үземне халык арасыннан чыккан гади авыл баласы, кагылган-сугылган халкымның гади бер улы дип саныйм, аның кайгысы белән кайгырып, аның шатлыгы белән шатланып яшим.
Мин кемнәрдер тарафыннан халыкка бүләк ителәчәк демократия, тигезлек, яхшы тормыш турында хыялланмыйм, бүгенге дәүләт корылышы тамырыннан үзгәрми һәм милли республикалар һәр өлкәдә мөстәкыйльлек һәм тулы хокук алмый торып, илдә тынычлык урнашуына һәм халкыбызның язмышы яхшы якка үзгәрүенә ышанмыйм. Ләкин мин бөтен җаным-тәнем белән үз халкыма, аның яшеренеп яткан эчке рухи куәтенә, иман ныклыгына ышанам, һәм шул ышаныч миңа өстәмә көч-куәт, өмет һәм кыюлык бирә.
«Чисталык өчен сүз белән көрәшүдән файда юк, ил-җир чиста булсын өчен, себерке тотып урамга чыгарга кирәк», – дигән бер акыллы адәм.
Мин бу мәгънәле сүзләр белән килешәм һәм шулай эшләргә тырышам да.
Идел ягы (Яшел Үзән)
4 февраль, 1995
Төп бурыч – хакимияткә килү
– Разил әфәнде, үткән сайлауларда сезне Татарстан халык депутатлыгына кандидат итеп Татарстанның Республика партиясе тәкъдим иткән иде. Сез бу партия эшчәнлегенә нинди бәя бирер идегез?
– Җөмһүриятебездә бүген сәяси партияләр шактый. Ләкин аларның күбесе әлегә халыкка тәэсир итәрлек, зур абруй казанырлык хәлдә түгел. Беренчедән, барысы да бик аз санлы. Икенчедән, партияләр үз программалары белән халыкны таныштырмадылар, халык арасында бик аз эш алып бардылар.
Тагын шунысын да онытмыйк: кайбер фиркаләрнең, иҗтимагый берләшмәләрнең программалары таррак даирәгә адресланган. Мәсәлән, бездә Россия партияләренең бүлекчә-филиаллары бар. Алар күбрәк Татарстан халкы мәнфәгатьләрен түгел, ә Россиянекен кайгырталар. Россия мәнфәгатьләре исә күп очракта Татарстанныкына туры килеп бетми.
Демократияле, цивилизацияле илләрдә халык, нигездә, 2–3 партия артыннан бара. Властька да шулар килә. Партия иң беренче чиратта хакимияткә килүне бурыч итеп куярга тиеш. Шулай булмаганда, ул ничектер агитбригада эшчәнлеген хәтерләтә. Бу – бик начар. Агитбригада да бит авылдан авылга күчеп, җырлап-биеп йөри, фикерләрен әйтә. Шуның белән вазифаларын үтәлгәнгә саный.
Бүгенге көндә милли хәрәкәтнең иң зур трагедиясе – хакимияткә килә алмавында. Моннан 7–8 ел элек олы юлга чыкканда, урамнарда шаулап митинглар үткәргәндә, алар ни өчендер хакимияткә килүне төп максатлары итеп куймадылар. Ул чагында халык милләтчеләрне нык яклый иде. Милли хәрәкәттән властька килүчеләр булмады да диярлек. Шуңадыр дип уйлыйм, халыкның күңеле сүнә-сүрелә башлады. Чөнки бераз фикеребез, аңыбыз уянса да, әллә ни зур эшләр башкара алмадык әле.
Татарстанның