hy doen?”
“ ’n Losprys eis.”
“My pa sal nie betaal nie.”
“El Toro kry altyd sy sin.” Zeta draai om en stap weg na waar die vier mans druk in gesprek verkeer.
Barnard Verhoef swets dat die kranse antwoord gee. Johannes is bleek en Renette sit en huil. Theresa het spoorloos verdwyn en niemand het haar gesien sedert sy van Barnard af weggery het nie. Elke keer dat hy haar dreigement onthou, word hy van voor af kwaad.
Johannes luister na sy pa se tirade en byt al hoe harder op sy tande. Skielik kan hy dit nie meer verduur nie en draai vinnig om.
“En wat kon sy anders doen as om weg te loop?” wil hy skerp weet. “Hier in dié huis was sy nog nooit gelukkig nie. Dink Pa ek weet nie hoe Pa haar altyd agteraf gedreig het nie? Wat van die kere dat Pa haar slegter as een van die werknemers behandel het? Is sy dan nie julle kind nie?”
Barnard se gesig verdonker.
“Ek het geen kritiek van jou kant nodig nie, mannetjie! Daar is nie nou tyd om verwyte oor en weer te slinger nie! Theresa is weg en ons moet haar opspoor! Ek sal nie toelaat dat sy my op dié manier ontglip nie! Sy sal met Sias trou, al moet ek haar met die sambok na die kerk jaag!”
Johannes kan homself nie meer keer nie.
“Op Sonheuwel word alles met ’n sambok reggemaak, of hoe, Pa? As die boompie nie wil buig nie, word hy afgekap en vuur van gemaak! Van ’n skikking is daar net nooit sprake nie!”
Johannes kners op sy tande en loop die vertrek uit. In hom kook die opstand teenoor sy pa en die omstandighede waarin hy en Theresa grootgeword het. Aan wêreldsgoed het dit hulle nooit ontbreek nie, maar die ander dinge wat tel, was daar net nooit nie.
Barnard draai woedend na sy vrou.
“Jy steek die kinders teen my op!”
Sy sluk ’n snik terug. “Dis nie waar nie … Ek het nog nooit iets van die aard gedoen nie.”
“Hoekom kom hulle dan in opstand?” bulder hy die vraag uit.
Renette kyk af na haar hande waarin sy ’n sopnat sakdoekie vashou.
“Het jy nog nooit die skuld by jouself probeer soek nie?”
Hy gluur haar ’n oomblik lank sprakeloos aan. Hierdie klein, tengerige vroutjie van hom het dit sowaar gewaag om hom te kritiseer!
“Moet my net nie te ver dryf nie, vroumens!” sis hy en klap die deur hard agter hom toe wanneer hy uitstap.
Renette sak bewerig neer in die stoel. Noudat sy alleen is, kan sy terugdink aan alles wat gebeur het, alles wat gelei het tot Theresa se verdwyning. Vir haar was Theresa nog altyd ’n mooi, stil kind; ’n dogter om trots op te wees. Reeds van jongs af was Tessa ’n goedgeaarde kind, iemand wat graag haar besittings met ander gedeel het. Sy was saggeaard, bekommerd oor elke siek skaap of lammetjie. Tessa het ook verlangens en teleurstellings gehad wat veel dieper as die oppervlak gestrek het. Sy kon Tessa se eensaamheid aanvoel, maar daar was niks wat sy daaraan kon doen nie. Die jong mans was hoflik teenoor haar, maar niemand het die ware Tessa ooit ontdek nie. Dis ’n jammerte … Dis so bitter jammer dat Tessa nie mooi soos die ander meisies is nie … dat sy byna lelik is …
Theresa deel in die bende se aandete van hoender wat oor die kole gebraai is en vrank wyn wat in ’n gebreekte koppie geskink is. Paolo en Jerez is in ’n vrolike bui. Hulle lag en gesels opgewek terwyl hulle telkens in Theresa se rigting kyk. Sy kan nie Spaans verstaan nie en dus weet sy nie waaroor hulle praat nie.
Vasco is stil. Daar is ’n ligte frons tussen sy oë en sy jong gesig lyk bekommerd. Telkens vererg hy hom vir dit wat die ander twee kwytraak, maar hy sê niks nie. Hy is die jongste lid van die bende en hy sal dit nie sommer waag om hulle teë te gaan nie.
Zeta het haarself teen ’n boomstomp gemaklik gemaak en sy en El Toro praat in gedempte stemme. Sy lyk ongeërg, maar dit lyk asof iets hom hinder. In die sagte lig van die vlamme is sy oë soos donker skadupoele waarin die lig net af en toe weerkaats.
