ve 10 numaralı resimler artık yıkılmış olan St. Denys Manastırı’nın pencerelerinden alınmıştır. Başrahip Surger tarafından 12. yy ortalarında yaptırılmış olan bu resimler haçlıları ve sarazenleri zırhlarıyla betimlemek için yapılan çağdaş hamleler adına değerlidir. Montfaucon’un Monuments de la Monarchie Française, (Fransız Monarşisinin Abideleri) adlı eserinden kopya edilmiştir.
11
Lane-Poole’un Cairo (Kahire) adlı eserinden kopya edilmiştir.
12
Lane-Poole’un Art of the Saracens (Sarazenlerin Sanatı) adlı eserinden kopya edilmiştir.
13
Lane-Poole’un Cairo (Kahire) adlı eserinden kopya edilmiştir.
14
G. Paris’in Guillaume de Tyr (Tyr’li Guillaume) adlı eserinden kopya edilmiştir.
15
Mémoirs publiés par les Membres de la Mission Archéologique Françaişe au Caire’den (Kahire Fransız Arkeoloji Görevi Üyeleri tarafından bastırılan Hatırat) kopya edilmiştir.
16
“İngiliz Kraliyet Mimarları Enstitüsü Bülteni”nden kopya edilmiştir.
17
G. Rey’in Monument de L’Architecture Militaire des Croisés, (Haçlıların Askerî Mimari Abideleri) adlı eserinden kopya edilmiştir.
18
G. Paris’in Tyr’li Guillaume adlı eserinden kopya edilmiştir
19
G. Rey’in Monument de L’Architecture Militaire des Croisés, (Haçlıların Askerî Mimari Abideleri) adlı eserinden kopya edilmiştir.
20
Lelewel’in Geographie du Moyen Age, (Orta Çağ Coğrafyası) adlı eserinden kopya edilmiştir.
21
Archer’ın Haçlı Seferlerinin Hikayesi, adlı eserinden kopya edilmiştir.
22
C. Oman’ın Art of War (Savaş Sanatı) adlı eserinden kopya edilmiştir.
23
C. Oman’ın Art of War (Savaş Sanatı) adlı eserinden kopya edilmiştir.
24
Walter Scott romanı (e.n.)
25
Cizre (e.n.)
26
Fransa’da 1500’ler ile 19. yy arasında varlığını sürdürmüş, yazılı eserleri inceleyen, şansölyeye bağlı bir sansür kurulu. (ç.n.)
27
Anadolu’nun bir diğer adı. (e.n.)
28
Selahaddin’in doğduğu hicri 532 yılı miladi takvime göre 19 Eylül 1137-8 Eylül 1138 arasına denk düşüyor. Selahaddin -doğduğu ayın kaydı olmamakla birlikte- 1137 yılında da dünyaya gelmiş olabilir.
29
S. Lane-Poole, Mohammedan Dynasties (Müslüman Hanedanlar), 149, 150
30
M. Schefer tarafından “Siasset Nameh” adıyla 1893’te, Paris’te yayımlanmıştır.
31
İbnü’l Esir, “Atabeyler”, 29,30.
32
İbn Hallikân, iii, 295-299
33
Archer and Kingsford, Crusades, ch. vii.
34
İbnü’l Esir, “Atabeyler”, 59 ff. Doğu’ya özgü bir ön yargıya ve abartıya izin veriyor olabiliriz ancak unutulmamalıdır ki yukarıda anlatılan olayın yazarı, betimlediği olaylardan çok kısa bir süre sonra yaşamış ve babası bu sahnelerin birçoğuna bizzat şahit olmuştur.
35
İbnü’l Esir, “Atabeyler”, 34,35.
36
Otuz altı yaşına kadar kimsenin bir şehrin idaresine atanmaması Selçuklu idaresinde yerleşmiş bir kuraldı; Zengi şimdi otuz yedi yaşındaydı ve bu nedenle terfisini neredeyse mümkün olan en erken tarihte almıştı.
37
El Cid Campeador (1040-1099), Kastilyalı asilzade, komutan ve diplomat. El Cid Türkçeye hükümdar olarak çevrilebilirken “campeador” savaş sanatı ustası, silahşor anlamına gelmektedir. (ç.n.)
38
Zengi din adına yapılan bir savaşta ölmedi fakat şehit terimi, Zengi gibi, suikasta kurban giden veya başka nedenlerle ölen Müslümanlar için de kullanılmaktadır.
39
İbnü’l Esir, “Atabeyler”,137,142.
40
Talihsiz bir olay sekteye uğrattı hareketini. Halep hükümdarlarının hazine ve giysilerini incelerken kanlı bir gömlek buldu; bu, babasının idam edilirken giydiği gömlekti ve yanındaki karısı bu emri veren Selçuklu Tutuş’un torunuydu. Kontrol edilemez bir tiksintiyle Zengi onu bir kenara itti ve kadının tüm yakarışlarına ve yargıcın itirazlarına rağmen bir anda onu boşadı.
41
Mancınık veya katapult, gerilmiş halatlar yardımıyla taş fırlatmaya yarayan bir aletti. O günün diğer önemli kuşatma silahı da balista (sapan) idi; dev bir ok veya Tatar yayına benzerdi.
42
Bir şerefe iştiraki göstermek üzere, bir birliğe veya bir şahsa verilen mükâfat. Muharebeye iştirak ettiğini belirtmek veya birlik madalyası ile taltif edildiğini göstermek üzere, bir birlik bayrak gönderine, sancağına, makam forsuna takılan şerit veya kurdele. (e.n.)
43
Kur’an, xxxiii, 25
44
Kur’an, ix, 119.
45
İbnü’l Esir, “Atabeyler”, 121
46
Kur’an, xi, 104.
47
Kur’an, xvii, 83
48
İbnü’l Esir, “Atabeyler”, 124,125