beskou hulle haar ook net as ’n betaalde huishulp. Maar oom Lukas en tant Kobie sal haar verwelkom – vir haar en Nicolette – en Erik is klaar haar vriend, al kry sy die gevoel dat sy hom nooit werklik sal ken nie.
Renate Brandenberg druk die koperknoppie teen die muur langs haar bed aanhoudend, wag ’n oomblik lank en stamp toe hard met haar kierie op die vloer. Sy leun uitasem terug teen haar kussings toe sy voetstappe op die trap hoor, en gluur Mathilda Fourie aan toe sy die slaapkamer binneskommel.
“Jy is vet, Mathilda. Jy klim die trap elke dag stadiger op,” smaal Renate toe Mathilda op die gemakstoel langs haar bed neerplof en haarself met ’n geruite sakdoekie koel waai.
“En jy is besete, Renate Brandenberg,” hyg Mathilda boos. “Daar lê jy perdfris en uitgerus op jou gerieflike troon en hiet en gebied al wat leef en beef. Skaam jy jou nie, mens? Jy weet ek het my hande vol met die huishouding en die liewe Nicolette, maar jy geniet dit blykbaar om van jou ’n oorlas te maak.”
“Jy is te familiêr, Mathilda. Net omdat jy van jongs af in my diens is, beteken nie dat jy my op my voornaam mag aanspreek nie. Ek neem aan jou vet het jou gesonde verstand aangetas,” sê Renate snydend.
Mathilda gluur grimmig na die uitgeteerde vrou in die groot bed. In haar jeug was Renate Brandenberg ’n beeldskone vrou wat oor ’n misterieuse, donker skoonheid beskik het, dink Mathilda met ’n heimlike gevoel en genoegdoening. Renate se eens digte, raafswart hare is nou yl en sneeuwit. Haar vel span styf oor haar skedel en die donker oë waarmee sy soveel mans bekoor het, lê gesonke soos twee swart kole in haar oogkaste. Was die smal lippe, toegerank met fyn plooitjies, eenmaal ’n aanloklike mond wat met ’n enkele glimlag ’n man kon betower?
“Die ouderdom is lelik,” sê Mathilda asof sy nie Renate se teregwysing gehoor het nie.
Renate staar haar oorbluf aan, leun nader aan haar en snuif hard. “Is jy dronk, Mathilda? Het jy die kooksjerrie gedrink? Toe jy jonk was en Hans van Vuuren –”
“Ja, ja, ek ken die storie,” val Mathilda haar ergerlik in die rede. “Maar destyds was ek agttien en Hans was die groot liefde in my lewe. Nou is ek ’n vrou van nege en sestig. Ek het te veel verstand om ná een en veertig jaar my nog aan kooksjerrie te vergryp omdat Hans my op die vooraand van ons huwelik in die steek gelaat het. Maar glo my, vrou, ek het ’n duisend ander redes om daagliks emmers vol sjerrie, brandewyn en mampoer te verswelg of om goedsmoeds ’n moord te pleeg.”
“Dreig jy om my te vermoor, Mathilda?” vra Renate.
“Nee, ek praat net om my siel skoon te kry, want ek wil nie ’n maagseer hê nie. Jy is werklik ’n beproewing en ’n oorlas, Renate –”
“Mevrou Renate!” val Renate haar skerp in die rede.
“Mevrou se voet! Ek spreek jou as ‘mevrou’ aan as ons gaste het, maar ek weet en jy weet ek is jou bloedeie kleinniggie,” sê Mathilda vies.
Renate kyk vinnig na die oop deur. “Sjuut, Mathilda! My skoondogter en kleinkinders is onbewus van ons bloedverwantskap.”
“Weet ek dit nie! Vincent behandel my nog sy lewe lank soos ’n tuinslak wat hy onder sy hak kan vermorsel, en Rentia is nie veel beter nie. Ek dink Ilze aard na my kant van die familie, want sy het darem goeie maniere … en Nicolette is ’n ou engeltjie.”
“Waarom ek my klokkie gelui het, is om te hoor of juffrou Marné Jordaan en Vincent nog nie tuis is nie. Ek het Vincent uitdruklik laat verstaan dat my ou vriendin, juffrou Annie Hofmeyr, hom om halfnege vanoggend verwag, want sy moes om halftien na die lughawe toe vertrek. Dis byna elfuur. Vincent ry nooit stadig nie. Hulle behoort al hier gewees het,” kom dit met ergerlike kommer van Renate.
“Vincent ry met sy perd op die eiland rond. Wat laat jou glo dat hy die meisiekind in Johannesburg gaan haal het?”
