Тумарча

Биһиги Аан Дархаммыт


Скачать книгу

хорошо-о бы, а будет ли расти? – Матрена Петровна чахчы сэргээбит быһыынан унаарытта.

      – А почему бы и нет? Хорошая идея, – дириэктэр быһа түһэн саҥа аллайда. Тугу эрэ толкуйдуу түһээт, салгыы саҥарда: – Только надо подобрать участок с хорошей почвой.

      – Арба даҕаны, эргэ ат дала баар ээ, киэҥ баҕайы. Вот заброшенное стойло лошадей за общежитиями учителей.

      – Точно, и от воды недалеко.

      Нууччалыы-сахалыы бэркэ өрүкүйэн быһаарсыы кэнниттэн салгыы хантан туох сиэмэни булан үүннэрэр туһунан боппуруоска кэлэн иҥиннилэр.

      – Я попробую написать письмо бывшему своему руководителю. Думаю, он поможет и советом, и семенами, – Анастасия Яковлевна кичэмэл санаатын быктарбытыгар дириэктэрэ сөбүлэһэн сонно тута хаба тардан ылла:

      – Правильно думаешь, свяжись немедля, надо еще где-то заказать семена, подходящие нашим климатическим условиям.

      – Наш район лежит на одной параллели с Архангельской областью. Может, туда напишем? – Матрена Петровна, куолутунан, хаһан эрэ аахпытын-билбитин өйдөөн ылла.

      – Очень хорошо, мы поищем адреса, с кем связаться в Архангельске. А вы сегодня же напишите своему руководителю.

      Анастасия Яковлевна, киэһэ дьиэтигэр тиийэн, институттааҕы сылларыгар биологияны үөрэппит учууталыгар Дохунаевка анаан-минээн сурук суруйда. Василий Николаевич Дьокуускайга аан маҥнай ботаническай сады тэрийэн үлэлэтэригэр студенныы сылдьан үгүстүк үлэлэспит, практикатын барбыт салайааччыта этэ.

* * *

      Сарсыардааҥҥы дьыбардаах халлаан тумарыктыйар будулҕаныгар курданалларыгар диэри сыгынньах уонча уол таһырдьа сырсан тахсаннар, халыҥ хаар ыраас ньууругар үҥкүрүйэн-күөлэһийэн ылбахтаат, тура эккирээн, түөстэрин, моонньуларын харса суох хаарынан суунан булумахтаннылар. Онтон сүүрэкэлии сылдьан хардарыта көхсүлэрин анньыстылар, ол быыһыгар хатыйсан, түҥнэритэ анньыһан, устунан кып-кыһыл буолуохтарыгар диэри тустан биликтэһэн бардылар.

      – Коля, кытаат, охтума-а!..

      – Оо, Миша эмиэ кыайда!

      – Володя, кэл! Эн биһи бэйэбит киирсиэххэ…

      – Дабаай, Мишаны куолуоҕуҥ!..

      Орто курбуу уҥуохтаах, өрүкүйбүт хара куударалаах нууччалыы хааннаах уол тула тэлэкэчийэ сылдьан утуу-субуу үрдүгэр кэлэн түһэр уолаттары, өр-өтөр гынаттаабакка, хардарыта соһуталаан иһэр. Онтон күргүөмүнэн сырсан кэлэн биир сомоҕо буола чөмөхтөһөөт, сууласпытынан бары хаарга охтон түһэллэр. Харса суох булумахтанан, бөтүөхтэһэн, аҕылаһан-мэҥилэһэн тура эккирээт, интэринээттэрин диэки сүүрэн маҕыһаллар. Киирээт, соттордорун үрдүгэр түһэн, эттэрэ-сииннэрэ итийиэр, кууруор диэри соттубутунан бараллар.

      – Ыч-чаа…

      – Хайдах ыччалыыгын, доҕор, кыһыны быһа дьарыктанан баран? – Миша, аттыгар сотторунан көхсүн суураланан аҕылыы-мэҥилии турар табаарыһын диэки тэбэнэттээҕинэн көрөөт, күлэн лэһигирэттэ.

      – Ээ, үөрэнэн хаалбычча, өйдөөмүнэ…

      – Бээ, кырдьык, былырыын төһөҕө саҕалаатыбыт этэй?

      – Олунньу ыйтан.

      – Ээ, сөп-сөп, били Анастасия