się stale powiększała, dzięki możliwościom, jakie daje Internet.
Zachęcam do korzystania z obu proponowanych form dostępu do wiedzy. Liczę na to, że spełnią one oczekiwania tych wszystkich, do których niniejsza publikacja jest adresowana.
Słowo wstępne do wydania pierwszego Profesora Pawła Małdyka
Opracowanie nowego podręcznika w dziedzinie ortopedii i traumatologii narządu ruchu i rehabilitacji medycznej jest przedsięwzięciem trudnym. Niemal każdy dzień przynosi informacje naukowe, które przekazywane drogą elektroniczną, umożliwiają natychmiastowe rozpowszechnienie wiadomości. Klasyczne podręczniki nadal jednak stanowią podstawę wiedzy. Nowy podręcznik pt. Wiktora Degi ortopedia i rehabilitacja napisany pod redakcją Jacka Kruczyńskiego i Andrzeja Szulca nawiązuje do podręcznika poznańskiej szkoły Wiktora Degi. Przez lata stanowił on podstawową wykładnię wiedzy dla wielu pokoleń polskich ortopedów. Tak jak poprzedni, nowy podręcznik charakteryzuje się przejrzystą konstrukcją, syntetycznym i zrozumiałym ujęciem zagadnień opracowanych w nowoczesny sposób. Zakres poruszanych w nim zagadnień jest szeroki i obejmuje najważniejsze problemy współczesnej ortopedii, medycyny sportowej i traumatologii oraz rehabilitacji. Dzięki zwięzłemu ujęciu podręcznik nadaje się dla studentów, a także dla lekarzy w trakcie specjalizacji. Dobór autorów poszczególnych rozdziałów, fachowców w swojej dziedzinie, gwarantuje jego wysoki poziom naukowy. Jestem przekonany, że najnowszy podręcznik Wiktora Degi ortopedia i rehabilitacja spełni oczekiwania czytelników i będzie dobrze służył zdrowiu leczonych przez nich chorych.
Słowo wstępne do wydania pierwszego Profesora Władysława M. Manikowskiego
W ubiegłym roku minęło 50 lat od momentu, kiedy Profesor Wiktor Dega opublikował swój pierwszy podręcznik Ortopedia i rehabilitacja. Następne, uzupełnione i uaktualnione wydania rozeszły się bardzo szybko i znajdują się już tylko w bibliotekach i w rękach prywatnych. Dlatego też z uznaniem należy przyjąć inicjatywę zespołu poznańskich ortopedów kontynuowania Ortopedii i rehabilitacji Profesora Degi. Zespół autorów, który podjął się tego trudnego i ambitnego zadania, to specjaliści ortopedzi, aktualnie zajmujący się właściwie wszystkimi pod specjalnościami ortopedii i traumatologii. Lekarze ci to wybitni chirurdzy i naukowcy, którzy w swojej codziennej praktyce mają bezpośredni kontakt z chorymi ortopedycznymi, lecząc ich i operując. Część autorów miała wielki zaszczyt bezpośrednio pracować pod kierunkiem Profesora Degi, a pozostali to „uczniowie w drugim pokoleniu”, którzy jednak kontynuują w swoich rozdziałach idee Profesora.
Poszczególne rozdziały mają zbliżony układ do wydań poprzednich, a więc omawiana jest etiologia, patomorfologia jednostek chorobowych oraz zasady rozpoznawania i wskazania do leczenia operacyjnego. Przypomniano też zasady badania ortopedycznego, skrupulatną ocenę zdjęć rentgenowskich, rolę nowoczesnych środków obrazowania, jak ultrasonografia, rezonans magnetyczny czy też radiogramy 3D. Dużą część książki stanowią zasady leczenia ortopedycznego nieoperacyjnego. Omówiono również możliwości powikłań po leczeniu operacyjnym.
Autorzy zastosowali się do poprzednich koncepcji podręcznika, pomijających szczegółowy opis techniki operacyjnej, który dociekliwy czytelnik znajdzie w przywołanych w spisie literatury rozszerzającej pozycjach. Godne uznania jest to, że są to publikacje uwzględniające najnowsze doniesienia polskich autorów. W podręczniku mowa jest także o zasadach usprawniania, co jest zgodne z myślą Profesora Degi, podkreślającego rolę rehabilitacji jako istotnego elementu leczenia ortopedycznego.