Renate verbleek merkbaar en kom orent. Haar hande gryp na die laken en komberse oor haar. Nee! Nee, dit kan nie!” Haar koolswart oë vat vlam in haar donker oogkasse. “Waarom het jy my nie eerder kom vertel nie, Mathilda? Is dit nie ter wille van jou dat ek ’n oppasster vir Nicolette wil hê nie? En nou het jy alles verbrou! Wat gaan Marné Jordaan van Vincent dink? Wat gaan sy van óns dink? Bel haar dadelik en dink aan ’n goeie verskoning, Mathilda. En stuur daardie nikswerd Vincent hierheen. Toe, spring!”
“Kyk, ou Renate, my dae van spring is hoeka verby. Wat maak dit saak wat die dogter van Vincent dink? Weet ons nie almal dat hy ’n niksnut en ’n leeglêer is nie?” vra Mathilda droog.
“Tel jou woorde, Mathilda Fourie! Vandag is ek baas, maar as jy my dalk oorleef: die toekoms van Flaminke-eiland en jou eie toekoms is in my enigste kleinseun se hande. Gaan roep hom, Mathilda, voordat ek jou met my kierie takel.”
“H’m,” kom dit van Mathilda terwyl sy orent kom en na die voetenent van die bed beweeg. “Ek weet maar alte goed daar skort niks met jou maer beentjies nie, Renate. Loop kan jy loop, as jy nie te lui was nie, maar hardloop … aikôna! Daarom gaan ek my sê sê voordat ek hier uitstap, vrou. Dis tyd dat jy ophou om siek te speel en die leisels weer behoorlik in jou eie hande neem. Rentia en Ilze is dorp toe, kamtig om kruideniersware te koop voordat die spruite weer afkom, maar wat wed ek jou Rentia kom weer met ’n nuwe rok en ’n paar skoene terug wat sy op jou rekening gekoop het? En dan is daar Vincent. Hy is kamtig jou kroonprins, maar hy het die siel van ’n beeswagter. Hy kan ure lank in die stalle deurbring en kyk hoe die koeie gemelk word, en dis ook al. En Ilze is net in die pad, want sy het niks om haarself mee besig te hou nie.”
“Ilze help my en haar ma en –”
“Om wat te doen? Jy lê soos Haar Koninklike Hoogheid hier op jou troon van ’n bed en laat Ilze so nou en dan toe om vir jou iets voor te lees. Maar ék versorg jou, Renate. Waarom kan Ilze nie gaan werk nie?”
“Moenie belaglik wees nie, Mathilda. ’n Brandenberg-dogter werk nie vir ’n salaris nie. Ek is volkome in staat om my kleindogter finansieel te onderhou,” sê Renate styf.
“So sê jy, maar die matte is deurgetrap en die gordyne –”
“Dis genoeg, Mathilda!” skree Renate en haal hard asem. “My eerste prioriteit is juffrou Jordaan. Vra Vincent om onmiddellik na my suite toe te kom.”
“Ek het jou klaar gesê: hy rits êrens op sy perd rond,” sê Mathilda onbesorg.
“Nou bel dan! Bel juffrou Jordaan en maak verskoning. Dink aan ’n goeie rede waarom Vincent haar nie kon gaan haal het nie. Ek is te ontsteld om helder te dink, anders het ek self gebel.”
“Bog en nonsies, ou Renate. Jy kon nog altyd beter lieg as ek. Gelukkig hoef ek nie vandag Vincent se sondes met ’n leuen toe te smeer nie, want Marné Jordaan is reeds op pad hierheen.” Mathilda merk die verwarring en ongeloof op Renate se gelaat en glimlag selfvoldaan.
“Maar hoe? Saam met wie? Of kom sy met haar eie motor?” Renate glimlag verlig. “Natuurlik, Annie het gesê die dogter het haar eie vervoer, maar ek het haar laat verstaan dat ek nie sal toelaat dat juffrou Jordaan so ver alleen ry nie. Boonop sal sy nie ’n motor hier op die eiland nodig hê nie.” Sy frons en kyk Mathilda vraend aan. “Wanneer is dié reëlings getref? Waarom is ek nie eerder daaroor ingelig nie?”
“Omdat jou kleinseun ’n bangbroek is, vrou,” sê Mathilda reguit.
“Sê jy Vincent is bang vir juffrou Jordaan?” vra Renate onthuts.
“Nee, mens, vir jou. Hy het vir Lukas de Ridder geld geskuld en toe ek gisteraand by Kobie gaan inloer het, het sy my vertel Vincent het toe eindelik Lukas se geld teruggegee. Ek wed jou hy het die brandstofgeld wat jy hom in die hand gestop het, gebruik om sy skuld mee te betaal.”
“Jy het ’n venynige tong, Mathilda. ’n Brandenberg sal hom nooit so verneder om geld by ’n plaasarbeider te leen nie,” sê Renate met ysige hooghartigheid.
“Klim van jou troontjie af, Renate. Die laaste keer toe ek geweier het om vir Vincent geld te leen, het hy Nicolette se spaarvarkie oopgebreek.” Renate verbleek merkbaar, maar bly haar ’n antwoord