Współczesna Terapia Bańkowa. Shannon Gilmartin

a także książka Jeana–Claude’a Guimberteau i Colina Armstronga Architektura żywej powięzi człowieka.

      Jak działają mięśnie poprzecznie prążkowane?

      Wszystkie mięśnie szkieletowe poruszają ciało i odpowiadają za utrzymanie równowagi. Są zależne od woli, co oznacza, że steruje nimi mózg.

      W mięśniach poprzecznie prążkowanych znajduje się wiele nerwów oraz włosowatych naczyń krwionośnych i limfatycznych. Aby mogły działać prawidłowo, potrzebują ciągłego ukrwienia i odprowadzania limfy. Wymagają dużych dawek tlenu, by mogły wykorzystywać energię ATP (adenozyno-5′-trifosforanu) w procesie ruchu.

      Jeśli mięśnie szkieletowe są zbyt mocno napięte lub ich ruchy są ograniczone, albo jeśli zbędne produkty przemiany materii nie są z nich prawidłowo odprowadzane, nie działają tak, jak powinny.

      CZY WIESZ, ŻE…

      Glikoliza to złożony proces chemiczny przebiegający w komórkach, polegający na rozkładzie pochodzącej z pożywienia glukozy. Celem jest wytwarzanie energii. Produktem tego procesu jest kwas pirogronowy, wykorzystywany przez organizm do uzyskiwania energii w postaci ATP. W wyniku beztlenowej przemiany materii kwas pirogronowy jest przekształcany w kwas mlekowy, który pozostaje w mięśniach i umożliwia proces wytwarzania energii bez dostępu tlenu.

      Synteza energii w mięśniach

      Komórki mięśniowe uzyskują energię w procesie rozpadu ATP – substancji magazynującej energię. Zbędne produkty dwóch procesów uzyskiwania energii, zwanych tlenową i beztlenową przemianą materii, różnią się od siebie (więcej informacji o syntezie energii na potrzeby mięśni – zob. „Stosowanie baniek u sportowców”, s. 230).

      Tlenowa przemiana materii charakteryzuje się zużywaniem tlenu w celu wytwarzania ATP. Aby móc zmagazynować energię, organizm wykorzystuje tlen i glukozę. Zbędnym produktem tego procesu jest dwutlenek węgla, usuwany z wydychanym powietrzem, a także woda, wydalana z potem, kiedy ciało jest zbytnio rozgrzane.

      Podczas beztlenowej przemiany materii do uzyskania ATP wykorzystywana jest jedynie glukoza. Bez udziału tlenu glukoza ulega rozkładowi do kwasu pirogronowego. Produktami tego procesu są kwas mlekowy i energia zmagazynowana w ATP.

      Organizm potrafi naturalnie odbudowywać ATP, dzięki czemu ma dostęp do bezustannie uzupełnianych zasobów energii.

      Ilekroć tkanka mięśniowa potrzebuje energii, w organizmie zachodzą oba te procesy. Przy wykonywaniu codziennych czynności i krótkotrwałych ćwiczeniach aerobowych ma miejsce tlenowa przemiana materii, która do wytworzenia energii wykorzystuje glukozę i tlen. Przy intensywnych ćwiczeniach zachodzi beztlenowa przemiana materii, podczas której organizm zaczyna wykorzystywać glukozę bez udziału tlenu. Produktami ostatecznymi przemiany materii są odpowiednio dwutlenek węgla i woda lub kwas mlekowy, ciepło oraz „odpady” rozkładu ATP. Mięśnie w sposób naturalny usiłują pozbyć się tych produktów w procesie drenażu limfy, ale może to być utrudnione, kiedy są napięte.

      PROBLEMY Z UWIĘZIONYMI ZBĘDNYMI PRODUKTAMI PRZEMIANY MATERII

      • Jeśli zbędne produkty przemiany materii, takie jak kwas mlekowy, nie zostaną usunięte, dochodzi do ich zalegania w mięśniach. To z kolei utrudnia dotlenienie tkanki mięśniowej i zaburza równowagę chemiczną, prowadząc do zakwaszenia mięśni. Wszystko to razem może spowodować nadmierne drażnienie zakończeń nerwowych w mięśniach i doprowadzić do reakcji bólowej w postaci pieczenia nadwerężonych mięśni. W rezultacie czasami wracają one do pełnej wydajności bardzo powoli.

      • Jeśli ciepło nie jest odprowadzane z organizmu, zostaje uwięzione między warstwami tkanki mięśniowej i prowadzi do ich odwodnienia oraz zrostów. Zrosty hamują prawidłowe usuwanie zbędnych produktów przemiany materii i nawadnianie tkanek. Jeśli nie zareagujemy prawidłowo, by usunąć zalegające płyny, może dojść do chronicznych obrzęków. Z czasem zrosty prowadzą do ograniczenia zakresu ruchów.

      Budowanie mięśni

      W trakcie rozwoju mięśni w ich tkankach dochodzi do mikrourazów. Towarzyszą one każdemu treningowi siłowemu. Są niezbędne do tego, by mięśnie rosły, jednak organizm reaguje na nie tak samo, jak w wypadku wszystkich innych urazów, czyli stanem zapalnym (więcej informacji – zob. „Bańki na stany zapalne” w rozdziale 10), choć o odmiennym nasileniu. Im poważniejszy uraz, tym bardziej intensywna reakcja. Niezbędne mikrourazy wywołują minimalną reakcję zapalną, która inicjuje proces odbudowy miofibryli, będących głównym elementem strukturalnym włókien mięśniowych. Wzmocnione miofibryle ulegają regeneracji, stając się coraz grubsze i silniejsze, rekonstruując tkankę w miejscu urazu i powiększając tkankę mięśniową. Ta nowa, silniejsza tkanka jest formą tkanki bliznowatej. Wymaga regularnej terapii manipulacyjnej, by rozrastała się prawidłowo, a nie w sposób nieuporządkowany, jak typowa tkanka bliznowata.