nie veel geweet het van vriendskappe smee nie. Maar dit het haar nie gehelp nie, want in Nederland wou hy nog minder verantwoordelikheid vir ’n vrou en kind uit ’n vreemde kultuur aanvaar. En my grootouers was nie daar om toe te sien nie. Maar terug Suid-Afrika toe wou hy haar ook nie laat gaan nie. Hy wou haar daar hou omdat hy seksueel verslaaf aan haar was, glo ek nou.”
Hy bly stil, maar ná ’n rukkie sê hy: “Dit was nie ’n volle jaar voor sy selfmoord gepleeg het nie. Oordosis pille.”
“Ag nee!”
Hulle het gaan staan en hy trek haar na hom toe, sit albei sy hande op haar skouers sodat sy na hom opkyk. “Annie, ’n relasie met my het weinig kans op sukses. As daar iemand by my binnekom, dink ek al: jy gaan tóg weer weg.”
Sy sluk. “Dis tog nie nodig nie.”
Hy bly so by haar staan. “Ek leef voortdurend in die angs om verlaat te word. Ek het dit vir myself opgelos deur eenvoudig geen ernstige relasies meer aan te gaan nie … Ek is te oud, Annie.”
Sy raak teen sy gesig, skud haar kop. “Nee.”
“Ek het geen hoop meer vir ’n verhouding nie. Dit lei altyd maar weer tot teleurstelling. Ek het doodbang geword vir emosie.”
“Ons het almal op ons ouderdom mislukte verhoudings agter ons, Ru …”
Dis asof hy haar nie hoor nie. “Dit het later vir my duidelik geword dat elkeen van die mislukkings ’n soort reproduksie was van my ouers wat my verlaat het. Eers het ek nog hoop gehad dat dit met die tyd beter sal word. Maar hoe ouer ek word, hoe erger word dit. Dis asof ek uiteindelik altyd die mense kwytraak …”
“Miskien het dit ’n obsessie by jou geword, miskien het jy met die jare indirek self die oorsaak daarvan geword …”
Hy trek haar kop teen sy skouer aan. “Ek weet dat ek self die oorsaak geword het, maar ek kan daar niks aan doen nie. Dis asof ek sonder dat ek wil … vernietig as dit te naby my kom. Asof ek steeds dié wat die digste by my kom, wil straf …” Hy kyk ’n rukkie oor haar kop tussen die bome se skraal stamme deur na waar twee mense te perd verbygaan.
“Miskien oor my ma doodgegaan het toe ek in die vreemde land haar so nodig gehad het en daar niemand anders was nie. Oor my pa nooit vir my ’n pa wou wees nie? Soms kom ek – nóú nog – iemand teë van wie ek dink: sou hy my pa wil wees? Dit sal moeilik wees vir jou om te begryp.”
“Miskien nie,” sê sy gedemp, en toe: “Leef jou pa nog?”
Hy skud sy kop. “Hy is twee en twintig jaar al dood.”
“Het jy later jare nooit weer met hom kontak gehad nie?”
“Dink daaraan dat hy drie en veertig was toe ek gebore is. Ek het hom wel in 1967 weer ontmoet, maar toe was hy ’n ou man en daar was niks meer wat ons vir mekaar te sê gehad het nie.”
Sy sien sy kwetsbaarheid, die kind nog, in sy oë, waar alleen maar die donker vlekke daaronder sy jare verraai. “Ek is jammer,” sê sy.
“Ek het uit ondervinding geleer om nooit weer ’n nuwe relasie aan te gaan nie. Ek kan dit nie hanteer nie.”
“Jy kan nie só oud word nie, Ru.”
“Ek is klaar oud.”
“Nee, jy is nie.”
Hy hoor dat sy vir hom sê: ek sal dit vir jou anders maak. Ek sal jou liefhê en nie weggaan nie.
Hy glimlag droef. “Jy sal seerkry, Annie.”
Sy skud haar kop. “Nee.”
“Ek wil nie nóg op my gewete neem nie …”
“Jy sal nie hoef nie.”
Hy laat sy kop teen hare sak. “Annie …”
“Jy sal nie hoef nie, Ruud.”