Podręcznik przeznaczony jest głównie dla studentów, jednak bardzo dużo wiadomości będzie przydatnych dla osób specjalizujących się w zakresie ortopedii i traumatologii. Myślę, że okaże się także pomocny dla lekarzy rodzinnych, bo przecież w ich praktyce schorzenia narządów ruchu stanowią dużą grupę przypadków. To zbiorowe opracowanie stanowi cenną pozycję w literaturze ortopedycznej i rehabilitacyjnej, kontynuującą myśl Profesora Degi i poznańskiej szkoły ortopedycznej.
Przedmowa do wydania pierwszego
Napisanie w dzisiejszych czasach podręcznika nie jest rzeczą łatwą. Po pierwsze dlatego, że na rynku wydawniczym istnieje już wiele innych publikacji, mniej lub bardziej przez czytelników zaakceptowanych. Po drugie, wersja drukowana przestaje być podstawowym i atrakcyjnym sposobem wydania dzieła. Zwłaszcza wśród studentów i młodszego pokolenia lekarzy zaczyna przeważać zainteresowanie formami elektronicznymi. Łatwiejszy jest do nich dostęp, a coraz powszechniejsze używanie urządzeń mobilnych sprawia, że wiedzę można mieć zawsze „pod ręką”. Biorąc to pod uwagę, postanowiliśmy opracować jednocześnie wersję drukowaną i elektroniczną podręcznika.
Modyfikacji musiał ulec także sposób prezentacji wiedzy. Czytelnicy wychowani na podręcznikach ortopedii i traumatologii sprzed lat z sentymentem je wspominają. Ciekawy tekst i barwne, jak np. u Watsona-Jonesa, przykłady sytuacji klinicznych sprawiały, że czytało się je z dużym zainteresowaniem i przyjemnością. Ale czasy się zmieniły. Dzisiaj wiedzę należy zaprezentować w sposób zwięzły, wręcz lapidarny. I taką próbę podjęliśmy.
Liczę, że przygotowany przez nasz zespół podręcznik spełni oczekiwania tych, do których jest adresowany, i że będzie dobrą kontynuacją koncepcji prof. Wiktora Degi zawartej w projekcie edukacyjnym Wiktora Degi ortopedia i rehabilitacja.
W trakcie przygotowania do druku pierwszego wydania podręcznika Wiktora Degi ortopedia i rehabilitacja zmarł jego współredaktor, prof. Andrzej Szulc. Jego pasją była dydaktyka. Studentom poświęcał znaczącą część swojego zawodowego życia. Był jednym z inicjatorów opracowania tego dzieła. Wersji ostatecznej niestety nie doczekał.
Od redakcji: wyjaśnienie sposobu zaprezentowania wiedzy i znaczenia odsyłaczy w podręczniku Wiktora Degi ortopedia i rehabilitacja. Wybrane zagadnienia z zakresu chorób i urazów narządu ruchu dla studentów i lekarzy
Niniejszy podręcznik zawiera podstawowe informacje, niezbędne do zrozumienia problematyki ortopedii, traumatologii i rehabilitacji narządu ruchu. Kierując się powyższym założeniem, informacje dodatkowe, rozszerzające wybrane zagadnienia, w formie tekstów, rycin i klipów multimedialnych, zamieszczamy na portalu medycyna.pzwl.pl (wyjątkiem jest przekierowanie do opisów technik operacyjnych w książce Campbell. Ortopedia operacyjna). Odsyłacze do tych informacji znajdują się bezpośrednio przy odpowiadającym im tekście, z numeracją zależną od rozdziału publikacji, np. (patrz tekst 6.1), (patrz film 10.1), (patrz fot. 17.2). Na portalu sukcesywnie pojawiać się będą nowe informacje dodatkowe. Kod QR, znajdujący się na końcu rozdziału, przekieruje do dodatkowych materiałów.
Uwaga techniczna: do odczytania kodu konieczne jest posiadanie skanera kodów QR, zainstalowanego np. w telefonie komórkowym.
Część I
1. Historia ortopedii
(history of orthopaedics)
ANDRZEJ NOWAKOWSKI, PAWEŁ KOKOSZKA, JACEK KRUCZYŃSKI
● W 1741 r. Nicolas Andry, profesor pediatrii na uniwersytecie w Paryżu, wydał swój podręcznik pt. Ortopedia, czyli sztuka zapobiegania i poprawiania zniekształceń ciała u dzieci (ryc. 1.1). Użyte tam po raz pierwszy przez autora