на супрацьлеглы бераг, там будзе поле, так?
– Так.
– А за полем – бярэзьнік. Так?
– Так.
– Маладыя бярозавыя пасадкі. Так?
– Так.
– І што, усе сто гадоў там маладыя пасадкі?
– Так.
– А ў бярэзьніку пачынаецца дарога.
– Гэтага мы ня ведаем, бо ніколі туды не даходзілі. Поле ўжо за межамі нашай тэрыторыі.
– Ну правільна! І тая дарога вядзе да нашага лецішча.
– Ты прапануеш, каб мы туды пайшлі?
– Чаму б і не? Праўда, гэты паход будзе азначаць канец вашае неўміручасьці.
Жаўнеры задумаліся, і Зоя ня стала перабіваць іхнага задуменьня. Яна разважала пра сваё.
Як жа шмат высілкаў людзі патрацілі на тое, каб дасягнуць вечнага жыцьця. Ведалі б яны, якая гэта нецікавая штука – несьмяротнасьць!
– І што мы будзем там, на тваім лецішчы, рабіць? – раптам спытаўся Кайлюс.
– Ну, хоць бы запарым кавы, агледзімся і пойдзем на аўтобус. Сядзем і праз паўгадзіны будзем у горадзе.
– Самаволка, значыць, – прыгадаў забытае слова Кайлюс.
– Пяць сутак губы, – падыграў яму Зелба.
– Але ня факт, што ўсё так і ёсьць насамрэч, як ты кажаш, – засумняваўся Кайлюс, – дарога ў бярэзьніку, лецішча, аўтобус, горад. Нам і праўда нічога ня хочацца, бо ўсе жаданьні паніклі за гэтыя сто гадоў пасьля прызыву. Калі ты ўзбудзіла ў нас цікавасьць да сябе, дык… Нічога добрага я ў гэтым ня бачу.
– Спроба не хвароба, – сказаў Зелба. – Толькі я таксама ня ведаю, што нам рабіць у тым горадзе. Ты там жывеш і цябе туды цягне. А мы з нашай шмат разоў пералепленай сьвядомасьцю таксама цягнемся туды, дзе прывыклі. Гэта значыць, сюды.
– Тады я пайду адна!
– Зь іншага боку, – сказаў Кайлюс, – ня факт, што мы можам адпусьціць цябе. У нашым рэглямэнце сказана толькі пра затрымку жывёлаў. Але ж і чалавек у нейкім сэнсе жывёла…
– Хадзем усе разам, – пастанавіў Зелба. – Прынамсі, да бярэзьніку.
Калі за высокім супрацьлеглым берагам ракі яны ступілі на засьнежанае поле, пачало шарэць. Нечакана Зоя адчула, што не пазнае гэтых мясьцін. Але жаўнерам яна нічога не сказала. Наперадзе сапраўды бялеўся бярэзьнік. Толькі быў ён дзесьці вельмі далёка, бо вельмі вялікім аказалася поле.
Яны ішлі моўчкі, гатовыя да любога павароту падзеяў. Жаўнерам зноў падабалася іхнае свавольства, але ні на хвілю не забываліся яны і пра доктара Блюма.
Зоі патроху рабілася страшнавата – яна ўжо зразумела, што гэта ня той краявід. Поле напраўду было агромністае, а бярэзьнік, разам зь іхным набліжэньнем да яго, ператвараўся з маладых пасадак у векавечны гай. Імкліва цямнела. Да таго ж пасыпаў сьнег і ўзьняўся вецер.
Няўжо гэта тыя, знаёмыя зь дзяцінства мясьціны, толькі – праз сто гадоў? Няўжо ўвесь гэты час яна насамрэч праляжала ў скутай ільдом рацэ? Няўжо гэта ўсё ня вусьцішны сон, а рэчаіснасьць? І ня будзе ніякай дарогі, ніякага лецішча, ніякага гораду?
Ніякай дарогі ў бярэзьніку не было.
Велічэзныя