nuru basıradan mehcur ve biitibar kılındı. Umuru saltanatta el’ekaribü kel’a-karip sırrı sair nastan ziyade meşhut olmağın şehriyar olan kendi nefsinden başkasına itimat kılmak caiz değildir.”
Bu fıkralardaki Arapça söz, “Akrabanın akrabaya akrep etmez ettiğin.” meselinin aslıdır. Büyük Mustafa, tarihlerde Düzme Mustafa denilen prenstir ki, Yıldırım’ın oğludur, yeğeni olan İkinci Murat tarafından mağlup edilerek Edirne’de ağaca asıldı (1422). Küçük Mustafa, İkinci Murat’ın kardeşidir. Henüz on üç yaşında iken ve büyük Mustafa gailesinin kapandığı sırada saltanat davasına kalkıştı, Başimrahor Mezit Bey tarafından İznik Kalesi kapısında bir incir ağacına asılarak öldürüldü. (y.n.)
69
Bu Beyazıt Paşa hadisesinin tarihteki kıymeti, Osmanlı saltanatında ahlaksızlığın, vezirler hilekârlığının pek çabuk başladığını göstermesindendir. Beyazıt Paşa, değerli bir adamdı. Sadrazam İbrahim Paşa, onu kıskanıyordu. Düzme Mustafa denilen prens, padişahlık davasına kalkışınca İbrahim Paşa, Beyazıt’ın, kumandanlıkla prensin üzerine gönderilmesini teklif etti. Maksadı, onu felakete sürüklemekti. Çünkü Düzme’nin başına bütün Rumeli beyleri toplanmıştı, Beyazıt Paşa’nın götüreceği kuvvet, öbür tarafın önünde mutlaka bozulacaktı. Beyazıt bu düşmanca planı sezdi, Anadolu kuvvetlerini tamamen toplayıp padişahın bizzat Rumeli’ye geçmesini söyledi, dinletemedi, zorla gönderildi ve İbrahim Paşa’nın istediği de oldu. Yani Beyazıt’ın kumandasındaki asker, öbür tarafa geçti, kendisi de ister istemez onlara uydu, lakin bu ilticası samimi görülmedi, Sazlıdere’de idam olundu (1421). (y.n.)
70
Ceffelkalem: Hiç düşünüp taşınmadan, bir çırpıda. (e.n.)