korkularını ve hayal kırıklıklarını anlıyorum. Çocukları doğmadan önce geleceğin başkanını, beyin cerrahını ya da sanatçısını yetiştirmenin hayalini kuruyorlardı. Çocuklara ilişkin pembe hayallerle, grup kucaklaşmalarıyla, ön sırada gururlu anne pozlarıyla, Instagram’a koymaya değer tatillerle ebeveynliğe adım atmak çok doğal. Sevinçler tahmin edilir, sorunlarsa her zaman ebeveynleri şaşırtmış görünür.
Çocuğunuz bir akıl sağlığı bozukluğundan mustarip olsa da olmasa da bu geçerlidir. Sosyal medya zorbalığından, Tide Pods deterjanı yemek gibi YouTube’daki tehlikeli meydan okumalardan üniversiteye girme baskısına ve rekabetin artmasına varıncaya dek modern ebeveynlerin kaygıya kapılmalarını gerektirecek o kadar çok gerekçe var ki her türlü avantaja sahip olanlar bile kaygılı (örnek: üniversiteye giriş skandalı olarak da bilinen ve aktrisler Felicity Huffman ile Lori Loughlin’i kapana kıstıran Operation Varsity Blues). Helikopter ebeveynlik, kar küreyici ebeveyn, odacı ebeveyn ve Kaplan Anne ebeveyn modeli hakkında bir şeyler duyuyorsunuz. Peki hangisi doğru? Otoriter olmak mı gerekiyor, hoşgörülü olmak mı? Yoksa ikisinin arasında bir yol tutmak mı gerekiyor?
Ebeveynler duygusal olarak sağlıklı, cesur, bağımsız çocuklar yetiştirmekle ilgili rehberliği her zaman doğru yerlerde aramıyor. Dr. Google’a başvurduklarında ânında bir bilgi seliyle karşılaşıyorlar ama o bilgilerin olgulara dayalı, uygulanabilir ya da son araştırmalarla güncellenmiş olup olmadığı belli değil. Child Mind Institute’taki klinik ekiplerin bu internet ortamındaki gürültü hakkında her gün ebeveynlerle görüşmeleri gerekiyor. İnsanları Google’da arama yaptıkları için suçlamıyorum. Çaresizce bilgiye ihtiyaç duyuyor ve o sırada ellerinin altındaki araçları kullanıyor olabilirler. Ama o araçların eğitimli uzmanlarca doğrulanıp onaylandığı güvencesi bulunmuyor. Blog yazarı annelerin vardığı sonuçlar mutlaka bilimsel kanıtlara dayanmıyor. Çocuklar ve ebeveynler, gündelik hayatta yetkinliği ve dayanıklılığı öğrettiği araştırmalarla doğrulanmış, ayrıca gençlerde kaygı ve depresyonu önlediği kanıtlanmış güçlendirici stratejilere büyük ihtiyaç duyuyor.
İleride bağımsız birer yetişkin olacak çocuklarını yetiştirmekle ilgili bize danışan ailelerden sürekli aynı kaygılar ve sorunlar geldiği için klinik ekiplerimizle bir araya geldik ve her aile, her çocuk, her yaş, her gelişim evresi için işe yarayacak ebeveynlik ilkelerini birlikte belirlemeye ve oluşturmaya başladık.
Hiç öyle kolay bir iş değildi!
Yine de bu işi bizden daha iyi kim yapabilirdi ki? Child Mind Institute klinik ekipleri ve benim deneyimlerimiz toplandığında ailelerle çalışma konusunda yüzlerce yıllık deneyime sahiptik. Seçilmiş bir grup meslektaşıma danışarak bu kitapta sunulan bütünlüklü ebeveynlik stratejisini formüle ettim. İsimlerini bir sonraki sayfada sıraladığım bu meslektaşlarım klinik çalışanı ve daha da önemlisi ebeveyn olduklarından benzersiz ve çeşitlilik gösteren deneyimleriyle dikkat çekici genişlikte ve derinlikte bilgiye sahiplerdir.
