Bir şey yazmak istenilince esvap gösterecek ağaç parçası (manken) gibi lafza münasip mana aranmıyor; gelin tezyin edecek gibi mananın letafetini gösterecek elfaz aranıyor…
Kemal’in bu son görüş ve öğüdü bizim fikir ve yazı hayatımızın en kemirici yarasına dokunuyordu. Kemal ve arkadaşlarından bazılarının oldukça irade ve uğraşla uygulayabildikleri bu son cümlesindeki fikir, ondan sonra da büyük küçük birçok yazarımızda kötü etkilerini göstermiş bir hâldir.
Tiyatro eserlerinin bu bolluğu, şöhret bulmaya başlayan yazarların bu çeşit eserler yazmasına yol açtığı gibi birçok kimsede de bu hevesi uyandırdı. 1860’tan 1871 yılına kadar on bir yıl içinde basılmışları ancak ona çıkabilen tiyatro eserine karşı 1872-1875 arasında yüzden fazla piyes yayımlanmıştır. Fakat bu çokluğu nitelik bakımından bir düşüklük karşılar. Zaten bu son iki tarih arasında, hele 1875’ten sonra Güllü Agop tarafından kurulmuş ve ateşli bir gayretle canlılık göstermiş olan sahne hayatında da bir çözülüş gözükmeye başlar. Ondan sonra Türk sahnesinde bir gelenek gibi tekrarlanıp durmuş olan bazı kötü alışkanlıkların ilk tohumlarının da bu sıralarda çimlendiğini görüyoruz.
Kurulmuş olan tek tiyatronun birkaç yıl içinde gördüğü beğeni, bazı eski orta oyunu sanatçılarının buna katışmasına yol açtığı gibi yeni bazı kişilerin de bu işe girmesini sağladı. Fakat 1874 yılında tiyatroyu yönetenler arasında çıkan fikir ayrılıkları, bu yönetimdeki bozgunluğa yol açtı. Agop Efendi, perdeli ve sözlü tiyatro oynatmanın elindeki bir fermana dayanarak yalnızca kendi hakkı olduğunu iddia etmesine karşı ortaoyunlarını ıslah etmek, pandomim oynamak, opera tiyatrosu açmak gibi hareketler başladı. Moliere’den ortaoyununa uygun bulunarak, Türk hayatına uygulanarak aktarılmış olan İşkilli Memo, Dikran Çuhacıyan Efendi’nin opera tiyatrosunun yanında bir de pandomim kumpanyası ve bunun için oyunlar yapılması, hep bu hareketlerin sonucudur. Aktörlerin bir tiyatrodan öteki tiyatroya geçişlerini gösterili bir yolda yapmalarına, ilk olarak bu zamanda rastlıyoruz. Gazetelerin de bir kısmı Gedikpaşa Tiyatrosu etrafında, öteki kısmı ona karşı olan iki cepheye ayrılmış bir vaziyet aldılar.
Конец ознакомительного фрагмента.
Текст предоставлен ООО «Литрес».
Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на Литрес.
Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.