Theresa beskou hulle swyend. Vir Jerez en Paolo is sy bang. Hulle is die soort mans wat iets net vir die grap sal doen … al is dit ook om dood te maak. Vasco is nog jonk en onseker. Hoe het hy in hierdie nes beland? Hy lyk nie soos een van hulle nie. Hy het nog nie daardie siniese uitdrukking van sy makkers nie. Hy het nog nie genoeg gesien en beleef om hom gevoelloos te maak nie.
Haar blik dwaal na Zeta en ’n ligte fronsie verskyn tussen haar oë. Zeta is min of meer haar eie ouderdom en sy maak geen geheim daarvan dat sy op El Toro verlief is nie. Sy is hard soos Jerez en Paolo; sy is net so gevoelloos soos ’n laksman. Sy het lankal opgehou om vrou te wees. Sy het nog net die lis van haar geslag en haar liggaam.
Sy kyk nie na El Toro nie, omdat sy bang is dat hy haar sal betrap. Sy is geheel en al van sy genade afhanklik. Na wat sy van hom gehoor en gesien het, weet sy alte goed dat daar by hom nie veel sprake van genade is nie. ’n Lewe beteken vir hom niks nie. As haar pa nie die losprys betaal nie, sal hy haar van die gras af maak en ná ’n dag of twee sal hy vergeet dat sy ooit bestaan het. Sy sidder liggies. Hy het al gemoor en hy sal weer moor. Hy ken lankal nie meer so iets soos meegevoel of simpatie nie. Daar is ’n kilheid in sy oë wat haar voor hom laat wegkrimp. Geen pleidooi sal hom ooit roer nie. Haar enigste hoop is om uit sy kloue te probeer ontsnap. Sy sal moet vlug as sy wil bly lewe.
Hy kyk skielik op na haar.
“Paolo neem môre ’n brief na jou pa.”
Sy sluk hard.
“Dis nie die moeite werd om te probeer nie,” sê sy bitter.
Hy frons en staan op.
“En wat bedoel jy dáárby?”
Die dreigement in sy stem laat haar intuïtief terugdeins.
“Dis die waarheid … Hy haat my, omdat ek … lelik is. Hy sal geen moeite doen om my terug te kry nie.”
Hy staan voor haar, sy gestalte toring donker bo haar uit.
“Hy sal betaal, omdat jy sy kind is.”
“Dit het nog nooit iets vir hom beteken nie.” Sy kyk op na hom. “Julle kan my net sowel nou doodmaak, want dit is tog waar dit gaan eindig.”
Sy oë glinster. “Geen pa laat sy dogter sommer net so gaan nie. Selfs al is sy … lelik.”
Die huiwering voordat hy die laaste woord uitspreek, ontgaan haar nie.
“Jy ken nie my pa nie …” sê sy wrang.
Hy frons liggies en sê iets in Spaans aan Paolo wat instemmend knik. Dan gaan sit hy op sy hurke voor haar.
“Ek sal jou nie doodmaak as jou pa betaal nie.”
Sy lek oor haar bolip.
“Hy sal nie betaal nie. Ek ken hom. Hy … het geld uit my probeer maak en nou is ek nie meer by die huis nie. Ek het nou ’n uitgawe vir hom geword.” Die woorde borrel oor haar lippe. Sy praat sag sodat selfs Zeta nie kan hoor wat sy sê nie.
El Toro frons. “Dit lyk nie asof jy juis omgee wat met jou gebeur nie.” Hy klink ontevrede oor haar houding.
“Omdat dit nie meer saak maak nie.” Sy kyk weg na die vuur. “Dalk doen jy my ’n guns deur my om die lewe te bring. Dit sal die einde wees van al die –” Sy breek haar sin stomp af en sluk hard.
’n Lang ruk sit hy doodstil. Dan sê hy: “Ek hou nie van koelbloedige moord nie. Bid liewer dat jou pa nog iewers in hom genoeg gevoel vir jou het om te betaal.” Hy staan op en gaan sluit weer by die ander aan.
Theresa bly kop onderstebo sit. El Toro bedoel elke woord wat hy sê. Haar enigste kans om te bly lewe is as haar pa betaal, en sy weet dat Barnard Verhoef dit nooit sal doen nie. Haar lewe sal tussen hierdie uitgeworpenes beëindig word, maar maak dit werklik nog saak? Haar lewe vorentoe saam met Sias sou ’n groter hel gewees het as dit wat agter haar lê. Daar is vir haar