cit., s. 144.
237
V. Dedijer, The Road to Sarajevo, op. cit., s. 278.
238
Uwaga zanotowana przez byłego austriackiego ministra handlu Josepha Marię Baernreithera zob. J.M. Baernreither, Der Verfall des Habsburgerreiches und die Deutschen. Fragmente eines politischen Tagebuches 1897–1917, red. O. Mitis, Wien 1939, s. 141–142.
239
W.E. Curtis, The Turk and His Lost Provinces: Greece, Bulgaria, Servia, Bosnia, Chicago–London 1903, s. 275. Prezydent Roosevelt także mógł czytać Curtisa, który w swojej pracy pisał również o Filipinach.
240
E. Beneš, Le Problème Autrichien et la Question Tchèque, Paris 1908, s. 307, cyt. za: J. Remak, The Ausgleich and After-How Doomed the Habsburg Empire? [w:] Der Österreich-Ungarische Ausgleich 1867, red. L. Holotik, A. Vantuch,Bratislava 1971, s. 971–988, tutaj s. 985.
241
Wickham Steed, list do redakcji, „Times Literary Supplement”, 24 września 1954; W. Steed, The Hapsburg Monarchy…, op. cit., s. xiii.
242
T. Masaryk, The Making of a State. Memories and Observations, 1914–1918, London 1927 [oryginalne wydanie czeskie oraz wydanie niemieckie ukazały się w 1925 roku], s. 8. Dyskusja o poglądach Steeda i o tym ustępie zob. J. Deak, The Incomplete State in an Age of Total War, op. cit.
243
O. Jászi, The Dissolution of the Habsburg Monarchy, Chicago 1929, s. 23, 451.
244
O. Jászi, Danubia: Old and New, „Proceedings of the American Philosophical Society” 1949, vol. 93, no. 1, s. 1–31, tutaj s. 2.
245
M. Babits, Keresztükasul életemen, Budapest 1939, cyt. za: M. Szegedy-Maszák, The Re-evaluated Past. The Memory of the Dual Monarchy in Hungarian Literature [w:] The Austro-Hungarian Monarchy Revisited, op. cit., s. 192–216, tutaj s. 196.
246
Przydatne zestawienie stanowisk poszczególnych krajów zob. The Great Powers and the End of the Ottoman Empire, red. M. Kent, London 1984.
247
S.R. Williamson, Austria-Hungary…, op. cit., s. 59–61; F.R. Bridge, From Sadowa to Sarajevo…, op. cit., s. 211–309.
248
Tekst traktatu o „sojuszu trzech cesarzy” (wersja z 1881 roku) i oddzielny protokół por. F.R. Bridge, From Sadowa to Sarajevo…, op. cit., s. 399–402.
249
Cyt. za: ibidem, s. 141. Por. E.R. Rutkowski, Gustav Graf Kálnoky. Eine biographische Skizze, „Mitteilungen des Österreichischen Staatsarchivs” 1961, Bd. 14, s. 330–343.
250
Memoriał Kálnoky’ego do Taaffego, wrzesień 1885, cyt. za: F.R. Bridge, From Sadowa to Sarajevo…, op. cit., s. 149.
251
E. Glaise von Horstenau, Franz Josephs Weggefährte: das Leben des Generalstabschefs, Grafen Beck nach seinen Aufzeichnungen und hinterlassenen Dokumenten, Zürich–Wien 1930, s. 391.
252
F.R. Bridge, From Sadowa to Sarajevo…, op. cit., s. 263.
253
Kosztowits do Tetsa van Goudriaana, Belgrad, 22 stycznia 1906, NA, 2.05.36, dok. 10, Rapporten aan en briefwisseling met het Ministerie van Buitenlandse Zaken.
