Die Paradysman
Ettie Bierman
Satyn
1
Die verkeerslig is oranje toe Tinka by die kruising kom. Sy gee vet, jaag oor en mis ’n brullende motorfiets rakelings. Dit het vinniger aangekom as wat sy verwag het.
“Jammer, ou, dis ’n krisis!” roep sy verskonend in die rigting van die skel toeter en woedend-wippende valhelm. Gelukkig kan sy nie die eienaar agter die getinte gesigskerm sien nie en dit maak die oortreding minder erg. Haar kersierooi mond blaas ’n soentjie en sy sit voet in die hoek straataf.
“Een en ’n halwe minuut gespaar,” bereken sy.
In die drie jaar dat sy oorsee was, het Pretoria baie verander. Oral is nuwe straatname en eenrigtings, sodat sy al ’n paar keer verkeerd gery het. Haar afspraak is sesuur en sy is bang as sy laat is, verhuur die mense die tuinwoonstel aan iemand anders. Die hotel waar sy bly, is peperduur en sy moet dringend ander woonplek kry.
Sy het na ’n paar plekke gaan kyk, elkeen met ’n skeet. Te duur, te ver uit die stad, te lawaaierig, te verwaarloos … Die tuinwoonstel klink ideaal: goeie omgewing en gerieflik naby haar winkel, redelike huur en gemeubileer, met onmiddellike okkupasie. Sy wou tant Olga om die nek val toe dié haar daarvan vertel het.
Tinka spoor Mispelrylaan op en dan nommer 67, op ’n dubbelerf. Toe sy voor die ou Victoriaanse dubbelverdieping stilhou, is sy net vyf minute laat. Sy steek haar bloes netjies in haar sigeunerromp, kam met haar vingers deur haar gladde swart kuif en lui die voordeurklok. Dis van koper, blouerig aangeslaan, met ’n Switserse beesklok se melodieuse klank. Warm en verwelkomend, asof die eienaar ’n omgeemens is.
Tant Olga ken hom blykbaar, maar sy was vreemd terughoudend. Het gesê dis beter dat Tinka haar eie mening oor haar toekomstige huisbaas vorm. Sy hoop nie die man is moeilik en vol verspotte reëls en regulasies nie. Op ses en twintig is sy gewoond daaraan om haar eie ding te doen; sy wil nie soos ’n koshuiskind behandel word nie.
Langs die huis staan ’n jakarandaboom en in die ligte bries ruik sy die heuninggeur van die blommetjies. Dís wat sy in Londen gemis het: die geur en kleur van Afrika, die son en ’n bries wat nie ysslierte onder jou jaskraag inwaai nie. Dit het selfondersoek, retrospeksie en trots sluk gekos om terug te kom, maar dit was die regte besluit. Daar was niks meer vir haar in Londen nie. Of in Parys. Haar wortels is hier. Al sal party mense haar skeef aankyk en agter haar rug skinder.
Toe sy haar hand lig om die klok ’n tweede maal te lui, hoor sy ’n gehyg. Die volgende oomblik storm ’n dierasie so groot soos ’n kalf volspoed om die hoek van die huis op haar af. Sy skrik. Haar eerste impuls is om na die veiligheid van haar motor te vlug, maar sy besef sy sal dit nie betyds haal nie – nie met haar lang romp en stewels nie. Sy hou haar skouersak voor en keer met haar arm vir haar gesig.
Die gedierte tref haar met ’n slag. Twee enorme pote land op haar skouers en ’n slobbertong begin lek haar grimering af. Dis ’n Great Dane. Oorgewig en oorvriendelik. Tinka skaam haar omdat sy so ’n lafaard was. Sy kon mos sien hy is nie kwaai nie, net oorentoesiasties om te groet.
Om vir haar wantroue te vergoed, streel sy die breë kop. Dit was ’n fout, want dit maak hom opnuut opgewonde. In reaksie spring hy teen haar op. Sy verloor haar balans, val vooroor en moet haar hande uitsteek om nie plat op haar maag te beland nie.
Agter haar gaan die voordeur oop. “Magrieta, af!” beveel ’n stem.
Tinka bly verstar handeviervoet staan. Dit voel asof ’n trein haar getrap het. Vir die tweede keer wil sy na haar motor vlug. Dit was net twee woorde, maar die stem was onmiskenbaar. Die hele tyd in Parys het dit deur haar gedagtes en gewete weerklink, sodat die klank daarvan in haar geheue gegraveer is.
“Goeienaand,” groet die stem nadat die hond teësinnig ophou groet het.
Dit ís hy. Onmiskenbaar hy. Sy kan dit nie glo nie. Wat op aarde soek Rheeder hier? Drie jaar lank het sy gewonder hoe dit sal wees as sy hom dalk weer eendag raakloop. Hy was destyds baie dwars en onredelik. Sou hy haar vergewe het, of steeds ’n wrok koester?
