“Mamma! Ek is terug, Mamma,” roep sy, loer by die sitkamer in en loop in die gang af na haar ma se studeerkamer toe.
“In die kombuis,” roep Sandra Fourie se stem geïrriteerd aan die onderpunt van die gang.
“Hoekom klink Mamma vies? Is dit nou my skuld dat my ou rammelkas se waaierband gebreek het?” vra Maryna toe sy by Sandra in die ontbythoekie van die kombuis aansluit.
“Hallo, my pop,” groet Sandra gejaagd, soen Maryna op die wang en gee haar ’n drukkie. “Ons het jou en Leonie ure gelede al verwag. Gerrie het beloof om jou motortjie deeglik te versien as jy vroeg genoeg tuis is, maar nou sal dit tot later moet wag. Waar is Leonie? Jy het haar nie dalk by haar ouerhuis gaan aflaai en alleen huis toe gekom nie?”
Sy haat dit as haar ma haar “pop” noem, en haar ma weet dit. As haar ma vies is omdat die simpel waaierband gebreek het, kan sy gerus maar befoeterd wees, dink Maryna wrokkig en antwoord gekrenk: “Goeiste, Mamma, ek het vier lange jare van swot en werk agter my rug om as ’n verpleegsuster te kwalifiseer, maar Mamma wens my nie eens geluk nie. Ek het nie ’n blaasorkes of kanonne en ballonne verwag nie, maar Mamma kan ’n bietjie blyer lyk om my weer te sien. My motor is piekfyn, want ek het dit klaar laat versien. En, ja, Leonie het saam met my gekom, maar sy het haar tasse na my slaapkamer toe gedra. Ek hoop Mamma is gawer met haar.”
Sandra Fourie glimlag skuldig, sit haar arm om Maryna se skouers en gee haar ’n verskonende drukkie. “Ek is jammer, my kleinstetjie. Ek en jou pa is vanselfsprekend baie trots op jou – en op Leonie. Ek is net in ’n aaklige bui. Jou oupa Leander Fourie se jongste manewales maak van my en jou pa senuweeorrels.”
“Hoekom? Ek ken my oupa Leander dan nie eens nie. Hoe weet Mamma miskien hy haal manewales uit?” vra Maryna. “En wat maak dit in elk geval saak? Oupa Leander wil ons mos nie ken nie,” vervolg sy, ineens smoorkwaad dat haar onbekende oupa haar tuiskoms bederf het.
“Ek sal verduidelik, Marynatjie, maar jy en Leonie is seker flou van die honger. Daar is hoenderslaai en vars broodrolletjies, en ander koue vleis in die yskas. Of wil julle eers tee drink?”
“Nee, dankie, Mamma. Leonie se ma het vir ons ’n piekniekmandjie ingepak. Maar wat nou van oupa Leander? Ek weet hy is ’n skelm ou sakeman. Het hy geld verduister? Sit hy in die tronk?” vra Maryna agterdogtig, ontsteld oor Sandra se opsigtelike spanning.
“Gelukkig nie, maar …” Sandra betrag Maryna onseker en sê ineens vinnig: “Kom, ons moet jou vuil klere so gou moontlik was en stryk, want ons moet voor vieruur Durban toe vertrek.”
“Durban toe?” herhaal Maryna, haar stem skril van verbasing en ongeloof. “Het Mamma vergeet van my en Leonie se planne om die vakansie saam met haar ouers in hulle strandhuis op Jeffreysbaai deur te bring? Al my klere is skoon en ek moet net ’n paar ekstra bloesies en kortbroeke in ’n tas gooi. Ek en Leonie is van plan om môreoggend teen dagbreek Jeffreysbaai toe te ry.”
Sandra sak op die naaste stoel in die ontbythoekie neer asof haar bene skielik onder haar padgegee het. “Asseblief, Marynatjie, moenie my verkwalik nie. Ek is radeloos. Jou oupa Leander is veronderstel om ’n waardige man van sewentig te wees, maar tree skielik soos ’n stuitige skoolseun op.”
“Oupa Leander weet nie hoe om stuitig te wees nie. Selfs ouma Le Grange sê gereeld: ‘Die ou man dink hy is die koning se hond se oom’. Ek dink hy is ’n aaklige ou man, en ek wil hom nie ken nie. Hoe kan hy ná al die jare nog kwaad wees omdat Pappa nie ’n sakeman wou wees nie?”
“Jou oupa Leander is nie werklik so ’n aaklige mens nie, my kindlief. Goed, hy ignoreer my en jou pa, maar op jou verjaarsdag bank hy gereeld ’n aansienlike bedrag geld in die bankrekening wat my pa met jou geboorte vir jou geopen het. En hy en my pa speel dikwels saam gholf. Ek vermoed jou oupa Leander sal graag met ons almal vriende wil wees, maar dis sý, die ou heks, wat agter die vervreemding tussen ons en jou oupa sit. My ma het my destyds vertel die ou draak het jou pa verbied om met my te trou, maar …” Sandra breek haar sin af toe sy besef dat Maryna haar oopmond aanstaar. “Moenie jou aan my tirade steur nie, my liewe kind. Dis die spanning …ek rafel uit.”
