Гаврил Васильевич, Эдьигээҥҥэ быйыл саҥа учууталлыы күһүн хойутаан кэлэн, хаһыакка суруйтарбакка хаалбыта.
– Бу манна хоһоонун таһаарбыттар, – Коля Софронов «Кыым» хаһыаты тэниччи тутан учууталыгар аҕалан биэрдэ.
Бары сонурҕааһын, суугунаһыы буолла. Хаһыат иккис балаһатыгар П.А.Ойуунускай «Артыаллар, уруйдааҥ!» диэн балай да уһун хоһоонун хас да колонканан бэчээттээбиттэр. Туох да быһаарыы, комментарий суох. «Тоҕо дьиибэтэй? Ол аата үчүгэй буолаары гыннаҕа дуу?..» – Гаврил Васильевич түөһүн иһигэр үөрүү, сэргэхсийии, эрэмньи санаа иэйиитэ саба халыйан киирэргэ дылы гынна.
– Оҕолоор, бу хоһоону бары аахтыгыт дуо?
– Ааҕан.
– Суох, биһи ааҕа иликпит…
Интэринээттэр эрэ аахпыт, аҥаардара ааҕа илик буолан таҕыста.
– Дьэ оччоҕо истиҥ! – Гаврил Васильевич күөмэйин оҥостон, өрө көтөҕүллэн туран, үөрэ-дьүөрэ тыллары эгэрэҥ-дэгэрэҥ түһэрэн доргуччу ааҕан барда:
Мин атас доҕорум,
Мичиҥниир көмүһүм,
Аалардыыр наҥначчаан,
Артыаллаах Аанысчаан
Үлэлээн тиҥийэр,
Үөгүтэ иһиллэр…
Күлүмнүүр-мичиҥниир
Күндү күөх биэбэккэм,
Күлүмнүүр-дьиримниир
Күөх тырым сибэкким
Долгуйан нусхайар,
Долгуйа умайар.
Кылаас иһэ уу чуумпуга куустаран, бары ылы-чып иһиллээн олордулар. Өйү-санааны манньытар, көҕүлүүр, күүрдэр тыллар эдэр сүрэхтэри угуйар, санааны көтөҕөр, эрэли үөскэтэр күүстэрэ тыл дэгэтин алыптаах музыкатыгар кубулуйан, эттэригэр-хааннарыгар иҥэн киирэргэ дылы буоллулар.
Кулааҕы-тойоту,
Кубулҕат моҕойу
Күн сирин үрдүттэн
Күөх сирэм күөнүттэн
Этириэс эһиэххэ!
Эпчиҥник тэбиэххэ!
Артыаллар-холкуостар,
Аармыйа норуоттар,
Биһиги күүспүтүн,
Биир кэлим үппүтүн
Ким кыайыай! Уруйдааҥ!!!
Ким хотуой! Уруйдааҥ!!!
Өстөөххө, утарсар күүстэргэ эйэлэспэт сыһыаҥҥа ыҥырар, күүһү-уоҕу, сайдыыны, эрэллээх олоҕу уруйдуур күүрээннээх тылларынан түмүктэнэр урут хаһан да итиниэхэ маарыннаах суруйууну истибэтэх, үөрэппэтэх оҕолорго хоһоон илбистээх ураты тыла-өһө, өйгө-санааҕа иҥэр дьайыыта өйдөрүн-санааларын өрүкүттэ. Гаврил Васильевич хоһоону ааҕан бүппүтүн кэннэ кылаас иһэ чочумча уу чуумпуга иһийдэ. Онтон хаһыаты кичэллээхтик суулуу тутан хаһаайыныгар төннөрөрүн кытта, сөҕүү-махтайыы, дьиктиргээһин суугуна иһиллэн барда.
– Гаврил Васильевич, Ойуунускай туох иһин хаайыллыбытай? – Миша Николаев, ким да санаппатах чып кистэлэҥ хараҥа дьыала ыар хаппаҕын сэгэтэн көрөрдүү, аргыый ыйыппыт сөҥ, холку куолаһа уопсай күүгээни тохтотон, кылаас иһэ бүтүннүү кулгаах-харах буолан тыҥаан олордо.
Оҕо диэтэххэ олуурдаах ыйытыылаах буолан биэрдэ. Эдэр учуутал бэйэтэ даҕаны мунаах санааҕа ылларбыта. Уонунан уһун сылларга норуот өстөөҕө аатыран умнуллубут поэт хоһоонун тоҕо бэчээттээбиттэрин дьиктиргии, таайа сатыы олорбута. Мээнэҕэ бэчээттээбэтэхтэрэ чахчы, ол аата хайаан да туох