254
Pouczające omówienie tych porozumień na podstawie wspomnień i dzienników bułgarskiego dyplomaty Christofora Chesapczijewa zob. K. Valtchev Merjanski, The Secret Serbian-Bulgarian Treaty of Alliance of 1904 and the Russian Policy in the Balkans before the Bosnian Crisis, praca magisterska, Wright State University 2007, s. 30–31, 38–39, 41–42, 44, 50–51, 53–78. Por. C. Dumba, Memoirs of a Diplomat, op. cit., s. 137–139; M. Bogičević, Die auswärtige Politik Serbiens 1903–1914, Bd. 3, Berlin 1931, s. 29.
255
Klasyczne omówienie tego problem zob. S. Wank, Foreign Policy and the Nationality Problem in Austria-Hungary, 1867–1914, „Austrian History Yearbook” 1967, vol. 3 s. 37–56.
256
Pomiankowski do Becka, Belgrad, 17 lutego 1906, cyt. za: G. Kronenbitter, ‘Krieg im Frieden’. Die Führung der k.u.k. Armee und die Grossmachtpolitik Österreich-Ungarns 1906–1914, München 2003, s. 327.
257
‘Konzept der Instruktion für Forgách anlässlich seines Amtsantrittes in Belgrad’, Wiedeń, 6 lipca 1907 [w:] Aus dem Nachlass Aehrenthal. Briefe und Dokumente zur österreichisch-ungarischen Innenund Aussenpolitik 1885–1912, Bd. 2, red. S. Wank, Graz 1994, dok. 377, s. 517–520, tutaj s. 518.
258
S. Wank, Aehrenthal’s Programme for the Constitutional Transformation of the Habsburg Monarchy: Three Secret Memoires, „Slavonic and East European Review” 1963, vol. 42, s. 513–536, tutaj s. 515.
259
Na temat tła aneksji zob. B.E. Schmitt, The Annexation of Bosnia 1908–1909, Cambridge 1937, s. 1–18.
260
R. Okey, The Habsburg Monarchy…, op. cit., s. 363.
261
H. Afflerbach, Der Dreibund. Europäische Grossmacht-und Allianzpolitik vor dem Ersten Weltkrieg, Wien 2002, s. 629.
262
N. Shebeko, Souvenirs. Essai historique sur les origines de la guerre de 1914, Paris 1936, s. 83.
263
H. Nicolson, Die Verschwörung der Diplomaten. Aus Sir Arthur Nicolsons Leben 1849–1928, Frankfurt am Main 1930, s. 301–302; S.R. Williamson, Austria-Hungary…, op. cit., s. 68–69; B.E. Schmitt, The Annexation of Bosnia…, op. cit., s. 49–60. Ówczesny opis potwierdzający ten pogląd zob. M. de Taube, La politique russe d’avant-guerre et la fin de l’empire des Tsars, Paris 1928, s. 186–187.
264
T. von Sosnosky, Die Balkanpolitik Österreich-Ungarns seit 1866, Berlin 1913 s. 170–172; B.E. Schmitt, Annexation of Bosnia…, op. cit., s. 43-44; H. Afflerbach, Der Dreibund…, op. cit., s. 750–754, 788–814; R.J.B. Bosworth, Italy, the Least of the Great Powers: Italian Foreign Policy before the First World War, Cambridge 1979, s. 87–88, 223–224, 245.
265
W.M. Carlgren, Iswolsky und Aehrenthal vor der bosnischen Annexionskrise. Russische und österreichisch-ungarische Balkanpolitik 1906–1908, Uppsala 1955, s. 86–87.
266
D. Stevenson, Armaments and the Coming of War. Europe 1904–1915, Oxford 1996, s. 162–163.
267
P. Miliukov, Political Memoirs…, op. cit., s. 242; V.N. Strandmann, Balkanske uspomene, Beograd 2009, s. 238.
268
G. Schödl, Kroatische Nationalpolitik und ‘Jugoslavenstvo’. Studien zur nationalen Integration und regionaler Politik in Kroatien-Dalmatien am Beginn des 20. Jahrhunderts, München 1990, s. 289.
269
T.G. Masaryk, Der Agramer Hochverratsprozess
