Dlaczego śpimy. Matthew Walker

on the Neonatal Electroencephalogram, „Pediatrics” 1984, nr 74 (3), s. 330–335.

      29

      A. Ornoy, L. Weinstein-Fudim, Z. Ergaz, Prenatal Factors Associated with Autism Spectrum Disorder (ASD), „Reproductive Toxicology” 2015, nr 56, s. 155–169.

      30

      E.J. Mulder, L.P. Morssink, T. van der Schee, G.H. Visser, Acute Maternal Alcohol Consumption Disrupts Behavioral State Organization in the Near-Term Fetus, „Pediatric Research” 1998, nr 44 (5), s. 774–779.

      31

      Poza snem alkohol hamuje również wydzielanie mleka i powoduje czasowe zmniejszenie jego produkcji.

      32

      J.A. Mennella, P.L. Garcia-Gomez, Sleep Disturbances after Acute Exposure to Alcohol in Mothers’ Milk, „Alcohol” 2001, nr 25 (3), s. 153–158. Zob. też: J.A. Mennella, C.J. Gerrish, Effects of Exposure to Alcohol in Mother’s Milk on Infant Sleep, „Pediatrics” 1998, nr 101 (5), s. E2.

      33

      Choć nie wiąże się to bezpośrednio z ilością ani jakością snu, spożycie alkoholu przez matkę przed położeniem się do łóżka z nowo narodzonym dzieckiem prowadzi do 7–9-krotnego wzrostu przypadków nagłej śmierci łóżeczkowej w porównaniu z sytuacjami, w których matka nie spożywa alkoholu (P.S. Blair, P. Sidebotham, C. Evason-Coombe i in., Hazardous Cosleeping Environments and Risk Factors Amenable to Change: Case-Control Study of SIDS in Southwest England, „BMJ” 2009, nr 339, s. b3666).

      34

      Adam Mansbach, Śpij już, k…wa, śpij, przeł. Magdalena Słysz, Warszawa 2011.

      35

      Nauczenie noworodków i małych dzieci umiejętności samodzielnego przesypiania nocy jest przedmiotem ogromnego zainteresowania – a może należałoby raczej powiedzieć: zwykłą obsesją – wielu młodych rodziców. Nie brakuje książek, które skupiają się wyłącznie na prezentacji najlepszych praktyk związanych ze snem u noworodków i dzieci. Moja książka nie rości sobie tytułu do przedstawienia przeglądu wiedzy w tej kwestii. Niemniej podstawowe zalecenie mówi, aby kłaść dzieci do łóżka, kiedy robią się senne, ale nie kiedy już śpią. W ten sposób znacznie zwiększamy szansę na to, aby noworodki i małe dzieci nabyły umiejętność samodzielnego zasypiania w nocy, dzięki czemu w przypadku wybudzenia się nie potrzebują obecności rodzica.

      36

      Mimo że liczba połączeń neuronalnych spada w czasie rozwoju, fizyczne rozmiary naszych komórek mózgowych, a tym samym fizyczna wielkość mózgu i głowy, rosną.