Op hierdie oomblik sou sy verkies het om veilig getroud te wees, met Eugene aan haar sy en gearriveer in die lewe: ’n rits trefferboeke agter haar naam, suksesvol en elegant in ’n Giorgio Armani-skepping. Pleks daarvan is sy ongetroud en alleen. Pleks van ’n rak vol blitsverkopers het sy ’n halwe, afgekeurde manuskrip êrens in ’n boks. En ’n gekreukelde vlooimarkromp vol hondespoeg en haar agterstewe onelegant in die lug …
Sy hoor hom kug en taktvol keel skoonmaak. Sy kan dink watse onvleiende prentjie sy skep. Daar is geen manier waarop sy grasieus uit hierdie posisie kan regop kom nie. En dis seker te veel gevra om te verwag dat dokter Rheeder Vermooten ’n jintelman sal wees en anderpad kyk. Inteendeel: hy sal natuurlik haar dilemma geniet en hom nie verwerdig om ’n helpende hand uit te steek nie.
Sy skuif haar voete ’n entjie uitmekaar om haar gewig te balanseer.
“Kan ek help?” bied hy aan en uit die hoek van haar oog merk sy ’n hand wat na haar voorkant mik.
Tinka is vies dat sy verkeerd bewys is, dis asof hy ’n ronde teen haar gewen het.
“Nee! Los!” roep sy uit.
Sy hou aan die kosyn vas en kom stuk-stuk orent totdat sy in haar volle lengte voor Rheeder staan. Laat hy dit net waag om te lag … Of ’n simpel opmerking maak.
Sy skud haar hare agteroor en kyk op. In teenstelling met haar lyk hy rustig en op sy gemak. Hy is langer en forser as wat sy hom onthou, en sy oë groener. ’n Grougroen, soos bloekomblare. ’n Kil en onvriendelike kleur. Sy donker hare is langer as wat hy dit in die verlede gedra het, sodat dit effens oor sy hempskraag krul. Net die mooi mond is nog dieselfde. Effe vol, sensuele onderlip, met ’n vertikale keep in die middel van sy ken en mondhoeke wat induik, asof hy maklik lag. En lekker soen, soos sy kan getuig …
Sy skrik vir die trant van haar gedagtes. Sy kom agter sy staar en haar gesig word warm. Rheeder het destyds ’n slag gehad om te weet wat sy dink. Sê nou dis steeds so? Sy skaam haar dood.
Watse soort mens is jy, Katinka van der Bijl? raas sy met haarself. Jy het die man destyds oorboord gegooi vir ’n ander ou. En hier staan jy met glasoë na sy mooi mond en staar en onthou hoe heerlik hy gesoen het!
’n Stilte hang swaar tussen hulle terwyl hy net so kliphard staar soos sy. Sy gesig toon ’n wisseling van uitdrukkings. Eers ongeloof, asof sy van die planeet Mars af geland het. Dan, kort op die hakke van die herkenning, volg ergernis en grimmigheid. Sy weet sy kan hom nie kwalik neem dat hy nie op en af spring om haar te sien nie. Sy is nie trots op die manier waarop sy hom destyds behandel het nie.
Tinka is uit haar vaarwater. Sy haal ’n keer diep asem. Rheeder pers sy lippe saam, en toe praat hulle albei tegelyk: “Wat maak jý hier?”
Hy is eerste om te reageer en haal sy skouers op. “Ek woon hier. Jy?”
“Ek ook … e … miskien.”
Sy kan nie helder dink nie. Is daar dan ’n tweede woonstel op die perseel wat hý huur? Sy sien nie kans daarvoor dat hulle bure moet wees en mekaar om elke hoek en draai raakloop nie.
“Dis my huis,” verduidelik hy. “Ek het die plek ’n jaar gelede gekoop, toe my praktyk gevestig was.”
“O, ek dag … jy is … e …” Sy verwens haarself omdat sy hakkel en stotter.
“Ek is wát?” vra hy toe haar stem verleë wegsterf.
“Nee, niks.”
Amper het sy ’n gek van haarself gemaak. Sy kon mos raai ’n dokter verdien genoeg om sy eie huis te koop.
“As dit jou huis is, is dit seker jou tuinwoonstel ook?” Nie vreeslik intelligent nie, maar sy is trots daarop dat sy logies en vlot geklink het.
Rheeder knik kortaf.
Hy wil haar nie hier hê nie, besef sy. Nie op sy drumpel nie, nie in sy woonstel nie en ook nie in sy lewe nie. Wel, sy het nuus vir hom: sy wil óók nie hier wees nie. Dis