име. Мотошайтаннарың бер якта торсын!
Чәлдерергә тек шуны чәлдерергә!
Гаделнең аны уйнатып карыйсы килде. Идәнгә яткан килеш кенә, ул әллә нинди борынгы, йокыны китерә торган көй тыңлый. Инде караңгы да төшеп килә икән. Иң шүрләткәне Бичура булса да, Гадел батырайды. Фәрит абыйлары, әнисе әйткәнчә, чыбык очы туганнары өе бит әле бу.
Уянып китсә, күзгә дә күренми торган, төн төсле бер җан иясе аның колагын кымтырыклый, кимерә иде. Кешене әнә шулай колагыннан ашый башлый, күрәсең.
Бичура!
– Әни-и-и!..
Шулай каравыл кычкырып җибәргәч, Бичура түзмәде, ачык калган өй ишегеннән тышка чыгып шылды. Бәрелә-сугыла чаба торган җиреннән утын да кабызганын күреп калды әле Гадел. Ашыкканда Бичураның да күзе күрми, ахры. Ә бераздан абзар тирәсендә юк та булды.
Гадел өйләренә ничек чаптырып кайтып кергәнен анык хәтерләми дә инде. Бүген Мотошайтанга фәнни рацион да тәтеми калды инде. Кая ул, моннан ары сарай тирәсенә чыгып керүләр дә хәтәргә әйләнеп калды. Әнисенә ни күргәннәрен сөйләсә, теге «пешерә» торган каеш тәмам тузып, мунчалага әйләнер дип шүрләде.
Кояш чыккач ук, малай – кичәге шпион – тәрәзәдән генә тышка бакты. Көтү куарга иртәрәк икән. Анда әрле-бирле Мотошайтан йөренә иде. Никтер борчыла. Тамак мәсьәләсе үрсәләндерә, күрәсең. Ә ике мөгез уртасында уты ник янып тора әле аның? Кем кабызган? Батареяны бетерә бит! Тычкан уты сыман гына калган. Төне буе янып чыккан. Берәр көнче шпион эше генә бу. Сәйдәш түгелме икән?
…Мотошайтан авызыннан өч көн буена керосин исе килеп йөрде. Кайда эчкән? Ник? Ул хәтле «матай» дигәч тә инде. Судан бөтенләй баш тартып, керосин гына чөмергәнме, дуңгыз!
Бичуралы йорт ишеге ачык калды. Йорт иясе үзе ябар әле. Бүтән андый ярамаган җиргә Гаделнең аяк та атлыйсы юк.
Менә шушы үзе күренми торган ни мал, ни җан иясе, ни җен-чураман-Мотошайтан-Бичураны тотып алып барасы иде дә бит теге кеше талап, Гәрәй бабайны кыйнап ташлаган кала жуликларына. Кичә баштан чыккан. Юкса кирәкләрен бирә иде ул. Ярар инде, фән юлында тагын очрамый калмас әле. Ул чакта инде аннан Мотобичура ясыйсы булыр.
Кичен Гадел көтүдән Мотошайтанга утырып кайтмады. Җенгә охшаган дусты нәп-нәни, үзе кебек кап-кара өч бәти алып кайтып килә иде. Каян эзләп тапкандыр берьюлы өчне?
Гаделнең башы күккә тиде. Ачышлар, күрәселәр алда икән әле!..
Тузан басылды. Ә теге төрледән-төрле, очлы борынлы машиналар калага илтә торган олы юлга чыгып бара иделәр.
Кошлар елый белми
Җилпенә-җилпенә, очына-очына, шатлана-шатлана тургай сайрый. Аяк астыннан гына бытбылдык атылып оча. Төклетура бал җыя. Озынборын тик торган Рөстәмнең бит очыннан чеметеп ала. Белә ул, бик яхшы белә: гел хәрәкәттә, гел эштә булсаң, озынборын кешегә тими. Ә Рөстәмнең табигатьне күзәтәсе килә.
Аның иң яратканы – кырмыска. Сәгатьләр буе шуларны гына күзәтеп утырсаң иде ул. Юк шул, хәерсез озынборын җәфалый.
Әтисе печәнне чаба да чаба. Шулхәтле печәнне Рөстәм берүзе Алмачуар