“Hoekom rafel tannie uit?” vra Leonie nuuskierig, dartel met verrassende energie die ontbythoekie binne en druk ’n klapsoen op Sandra se wang. “Hallo, tannie. Ek en Maryna kan nie wag om saam vakansie te hou nie. Ons het dit só geniet om op oom Giepie en tant Soekie se plaas te kuier, want daar was honderde skape en osse en koeie en kalwers en eende en hoenders en ganse en kalkoene en …e …honde en katte en …”
“Leonie, bly net stil. Doodstil. My ma is ’n siek vrou,” skree Maryna haar tot stilte.
“Hoe siek?” vra Leonie met simpatieke belangstelling.
“Sy ly aan ’n hoë koors en geheueverlies, want sy het vergeet ek en jy gaan saam met jou ouers en jou broers vakansie hou op Jeffreysbaai. Sy dink ons gaan Durban toe,” lig Maryna haar met ’n bekommerde blik na Sandra in.
“O …” sê Leonie afgehaal, skuifel sydelings totdat sy langs Maryna staan, en fluister sissend: “Drink jou ma skelm? Drank kan ’n mens geheueverlies gee.”
“Moenie simpel wees nie, Leonie,” antwoord Maryna boos. “Het jy my ma al ooit dronk gesien wanneer jy naweke en vakansies by ons kuier?”
“Moenie ’n pasiënt in haar gesig bespreek nie,” fluister Leonie teregwysend.
“Ek gaan huil, want ek het nie die energie om te lag nie,” sê Sandra en betrag die twee meisies verslae. “Leonie, jy sal ook nooit leer om te fluister nie. Jy praat met ’n hees gansstemmetjie, wat weerklink, en verbeel jou dan jy fluister. En jy, Maryna, kan nou ophou dokter-dokter speel en eerder na my luister. Asseblief, julle twee.”
“Goed, tannie Sandra. Ek is jammer ek het gedink tannie is ’n skelm drinker,” antwoord Leonie bedees.
“Ek sal net luister omdat ek goeie maniere het, maar eintlik wil ek niks van my oupa Leander Fourie weet nie,” sê Maryna bot.
“Jy is lief vir jou pa, Maryna, en jy kan jou indink hoe Pappa oor oupa Leander voel. Jou pa was twaalf of dertien jaar oud toe jou ouma Fourie dood is, en gevolglik was daar ’n hegte band tussen jou pa en jou oupa. My ouers vertel ons gereeld hoe dit met oupa Leander gaan en waarmee hy hom sedert sy aftrede besig hou. My ma het gisteraand gebel en ons vertel van oupa Leander se kuiertjie in ’n Durbanse hotel,” vertel Sandra.
“Gaaf. Hy kuier in Durban en ek en Leonie gaan Jeffreysbaai toe,” sê Maryna dikmond.
“Dis nie so eenvoudig nie, kindjie. Sý kuier saam met hom daar. Sy het haar man nouliks ses maande gelede begrawe, maar lê aldag en heeldag saam met jou oupa Leander op die strand rond,” kom dit verontwaardig van Sandra.
Leonie giggel senuweeagtig. “My ouma lyk nes ’n gekreukelde laken in haar baaiklere, maar sy swem darem net in ons swembad wanneer my pa en my broers nie tuis is nie.”
“Sjuut, Leonie. Jou ouma is drie-en-tagtig. Hoe oud is die ou heks, Mamma?” vra Maryna belangstellend.
“My ma sê sy was onlangs sestig, maar sy het nog ’n mooi figuur en haar vel en hare is goed versorg. Goeie genade …oor sestien jaar is ek sestig. Ek dink nog altyd aan die ou draak as ’n stokou vrou, maar as ’n mens in jou twintigs is, is almal vir jou stokoud. In elk geval, jou pa is bekommerd oor jou oupa Leander.”
“Hoekom? As ’n stokou oom van sewentig saam met ’n stokou tannie van sestig wil vakansie hou, mag hulle seker maar?” kom dit belangeloos van Maryna.
Sandra sug ergerlik. “Nie in hierdie geval nie. Dié vrou maak jag op jou oupa Leander vandat sy ’n twaalfjarige dogter was, en sy was so byna die oorsaak dat jou oupa sy verlowing aan jou oorlede ouma Fourie verbreek het. Jou oupa het nooit in haar belang gestel nie, maar nou hou hy saam met haar vakansie. Dis wat jou pa so bitterlik ontstel. Ly jou oupa moontlik aan seniele dementia? Alzheimer se siekte word ook deesdae so dikwels bespreek …Dalk toon jou oupa vroeë simptome van die siekte en het hy spesiale sorg nodig.”
Leonie