йиғиштириб қўяйлик. Сарамжон тургани маъқул, қулай жой тўғри келиб қолса, сакрашимизга осон бўлади.
Асетнинг ҳали ҳам сакрашдан умиди бор экан. Ҳалиги гапида, «боя сакрар эдим, сени деб сакрай олмадим», деган гинаси ҳам йўқ эмасди. Секин ўтирган жойимизда чўзилиб сочилиб ётган нарсаларимизни йиғиштириб ола бошладик. Яхшигина қоронғи тушган, ёнгинамизда ётган нарсани ҳам зўрға кўрар эдик. Мен аввало пайпаслаб фотоаппаратни топиб, рюкзакка жойладим. Асет электрлаштирилган қармоқни олиб, ундан боғлаб қўйилган фонарни ажратарди. Нарироқда қорайиб ётган нарсага энгашиб қўлимни чўзсам, бакира экан. Думи қўлимга тушиб қолди. Тортиб олдим. Ажабтовур катта экан. Ярим метрча келади. Шуни деб… Сакрамаганимизда муз ёрилмасмиди? Битта-битталаб чавоқларни ҳам териб олиб халтага жойладик. Мана, бу ишларни ҳам қилиб бўлдик. Энди нима қиламиз? Қачон сувга чўкишимизни пойлаб ўтирамизми? Секин Асетни гапга солдим.
– Асет.
– Ова.
– Сенингча ҳозир қаерга келдик?
У аввалига индамади. Кейин бу гапга ўзи ҳам қизиққан шекилли, ўтирган жойида атрофга бўйнини чўзиб қарай бошлади.
– Қабасин овулига келган бўлсак керак, – деди у тусмоллаб. – Ўзи оққанимизга қанча бўлди?
– Ярим соатча бўлиб қолгандир-ов.
– Унда, Ашамайли овулига келиб қолган бўлишимиз ҳам мумкин.
– Овул-овул дейсан. Боядан бери қараб келяпман, овулдан нишон ҳам йўқ-ку?
– Сенга овул мана-мен деб кўриниб турармиди? – деди у сал жаҳли чиқиб. – Ўзинг қаерда кетяпсан? Пастда! Овул бўлса дарёдан бир-икки километр нарида…
– Наҳотки, шунча балиқчи овули бўлиб, бирортаси кўринмаса!
– Бу пайтда балиқчилар дарёда бўлмайди. Кўрмайсанми, абиржи. Денгизда бўлади.
– Денгиз узоқми?
– Бизнинг овулимиздан ўн беш-йигирма километрча бор.
Шу гапдан кейин мен чурқ этмай қолдим. Дарё оқиб қаёққа боради? Албатта, денгизга! Денгизга оқиб тушишимиз мумкинми? Мумкин! Мана шу ташвиш мени кемириб ташлади. Ахир, бу даҳшат-ку! Дарёдаку, соҳил бор. Денгизнинг ўртасига тушиб олгандан кейин на соҳил кўринади, на бирорта гиёҳ! Дом-дараксиз кетди, дегани мана шу бўлади-да! Қорхат ўргатмай ўл, дейдиган киши йўқ. Ажал ҳайдаб келган экан сени, Соғиндиқ!
Бирдан кўзимга ўлимим кўриниб кетди: ана, оқиб денгизга тушдик. Тагимиздаги муз китобларда ўқиганимиз катта айсберга бориб урилиб парча-парча бўлиб кетди. Сув тагига муккамдан кетдим… Бирдан рўпарамдан оғзини катта очиб акула чиқиб қолди!.. Хайр, меҳрибон синфдошларим. Хайр, Маҳфуза. Мени кечиринглар, менга ишониб топширган ишларингни қилолмадим… Алвидо!
Бирдан ўз хаёлимдан ўзим чўчиб кетдим. Бундоқ ўзимга келсам, ҳали оқиб кетаётган эканмиз.
– Асет, – дедим орқамга қараб.
– Ова.
– Нимани ўйлаб ўтирибсан?
– Ҳеч нимани.
– Асет, Орол денгизида айсберглар бўладими?
– Йўқ. Нима, бу Шимолий муз океанимидики, айсберг бўлади?
– Акула-чи?
– Булмайди.
Сал