А то вы будзеце мець – пагадзіцеся – вельмі добрую працу, а дзе ж мой інтарэс? Тысяча.
– Дзевяць з паловай.
– Гэта несур’ёзна!
Сур’ёзна аказалася – пяць тысяч. Мы ўдарылі па руках і падпісалі дамову.
Мая няўрымслівая дырэктарка даведалася, што такая работа ў Маскве будзе каштаваць дзесяць-пятнаццаць тысяч, але пагадзілася, што і пяць – больш чым добра. Ого, пяць кавалкаў зялёных! З такімі грашыма мне ня страшная ні зіма, ні выпускны баль у наступным годзе, і нават фары маленькага «Форду» заблішчэлі недзе ў тумане будучыні…
Дырэктарка, сапраўды, пазычыла мне грошы, і я прывезла ад пана Караля з-пад Беластоку купу мяккіх пераліўчатых скурачак. Ацаніць іх і зьняць мерку да мяне прыехала з Масквы мымра, для якой шылася футра. Яна адразу аддала мне тое, што я патраціла ў Польшчы, і я разьлічылася з дырэктаркай.
Шыла я толькі рукамі. Сотні тысяч раўнюткіх шыўкоў, напарстак прырос да сярэдняга пальца… Мымра прыяжджала колькі разоў, цьвіла і пахла з кожным разам усё мацней. У апошні свой візыт яна прынесла мне неабмерную каробку цукерак, сказала, што я цуд, што грошы я ў любы час магу забраць у прадстаўніцтве фірмы мужа ў Менску, расцалавала мяне, упакавала футра і зьнікла. Назаўтра – то бок сёньня – я прыехала ў Менск.
Плятынавая дамачка ў прадстаўніцтве выклала перад мной дзьвесьце баксаў.
– А рэшта?
– Якая рэшта?
– Яшчэ чатыры тысячы васемсот.
Яна працягнула слухаўку радыётэлефону. Іван Іванавіч са мной не цырымоніўся. Ад крыўды, ад хваляваньня, ад яго агідных словаў кроў спачатку прыліпа да шчокаў, а потым затахкала ў скронях… Вось так, абражаная, амаль непрытомная, без жаданьня жыць далей я і апынулася на лаўцы ў сквэрыку. Так, у мяне трое дзяцей, якіх трэба падняць, але ж, бачыць Бог, ёсьць мяжа і маім сілам…
– Ясна, – кіўнуў бомж. – Грошы, грошы, грошы. Грошы ёсьць дакументам, які сведчыць, што твая праца запатрабаваная ня толькі чалавекам, які табе плаціць, але і ўсімі тымі людзьмі, празь якіх грошы прайшлі раней. Бачу толькі адзін шлях: трэба ехаць у Маскву. Вярнуць табе твае дакументы.
Галава мая зноў, як карусель у парку, паціху пайшла кругам. Вось так, згопалу, у Маскву? Зь невядомым чалавекам? І як жа ж мы здабудзем тыя грошы? Адрас у мяне ёсьць, але што з таго? А ў торбачцы ж у мяне дзьвесьце даляраў, я даўно не трымала ў руках такіх грошай, а ну як падмане і абярэ? А зь іншага боку, што мне губляць? Дзьвесьце даляраў зь нявыкруткі мяне ня выведуць… Дзеці цяпер у бэпээсэмаўскім лягеры (начальнікам там адзін актывіст БНФ, дапамог уладкаваць, каб трохі ад’еліся), а мужу да лямпачкі, хоць бы я і на месяц адляцела, а ня толькі ў Маскву.
– А чым ён займаецца, гэты твой Іван Іванавіч?
– Кніжкі выдае. А цябе як зваць?
– Мяне зваць перарваць, хвамілія лопнуць. Фабіян я. Ну, што, рашылася?
Якія ўсё ж такі прыгожыя ў гэтага абарванца вочы!..
– То хадзем на вакзал.
– З вакзалу ў Маскву езьдзіць эліта, багема і бабулі з унучкамі. Сярэдняя ж кляса – ён