qo‘ying. Ota-onam shunchaki ahmoq odamlar.
– Ha, to‘g‘ri. Lekin ular sen bilan hech Xudo haqida gaplashmaganmi?
– Gaplashgan. Faqat bir marta. Ular faqat Qorboboga ishonadilar.
– Kichkintoy, nahotki ular shu darajada ahmoq bo‘lsalar?
– Tasavvur ham qilolmaysiz! Bir kuni maktabdan qaytib keldim va ularga meni ahmoq qilmasliklarini, men ham xuddi do‘stlarim kabi Qorbobo yo‘qligini va umuman bo‘lmaganligini bilishimni aytdim. Ular go‘yo oydan tushib qolgandek tutishdi o‘zlarini. Tasavvur qilib bo‘lmas darajada jahlim chiqdi: maktab hovlisida bunday ahmoq rolini o‘ynashning nima keragi bor, tushunmasdim, ular darhol meni aldashni istamaganliklarini, Qorbobo haqiqatan ham mavjudligiga chin dildan ishonganliklarini aytib, qasam ichishgandi. Ota-onam juda xafa edilar, bu haqiqat emasligini anglab, hafsalalari pir bo‘lgandi! Sizga aytyapman, Roza buvi, ikki karra ahmoqlar ular!
– Shunday qilib, ular Xudoga ishonmaydilarmi?
– Shunday deb o‘ylayman.
– Bu senga hech qanday ta’sir qilmaganmi?
– Agar har turli ahmoqlar nima haqida o‘ylayotganlariga qiziqadigan bo‘lsam, menda aqlli odamlar nima haqida o‘ylashlarini anglash uchun vaqt yetmay qolishi mumkin.
– Sen haqsan. Lekin o‘zing aytganingdek, otaonang ahmoq ekanliklariga keladigan bo‘lsak…
– Ha, to‘g‘ri. Ular haqida shunday fikrdaman, Roza buvi!
– Shunday qilib, mayli, ota-onang adashaverishsin va Xudoga ishonmasinlar, lekin nima uchun sen unga ishonmasliging va undan seni ko‘rgani kelishini so‘ramasliging kerak?
– Mayli. Lekin siz u yotoqqa zanjirlanib qolgan deb aytmaganmidingiz?
– Yo‘q. Uning odamlar huzuriga borish uchun maxsus usuli bor. Xudo seni xayollaring orqali ko‘rgani keladi. U sening ongingda u haqda o‘ylaganing hamon paydo bo‘ladi.
– Menga yoqdi. Qoyilman.
Roza buvi qo‘shimcha qildi:
– Hali ko‘rasan, uning tashriflari senga yaxshiliklar olib keladi.
– Mayli. Bu haqda u bilan gaplashib olaman. Hozircha, menga yaxshilik keltira oladigan biror narsa bor bo‘lsa, buyam sizning tashrifingizdir.
Roza buvi jilmaydi va xiyol namlangan nigohlarini mendan olib qochib, yonoqlarimdan o‘pib qo‘yish uchun asta egildi. Lekin jasorati yetmadi. Nigohlari bilan mendan izn so‘radi.
– Qani, meni quchoqlang. Bu haqda boshqalarga aytmayman. Sizning kurashchi sifatidagi obro‘ngizga putur yetkazmaslik uchun.
Uning lablari yonog‘imga tegdi, issiqlik va yengil mayinlikni his qildim, Roza buvidan yoqimli upa va sovunning hidi kelardi.
– Yana qachon meni ko‘rgani kelasiz?
– Haftasiga ikki marta kelolaman, Oskar.
– Bo‘lishi mumkin emas, Roza buvi! Uzoq davom etuvchi uch kunni kutib o‘tkazish…
– Qoidalar shunday.
– Bu qoidalarni kim o‘ylab topgan?
– Shifokor Dyusseldorf.
– Bu Shifokor Dyusseldorf endi meni ko‘rganda qo‘rqqanidan qayoqqa qochishini bilmaydi. Undan ruxsat so‘rang, Roza buvi. Hazillashmayapman.
U menga ikkilanib qaradi.
– Men hazillashmayapman… Agar siz har kuni meni ko‘rgani kelmasangiz, Xudoga yozishni to‘xtataman.
– Mayli, harakat qilaman.
Roza buvi xonadan chiqib ketdi va men yig‘lab yubordim…
Ilgari qo‘llab-quvvatlovga muhtoj ekanligimni bilmasdim. Qay darajada jiddiy kasal ekanligimni anglamagandim. Roza buvini boshqa umuman ko‘ra olmasligim mumkinligi haqidagi birgina xayolning o‘zidayoq, hammasini tushunib yetdim va ko‘zlarimdan yonoqlarimni yondirib o‘tuvchi marjon yoshlar to‘kila boshladi.
