krwotoczny – SAH.
Rycina 3.35.
Udar krwotoczny – tętniak tętnicy podstawnej.
a)
b)
Rycina 3.36.
Udar niedokrwienny: a) objaw hiperdensyjnej tętnicy, b) zamknięcie lewej tętnicy środkowej.
a)
b)
Rycina 3.37.
Udar niedokrwienny: a) time to peak, b) udar dokonany – 2. doba.
Rycina 3.38.
Złamania twarzoczaszki – przemieszczenie gałki ocznej.
W obrębie klatki piersiowej badanie TK może pomóc:
» w ocenie naczyń płucnych oraz aorty,
» w wyjaśnieniu wątpliwości w zdjęciach przeglądowych,
» w jednoznacznym potwierdzeniu obecności odmy (ryc. 3.39–3.41).
Rycina 3.39.
Zatorowość płucna – materiał zatorowy i zator „jeździec”.
Rycina 3.40.
Odma w TK. Mogłaby nie być widoczna na zwykłym zdjęciu rtg.
Rycina 3.41.
Rozwarstwienie aorty.
W badaniu „ostrego brzucha” tomografia komputerowa pozwala na ocenę struktur naczyniowych, która nie jest dostępna innymi badaniami, służy poszukiwaniu przyczyny stanu pacjenta i jest pomocna przy podejmowaniu decyzji terapeutycznych (ryc. 3.42–3.44).
Rycina 3.42.
Niedrożność i poszerzenie jelita cienkiego.
Rycina 3.43.
Niedokrwienie jelit z martwicą – gaz w żyle wrotnej, w ścianach jelita w układzie wrotnym.
Rycina 3.44.
Perforacja przewodu pokarmowego.
Tomografia komputerowa jest przydatna w diagnostyce ostrego niedokrwienia nie tylko w zakresie jamy brzusznej (zator krezki), lecz także kończyn – wykonanie angio-TK pozwala na lokalizację miejsca zatoru i jego rozległości czy ocenę obecności krążenia obocznego.
NIEURAZOWE STANY ZAGROŻENIA ŻYCIA
* Badanie z wyboru – w wykrywaniu niewielkiej ilości krwi podpajęczynówkowo ma przewagę nad MR.
** Ocena tętnic wieńcowych możliwa przy wykorzystaniu aparatu TK umożliwiającego badanie z bramkowaniem EKG – wówczas możliwe jest również wykorzystanie protokołu TRIPLE-RULE-OUT pozwalające przy jednym badaniu ocenić tętnice płucne, aortę i tętnice wieńcowe.
*** Nieuwapnione kamienie w pęcherzyku żółciowym NIE są widoczne w badaniu TK.
**** Przy obecności torbieli okołomiedniczkowych konieczne wykonanie badanie z fazą opóźnioną.
Podstawą sukcesu jest współpraca między lekarzami SOR i lekarzami radiologii – przepływ informacji o pacjencie pozwala na dobranie odpowiednich protokołów badań, zachowanie zasad ochrony radiologicznej pacjenta, a także natychmiastowe przekazanie ważnych klinicznie informacji, które z tomografii komputerowej jest w stanie uzyskać radiolog – jeszcze przed sporządzeniem ostatecznego raportu/wyniku badania TK.
TK używana jest również w diagnostyce złamań śródstawowych i złamań miednicy, pozwalając na ocenę stopnia i kierunku przemieszczeń i zaplanowanie ewentualnego zabiegu ortopedycznego. Podobnie ma się to w przypadku obrażeń i chorób kręgosłupa (ryc. 3.45–3.46).
Szczególne miejsce w diagnostyce radiologicznej następstw urazów zajmuje pantomografia, total body scan – TBS), która obejmując skanami obszar od czubka głowy do spojenia łonowego, pozwala w czasie nie dłuższym niż 15–20 minut rozpoznać obrażenia narządów wewnętrznych. Czas ten jest krótszy niż w przypadku zdjęć przeglądowych, podobnie jak mniejsza jest dawka promieniowania.
Rycina 3.45.
Złamanie wybuchowe Th 10.
Rycina 3.46.
Złamanie zęba obrotnika.
Rezonans magnetyczny
AMIRA BRYLL
Badanie rezonansu magnetycznego w trybie pilnym ma ograniczone zastosowanie z powodu kilku istotnych czynników.
1. Należy mieć pewność, że u pacjenta, który będzie miał wykonywane badanie rezonansu magnetycznego, nie ma przeciwwskazań do wykonania badania, takich jak obecność metalowych elementów mających właściwości magnetyczne (rozrusznik serca, metalowe klipsy, śruby, stenty obwodowe, ciała obce itd.), co w przypadku pacjenta przyjętego pilnie, w stanie ciężkim, z którym jest ograniczony kontakt, może być trudne do ustalenia.
2. Badanie rezonansu magnetycznego trwa od 10 do 60 minut w zależności od obszaru badania i zastosowanego protokołu badania. Wymaga to współpracy ze strony pacjenta (bezruch) lub – w przypadku pacjentów niewspółpracujących – opieki anestezjologicznej.
3. Z powodu stosunkowo długiego czasu badania rezonans magnetyczny u pacjentów w stanie ciężkim jest wykonywany tylko wtedy, kiedy szybsze metody diagnostyczne, takie jak tomografia komputerowa i ultrasonografia, nie są wystarczające do podjęcia prawidłowego leczenia pacjenta.
4. Pacjenci w stanie ciężkim, w oddziałach intensywnej terapii i po urazach wielonarządowych, często wymagają stałej opieki medycznej przy użyciu specjalistycznego sprzętu, takiego jak respirator. W przypadku konieczności użycia specjalistycznego sprzętu medycznego musi on być przystosowany do badania w polu elektromagnetycznym.
Rezonans magnetyczny w trybie pilnym powinien być wykonywany tylko w sytuacji, kiedy jego wynik może zmienić postępowanie terapeutyczne z pacjentem w trybie nagłym.
Wskazania do wykonania rezonansu magnetycznego w trybie pilnym:
» podejrzenie