struktury układu limfatycznego. Reaguje on nawet na płytką stymulację wzmożonym przepływem limfy, co oznacza, że nie trzeba wywierać dużej siły na skórę, by wywołać odzew pod jej powierzchnią.
• Wspomaga przepływ kierunkowy. Ze względu na brak ukierunkowania przepływu za pomocą pompy w postaci serca, w początkowych, powierzchownych strukturach układu limfatycznego nawet delikatne stawianie baniek stymuluje odpływ limfy. To wyjaśnia, dlaczego kończyny należy masować bańkami w kierunku do tułowia.
• Wspomaga odpływ limfy w głębszych strukturach. W wypadku nieco głębszych naczyń limfatycznych delikatne masowanie bańkami sprawia, że ich zastawki otwierają się i umożliwiają przepływ limfy, podobnie jak krwi w żyłach. Bańki likwidują też nadmiar limfy (która nie jest pompowana przez żaden narząd) i usuwają ją z przestrzeni międzytkankowych, w których dotychczas zalegała.
• Wspiera odporność. Ogólna odporność na poziomie komórkowym zależy od działania układu limfatycznego. Komórki układu odpornościowego niszczą i wchłaniają patogeny i obcą materię, natomiast bańki przyspieszają ich transport pomiędzy różnymi miejscami organizmu wraz z chłonką, by mogły kontynuować swoje dzieło. Baniek nie wolno jednak stosować bezpośrednio nad miejscem, w którym działa mechanizm obronny, czyli toczy się proces zapalny. Należy je przykładać nieco powyżej, stymulując przepływ limfy.
• Likwiduje zastoje w okolicach brzusznych. Delikatne stosowanie baniek na brzuch pomaga usunąć zastój limfy, wpływając tym samym pozytywnie na zdrowie ogólne.
W jaki sposób terapia bańkami wpływa na układ krążenia?
Bańki wpływają równocześnie na krew i limfę – oba płyny są sprowadzane w miejsce, w którym stawiamy bańki. To bardzo ważne zagadnienie. Stawiając bańki możemy doprowadzić krew do miejsc niedokrwionych, ale lepiej nie ściągać do nich dużej ilości limfy. Zbyt długie lub zbyt intensywne zabiegi mogą wywołać zastój płynów, zamiast stymulować ich przepływ.
UKŁAD MIĘŚNIOWY
BUDOWA ANATOMICZNA
Układ mięśniowy w całości składa się z tkanek miękkich, a konkretnie z mięśni (szkieletowych, gładkich i mięśnia sercowego), ścięgien i powięzi.
FUNKCJE
• Zapewnia ruchy ciała.
• Utrzymuje postawę i odpowiada za równowagę.
• Wspiera ogólne krążenie, również limfy.
• Kontroluje ruchy narządów wewnętrznych.
• Uczestniczy w regulacji temperatury ciała.
Tkanka mięśniowa
Istnieją trzy różne rodzaje mięśni – poprzecznie prążkowane (szkieletowe), gładkie i mięsień sercowy.
Mięśnie poprzecznie prążkowane odpowiadają za ruchy i równowagę ciała.
• Działają zależnie od woli.
• Ich włókna nie są rozgałęzione.
• Są przyczepione do kości, tkanki łącznej i innych mięśni.
Mięśnie gładkie znajdują się przy narządach wewnętrznych.
• Są niezależne od woli.
• Ich włókna są długie, przystosowane do powolnych, długo trwających skurczów i potrzebują niewiele energii.
• Otaczają narządy wewnętrzne.
Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana typu sercowego występuje jedynie w sercu.
• Jest niezależna od woli.
• Włókna mięśniowe są rozgałęzione.
• Tworzy ściany serca.
Terapia bańkami wpływa na mięśnie poprzecznie prążkowane i gładkie, dlatego w tej części książki zajmiemy się tylko nimi.
INFORMACJE ANATOMICZNE
Mechanoreceptory to zakończenia nerwowe obwodowego układu nerwowego. Proprioreceptory są wyspecjalizowanymi mechanoreceptorami powiązanymi tylko z mięśniami, ścięgnami i stawami. Reagują na zmiany w długości, napięciu, pozycji, bólu i ciśnieniu krwi w mięśniu.
Mięśnie poprzecznie prążkowane
Ludzkie ciało składa się z ponad 600 mięśni o różnej długości i grubości, które otaczają większość szkieletu.
Mięśnie te składają się z równolegle ułożonych w pęczki włókien mięśniowych oddzielonych tkanką łączną. Dodatkowo są poprzetykane naczyniami krwionośnymi i limfatycznymi. Błona zwana namięsną jest to warstwa tkanki łącznej otaczającej mięśnie i oddzielającej je od siebie (na przykład mięsień czworogłowy uda od mięśnia krawieckiego). Namięsna przechodzi następnie w ścięgna tych mięśni.
RODZAJE TKANKI ŁĄCZNEJ
W mięśniach istnieją trzy główne rodzaje tkanki łącznej:
• Leżące w samym środku włókna mięśniowe są powiązane cienką warstwą tkanki łącznej zwaną śródmięsną.
• Te zbiory włókien są pogrupowane w większe pęczki i otoczone inną warstwą tkanki łącznej, zwaną omięsną.
• Wszystkie te pęczki, czyli cały mięsień, są otoczone zewnętrzną warstwą tkanki łącznej, zwaną namięsną.
INFORMACJE ANATOMICZNE
Mięśnie niezależne od woli są kontrolowane przez autonomiczny układ nerwowy bez świadomego wysiłku człowieka. Odpowiadają one za pracę narządów wewnętrznych. Mięśnie zależne od woli wymagają świadomego wysiłku człowieka, co oznacza, że musimy je wprawić w działanie w konkretnym celu. Są to mięśnie szkieletowe, które poruszają ciałem.
Ścięgna
Ścięgna są zbudowane z bardzo silnych włókien o niewielkim ukrwieniu, które łączą mięśnie szkieletowe z kośćmi, powięziami i innymi strukturami tkanki łącznej, takimi jak na przykład pasmo biodrowo-piszczelowe.
Powięź
Zgodnie z definicją anatomiczną, układ mięśniowy składa się z trzech rodzajów tkanek mięśniowych oraz połączonych z nimi łącznotkankowych ścięgien. Nie można przy tym zapomnieć o znaczeniu powięzi pokrywających z zewnątrz całe grupy mięśniowe i zapewniających ciału strukturalną jedność.
Powięź jest tkanką łączną, która poddaje się każdej terapii manipulacyjnej. Nie jest ona rozmieszczona według żadnego klucza. Od powierzchni skóry aż po kości jej strukturę można nazwać zorganizowanym chaosem. Gwarantuje ona strukturalną jedność ciała w celu zapewnienia ogólnej równowagi organizmu, czyli homeostazy.
Specjalista w dziedzinie terapii mięśniowo-powięziowej, John F. Barnes, powiedział, że „nie istnieje nic takiego, jak mięsień”. Jeśli pomyślimy o budowie mięśni, zrozumiemy, że jest to stwierdzenie w znacznej mierze uzasadnione. Każdy mięsień jest uformowany, otoczony i podzielony na elementy przez tkankę łączną. Powięź zapewnia właściwą strukturę i stabilność każdej grupie mięśni, a wszelkie problemy z nią związane są łatwo wykrywalne. Powięź ma silnie przepuszczalną strukturę, dzięki czemu bezustannie przedostają się przez nią płyny. W wypadku każdej nieprawidłowości (na przykład urazu na skutek chronicznego przeciążenia mięśni