• David Anderson, PhD, National Programs and Outreach (Ulusal Programlar ve Erişim) kıdemli yöneticisi; DEHB ile davranış bozukluklarından mustarip çocukların ve ergenlerin tedavisinde uzman doktor
• Jerry Bubrick, PhD, Anxiety Disorders Center’da (Anksiyete Bozuklukları Merkezi) kıdemli klinik psikolog ve Obsessive-Compulsive Disorder Service (Obsesif Kompulsif Bozukluk Servisi) yöneticisi
• Rachel Busman, PsyD, Anxiety Disorders Center’da (Anksiyete Bozuklukları Merkezi) kıdemli yönetici ve Selective Mutism Center (Seçici Suskunluk Merkezi) yöneticisi
• Matthew M. Cruger, PhD, Learning and Development Center’da (Öğrenim ve Gelişim Merkezi) kıdemli yönetici
• Jill Emanuele, PhD, Mood Disorder Center’da (Ruh Hali Bozukluğu Merkezi) kıdemli yönetici
• Jamie M. Howard, PhD, Anxiety Disorders Center’da (Anksiyete Bozuklukları Merkezi) kıdemli klinik psikolog ve Merkez’deki Trauma and Resilience Service’ta (Travma ve Dayanıklılık Servisi) yönetici
• Stephanie Lee, PsyD, ADHD and Behavioral Disorders Center’da (DEHB ve Davranış Bozuklukları Merkezi) kıdemli yönetici
• Paul Mitrani, MD, PhD, New York City’de klinik yöneticisi, çocuk ve ergen psikiyatristi
• Mark Reinecke, PhD, ABPP, San Francisco Körfez Bölgesi klinik yöneticisi ve kıdemli klinik psikolog
Ebeveynlere öğrettiğimiz stratejiler bilimsel araştırmalara, klinik çalışanlar olarak ilk elden deneyimlerimize ve ebeveynler olarak kişisel deneyimlerimize dayanıyor ve çocukların halihazırdaki sorunlarıyla baş etmelerine, gelecekteki sorunları engellemelerine, kendilerini toplamayı öğrenmelerine, güçlü bağımsız bir çizgi geliştirmelerine, böylece sorunlarını çözmek için ebeveynlerine çok fazla bel bağlamamalarına yardımcı olacak sosyallik ve etkinlik yanlısı davranışları teşvik etmeyi amaçlıyor.
Bu stratejileri ne kadar erken öğretirseniz ilerde o kadar iyi çocuklarınız olur.
Felsefemiz, iyi ebeveynliğin çocukları kurtarmakla ilgisinin olmadığıdır. İyi ebeveynlik çocuklara uyum sağlama araçlarının nasıl kullanılacağını öğretmek, doğru durumda doğru aracı seçip almaya teşvik etmekle ilgilidir; böylece kendi başlarına serpilip gelişebilir ve kaçınılmaz yenilgilerin üstesinden gelebilirler. Çocuklar her zaman her şeyde başarılı olamaz ama denemeleri gerekir ve ebeveynler de onlara nasıl denemeleri gerektiğini öğretmelidir. Ebeveynlik çocukların başarısız olmalarını ve kendilerini incitmeden büyümelerini desteklemekle de ilgilidir. Çocuklar yanılıyor bile olsalar, kendi kararlarını almaya yönlendirilmediklerinde, nasıl daha akıllıca kararlar alabileceklerini öğrenemezler. Hoşgörülü ebeveynlik ya da kontrolcü ebeveynlik tutulası yollar değildir.
Peki hangi yol tutulasıdır?
Stresle başa çıkabilen ve hatalarından ders çıkarabilen dayanıklı, kendi kendilerini savunabilen çocuklar yetiştirmenin felsefi ve pratik püf noktası “yapı iskelesi ebeveynliği” dediğimiz şeydir. Ebeveynler büyürken çocuğa yapı ve destek sunan iskelelerdir. Korumak ve rehberlik etmek için vardırlar, öğrenmeyi ve risk almayı engellemezler.
Yapı iskelesi olmanın çerçevesini kurma işi, bir bebeği eve getirir getirmez onun için destekleyici bir ortam yaratma biçiminizle başlar. Yapı iskelesi olmanın koçluk veçhesi dört beş yaşlarında, çocuklar sosyal etkileşimlere girmeye ve zorluklarla karşılaşmaya başladığında başlar. Ama destek ve teşvikler yoluyla yapı iskelesi olmak çocukluk, ergenlik ve genç yetişkinlik boyunca devam eder. Göreceğiniz üzere her bölümde çocuklara (dört ile on iki yaş arasında) ve ergenlere (on üç yaş ile on dokuz yaş arasında) ebeveynlik için özel kılavuz ilkeler sundum. Çocuğunuz büyüdükçe sizin yapı iskeleniz de farklı talepleri karşılamak üzere değişecektir ama temel felsefe aynı kalır. Yapı iskeleniz yapı ve destek sunmak için vardır, kontrol etmek ya da kurtarmak için değil.
Klinik pratiğimizde binlerce çocukla birlikte çalıştığımızdan, yapı iskelesi yaklaşımının sizinki gibi ailelerde nasıl işlediğini anlatmamı sağlayacak çok sayıda örnek bulunuyor. Bu kitaptaki hikâyeler gerçektir, sadece bahsi geçen ailelerin mahremiyetini korumak için isimleri ve tanımlayıcı ayrıntıları değiştirdim. Çocuğunuza bir bozukluk teşhisi konmuş olsun olmasın, bu sayfalarda anlatılan ailelerle ortak noktalar bulacağınıza ve onların deneyimlerinden değerli fikirler edineceğinize eminim.
Yapı iskelesi yaklaşımıyla ebeveynlik stratejileri bugün hiç olmadığı kadar önemli. En istikrarlı ebeveynlerin en sağlıklı çocukları bile önceki kuşakların maruz kalmadığı kadar büyük bir stresle baş etmeye çalışıyor. Anneler ve babalar uzun saatler boyunca çalışıyor, sanal bir çocuk bakıcısı olarak internetten yararlanmak zorunda kalıyorlar. Birçok kuşağın bir arada