Yaxshiyamki, Roza buvi o‘zimni ancha bosib olganimdan so‘ng qaytib keldi.
– Hammasi hal bo‘ldi, menga ruxsat berishdi. O‘n ikki kun davomida har kuni seni ko‘rgani kelishim mumkin, Oskar.
– Meni va mendan boshqa hech kimnimi?
– Sen va sendan boshqa hech kimni, Oskar. O‘n ikki kun yoningdaman, azizim.
Menga nima bo‘lganini bilmayman, lekin ko‘zyoshlarimga yana erk berib yubordim. Garchi o‘g‘il bolalar yig‘lamasligi kerakligini bilsam-da, bundan ham ko‘proq men tuxumboshim bilan – na o‘g‘il bolaga, na qiz bolaga, balki o‘zga sayyoralikka o‘xshardim. Nima ham qilish mumkin? Shunchaki o‘zimni tutib tura olmadim.
– O‘n ikki kun… Hammasi juda yomon, to‘g‘rimi, Roza buvi?
Bu gapim Roza buvini ham ta’sirlantirdi. Nima deyishini bilmay qoldi. Sobiq sirk xodimasi qalbida yashirinib yotgan chinakam tuyg‘ulari tashqariga chiqishiga izn bermasdi. Ushbu kurashni kuzatish qiziqarli edi va men ishning mohiyatidan biroz chalg‘idim.
– Bugun qanday kun, Oskar?
– Bu qanday savol bo‘ldi? Kalendarimni ko‘ryapsizmi? Bugun o‘n to‘qqizinchi dekabr.
– Bilasanmi, Oskar, bizning hududimizda yakunlanayotgan yilning o‘n ikki kunida sen kelasi yilning o‘n ikki oyi qanday bo‘lishini bilishing mumkinligi haqida afsonalar bor. Bir yilda ob-havo qanday bo‘lishi haqidagi tasvirni bilishing uchun har kuni ob-havoni kuzatish kifoya. O‘n to‘qqizinchi dekabr yanvar oyini bildiradi, yigirmanchi sana – fevralni, yigirma birinchi – martni. Shunday tartibda kelgusi yil dekabr oyi qanday o‘tishini dekabr oyining o‘ttiz birinchi kuniga qarab bilib olaverasan.
– Bu juda zo‘r-ku, Roza buvi…
– Bu afsona. O‘n ikki sehrli kun afsonasi. Biz ikkimiz, sen bilan birgalikda shu afsonani ro‘yobga chiqarishni xohlardim. Bunda ko‘proq sen faol bo‘lishing kerak. Bugundan boshlab, har bir o‘tgan kuningga xuddi u o‘n yilga teng bo‘lgandek qara.
– O‘n yil?!
– Ha. Bir kun – bu o‘n yil.
– Unda o‘n ikki kundan keyin men bir yuz o‘ttiz yoshga to‘larkanman-da!
– Ha! Endi tushundingmi?
Roza buvi meni quchoqladi.
– His qilyapman, sen bunga kirishishni boshlading, – dedi va xonadan chiqib ketdi.
Xo‘sh, shunday qilib, Xudojon, men bugun ertalab tug‘ilganman, buni uncha yaxshi eslolmayman; peshindan keyin hammasi yanada aniqlashdi; besh yoshga to‘lganimda, buni anglashni boshladim, lekin bu uncha yaxshi xabarlarni olib kelmadi; bugun kechqurun o‘n yoshga kirdim, bu aqlning yoshi. Bundan sendan bir narsa haqida so‘rash uchun foydalanaman: agar meni bugun kunduzi bo‘lgandagi kabi voqeadan xabardor qilmoqchi bo‘lsang, iltimos, buni yumshoqroq amalga oshir.
Rahmat.
Ertagacha.
O‘pib qolaman,
Oskar.
P.S. Sendan yana bir narsa haqida so‘ramoqchiman. Bilaman, yaqindagina o‘z huquqimdan foydalandim, ammo buni istak deb ham bo‘lmaydi, balki maslahat kabi.
Men qisqa uchrashuvga roziman. Yuzma-yuz emas, balki xayoliy uchrashuvga.
Bu oson emas. Meni ko‘rish uchun kelishingni juda istayman. Ertalab sakkizdan kechqurun to‘qqizgacha ko‘rgani kelishing mumkin. Qolgan vaqtda uxlayman.
Ba’zan hatto kunduzi ham dori-darmonlar ta’sirida qisqa vaqtga uxlab qolishim mumkin. Agar meni shunday holatda uchratsang, hech ikkilanmasdan uyg‘otaver. Faqat ahmoq odamgina bunday imkoniyatni qo‘ldan boy berishi mumkin!
Xudojon!
Bugun men boshqalar bilan bir qatorda o‘smirlik