/9j/4AAQSkZJRgABAQEAAAAAAAD/4QC6RXhpZgAATU0AKgAAAAgAAYdpAAQAAAABAAAAGgAAAAAAAZKGAAcAAACGAAAALAAAAABVTklDT0RFAABKAFAARQBHACAARQBuAGMAbwBkAGUAcgAgAEMAbwBwAHkAcgBpAGcAaAB0ACAAMQA5ADkAOAAsACAASgBhAG0AZQBzACAAUgAuACAAVwBlAGUAawBzACAAYQBuAGQAIABCAGkAbwBFAGwAZQBjAHQAcgBvAE0AZQBjAGgALv/+AEJKUEVHIEVuY29kZXIgQ29weXJpZ2h0IDE5OTgsIEphbWVzIFIuIFdlZWtzIGFuZCBCaW9FbGVjdHJvTWVjaC4A/9sAQwAEAgMDAwIEAwMDBAQEBAUJBgUFBQULCAgGCQ0LDQ0NCwwMDhAUEQ4PEw8MDBIYEhMVFhcXFw4RGRsZFhoUFhcW/9sAQwEEBAQFBQUKBgYKFg8MDxYWFhYWFhYWFhYWFhYWFhYWFhYWFhYWFhYWFhYWFhYWFhYWFhYWFhYWFhYWFhYWFhYW/8AAEQgEhwMgAwEiAAIRAQMRAf/EAB8AAAEFAQEBAQEBAAAAAAAAAAABAgMEBQYHCAkKC//EALUQAAIBAwMCBAMFBQQEAAABfQECAwAEEQUSITFBBhNRYQcicRQygZGhCCNCscEVUtHwJDNicoIJChYXGBkaJSYnKCkqNDU2Nzg5OkNERUZHSElKU1RVVldYWVpjZGVmZ2hpanN0dXZ3eHl6g4SFhoeIiYqSk5SVlpeYmZqio6Slpqeoqaqys7S1tre4ubrCw8TFxsfIycrS09TV1tfY2drh4uPk5ebn6Onq8fLz9PX29/j5+v/EAB8BAAMBAQEBAQEBAQEAAAAAAAABAgMEBQYHCAkKC//EALURAAIBAgQEAwQHBQQEAAECdwABAgMRBAUhMQYSQVEHYXETIjKBCBRCkaGxwQkjM1LwFWJy0QoWJDThJfEXGBkaJicoKSo1Njc4OTpDREVGR0hJSlNUVVZXWFlaY2RlZmdoaWpzdHV2d3h5eoKDhIWGh4iJipKTlJWWl5iZmqKjpKWmp6ipqrKztLW2t7i5usLDxMXGx8jJytLT1NXW19jZ2uLj5OXm5+jp6vLz9PX29/j5+v/aAAwDAQACEQMRAD8A+/MGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBoyaMmgAwaMGjJoyaADBowaMmjJoAMGjBo

1

Światowa Organizacja Zdrowia i amerykańska Narodowa Fundacja Snu (National Sleep Foundation) zalecają, aby dorośli spali średnio 8 godzin na dobę.

2

Charlotte Brontë, Profesor, przeł. Katarzyna Malecha, Łódź 2012, s. 242.

3

Sleepless in America, „National Geographic”, www.channel.nationalgeographic.com/sleepless-in-america/episode/sleepless-in-america.

4

Doktor Allan Rechtschaffen.

5

Clete Kushida, Encyclopedia of Sleep, t. 1, Cambridge 2013.

Rozdział 2

6

Z moich doświadczeń wynika, że właśnie tą informacją warto podzielić się na przyjęciach, spotkaniach rodzinnych i innych podobnych zgromadzeniach. Niemal na pewno do końca wieczoru nikt nie będzie was zmuszał do rozmowy, nie macie też co liczyć na ponowne zaproszenie.

7

Słowo pudica pochodzi z łaciny i znaczy „wstydliwy” albo „nieśmiały”, jako że liście tej rośliny opadają, kiedy się ich dotknie albo je pogłaszcze.

8

Zjawisko nieprecyzyjnego zegara biologicznego zostało od tego czasu wielokrotnie zaobserwowane u różnych gatunków, tyle że u niektórych czas ten nie jest dłuższy, tak jak u ludzi. U niektórych gatunków, na przykład chomików albo wiewiórek, taki endogenny rytm dobowy okazuje się krótszy – kiedy ich przedstawiciele zostaną umieszczeni w całkowitej ciemności, ich doba się skraca. U innych gatunków, podobnie jak u ludzi, wynosi więcej niż 24 godziny.

9

Byśmy mogli dostroić zegar biologiczny, wystarczy nam nawet światło słoneczne przebijające przez grubą chmurę w deszczowy dzień.

10

U gatunków prowadzących nocny tryb życia – na przykład nietoperzy, świerszczy, świetlików albo lisów – sygnał ten pojawia się rano.

11

L.A. Erland, P.K. Saxena, Melatonin Natural Health Products and Supplements: Presence of Serotonin and Significant Variability of Melatonin Content, „Journal of Clinical Sleep Medicine” 2017, nr 13 (2), s. 275–281.

12

Przyjmując, że macie stabilny rytm dobowy i nie odbyliście chwilę wcześniej podróży samolotem przez wiele stref czasowych, ponieważ wtedy nadal będziecie mieli problem z zaśnięciem, mimo że obudziliście się szesnaście godzin wcześniej.

13

Istnieją jeszcze inne czynniki wpływające na wrażliwość na kofeinę, jak wiek, przyjmowane w danej chwili lekarstwa oraz ilość i jakość wcześniejszego snu. A. Yang, A.A. Palmer, H. de Wit, Genetics of

---