Hy sluit sy arms om haar. Rondom hulle stuif blare van die bome af grond toe. Alexander kom teen hulle bene staan, sy blinde oë na die bome gerig.
Toe hulle laatmiddag by die huis in Avonstraat terugkom, kruip die koue uit die nat grond teen hulle bene op sodat Annie ril en die voordeur haastig oopsluit. Op dieselfde oomblik begin die telefoon lui asof dit op haar tuiskoms gewag het.
Ruud kom met die hond in en vryf sy hande koulik. Hy skrik toe hy die klank in Anne se stem by die telefoon in die studeerkamer hoor en bly in die middel van die voorkamer staan.
“Ek was die hele middag uit …” hoor hy haar sê. En toe gespanne: “Wanneer?” En ná nog ’n paar oomblikke: “Ek kom …!” Hy kan haar rukkerige asemhaling hoor. Daar’s ’n lang stilte voor sy sê: “O … Maar laat my asseblief onmiddellik weet …! Ja, ja. Natuurlik.” En toe sag. “Baie dankie, kaptein.”
Sy staan bleek geskrik met die gehoorstuk nog in haar hand toe hy in die studeerkamer kom.
“Wat is dit?”
“Pieter …” sê sy, “Pieter …” Toe begin sy huil sodat hy niks meer kan uitmaak wat sy sê nie.
Angs het hom verlammend oorval, maar hy bly bewustelik kalm ter wille van haar. Hy slaan sy arms om haar. “Wat het gebeur?”
“Pieter …” probeer sy weer en toe met groot inspanning: “Hulle hou Pieter aan.”
“Wie? Waar?”
Sy haal diep asem. “In Khayelitsha waar die Administrasie se huise gebou gaan word …” Sy beduie met haar hande.
Hy skud sy kop onbegrypend. “Wat maak hy dan daar?”
Sy haal diep asem. “Hy het vanoggend saam met die ingenieur uitgegaan na die stuk grond waar die KPA die huise gebou wil hê.”
“Wie hou hulle aan?”
“Blykbaar het ’n klomp mense die opslaankantoortjie van die kontrakteurs omsingel toe hulle ingegaan het om na die planne te kyk …”
“Ag nee!”
“Hulle het die KPA se motor waarmee Pieter gery het, aan die brand gesteek.” Haar stem kom rukkerig.
Hy trek haar teen hom aan. “Wat wil hulle hê?”
“Ek weet nie. Seker allerhande onmoontlike dinge. Huise dadelik. Ek weet nie!”
“Met wie het jy gepraat?”
“’n Kaptein …” Sy skud haar kop. “Ek kan nie sy naam onthou nie. Hy sê die polisie se onderhandelingspan is daar.”
“Wanneer het dit gebeur?”
“Ek weet nie! Dit gaan al úre aan, hulle het ons heelmiddag gesoek. Die kaptein sê …” Toe begin sy weer huil sodat sy nie verder kan praat nie. Hy voel hoe verskriklik bewe sy.
Sy eie bene is so lam dat hy met haar teen die lessenaar aanleun. Hy sien die jong man se gesig toe hy vanmôre by sy kamer ingeloer het om hom te groet voor hy werk toe is. Die lewendige donker oë agter die skilpaddopraam-Lennon-brilletjie, die skraal jong lyf reeds gepantser teen die aanslae van die dag. “Sien jou, Ruud!” het hy geroep.
Nou sit hy in ’n houthokkie vasgekeer tussen berserkte mense terwyl sy motor buite uitgebrand staan. Daar kom trane na sy oë toe hy skielik die vooroorgeboë jong nek onthou met die donker hare wat laag daarin krul.
“My lief …” sê hy en hou haar teen hom vas, magteloos.
“Ek het hom byna in Angola verloor,” sy klink paniekerig, “ek kan nie nog ’n keer …”
“Die polisie is daar …” probeer hy futloos.
“Wat kan die polisie doen? Die mense is buite hulself!”
“Wil jy dat ons daarnatoe gaan?”
“Die kaptein het gesê ons moenie. Ons kan niks doen nie, dis te gevaarlik.”
Ruud