mou.”
Hmm! Nogal een van die agterbankers. Het nie geweet hy ken die uitdrukking nie. Beslis nie by mý geleer nie, was seker ’n vorige onderwyseres wat dit ingedreun kon kry. Kudos vir haar.
Ek het nog steeds nie ’n clue wat so vreemd aan my klere is nie, maar ek weet as die matrieks skielik spottenderwys Afrikaanse idiome begin uitryg, word daar big time met my gespot.
“Was it as good for you as it was for him?” wil dieselfde voorbarige ventjie weet.
Wát? Ek bloos tot in my tone. Ek verbeel my nie. Seks! Dis van seks wat die melkbaarde praat! Arrogante, vrypostige frieken ape!
“Het die aarde geskud?” vra sy maatjie ook. ’n Mannetjie met ’n moerse snor, hy lyk omtrent dertig jaar oud en is heel moontlik nie ver daarvandaan nie. Seker vasbeslote om in die skoolbanke te sit totdat hy matriek slaag of die skool afgebrand moet word om van hom ontslae te raak.
Hy is hopeloos te onnosel om enige finesse te toon terwyl hy my undress with his eyes, skielik baie geïnteresseerd in wat ek te sê het. Ek weet nie wat die twee agterbankers saam met hul pap ingekry het dat hulle nou so op en wakker is nie, maar ek verkies hulle as zombies eerder as wolwe wat bloed geruik het.
“Amper uitgevang, nè, juffrou?” Nou word ek openlik uitgelag.
Wat die arme bobbejane nie weet nie, is dat ek die hele naweek droëbek by die huis gesit het met net my ouma as geselskap. Al waarmee ek uitgevang kon raak, was toe ek die laaste lekseltjie kondensmelk uit die blikkie met my vinger bygekom het.
Ek staan ’n oomblik lank soos ’n standbeeld waarop die duiwe na hartelus gemors het. Met my mond vol ortodontis-korrekte tande, waarvoor Die Skim glo ook betaal het, sprak ek geen sprook, want ek het geen sprook om te sprak nie.
Toe doen ek maar wat lafaards eeue lank al doen wanneer die wêreld vir hulle te warm word. Ek verlaat die sinkende skip. Ek vlug behoorlik by die deur uit, los die matrieks net daar en gaan poeier my neus, by wyse van spreke. Dis eers toe ek my gesig nader aan die gesig in die spieël bring, dat ek sien waaroor die geskinder gaan. Dis my toppie, iets is verkeerd aan my toppie, my toppie is nie so innig swart soos hy behoort te wees nie, eerder valerig. En die meermin op my bors, wat veronderstel is om helder en duidelik matrose na hul dood te lok, lyk asof sy griep onder lede het. Of ’n hangover.
Dis die spieël, besluit ek. Die ding is sweerlik so vuil dat geen mens jou daarin kan bekyk nie. Die skoonmaakpersoneel staak seker weer vir hoër lone. Ek vat-vat aan my toppie, voel-voel daaraan. Toe eers sien ek wat die pipsqueakies so op hol het. Ek het die top binnestebuite aan … asof ek werklik iewers voor skool ’n quicky ingepas het en baie vinnig weer in my klere geklim het. Ag pleeze! I should be so lucky!
Demmit! Kon Ouma Betta my nie gewaarsku het nie? Eerder as om te kritiseer. Seker nie haar bril opgehad nie, is mos so blind soos ’n mol daarsonder. Of dalk gedink dit moet maar so wees. Weet mos skaars aan watter kant van die wêreld die son opkom.
Natuurlik kan ek nie nou die toppie regom aantrek nie. Dan het die spotters gewen. Ek leer hulle dan juis om buite die boks te dink. As ’n verkeerdom toppie hulle so gooi, is daar nie veel hoop vir hul kreatiwiteit nie.
Hulle moet nou maar spot so lank as wat hulle wil. Daar was beslis en helaas geen minnespel wat in aller yl onderbreek is nie. Al wat daar was, was ’n girl wat verslaap het, geen sensasionele drama nie. Ek hou my dapper, maar toe ek terugstap klas toe, wens ek die hele matriekklas kan met onmiddellike blindheid geslaan word. Al is dit net tydelik.
Geez tog! ’n Mens sou dink ek behoort gewoond te wees daaraan om my naam met ’n plank te slaan, ek kry genoeg oefening daarmee.
Ongesofistikeerd, dis wat ek is. Hopeloos. Ek kyk op die horlosie teen die muur. Twintig voor tien. Nog twintig minute voordat hierdie nimmereindigende dubbelperiode verby is en ek van die veertigtal ontslae kan raak. Twintig minute kan ’n ewigheid wees. En wanneer hulle by die deur uit is, wanneer hulle sleepvoet in die gang af steier na hul volgende klas, sal die volgende sarsie opdaag. Nog dertig, veertig jong lywe wat op my sal toesak, die arrogansie en vyandskap soos ’n wolk om hulle. Die C-klas, die veelbesproke C-klas met hul voorbok, Julius Malema, met of sonder sy flick knife. Gevaarliker en meer uitgeslape as die B-klas wat my reeds van alle waardigheid gestroop het.
Ag frok tog! Wat op aarde het my ooit besiel om ’n onderwyseres te word? Ouma Betta se skuld, alles haar skuld. “Dis ’n edele beroep,” het sy verkondig. “’n Ordentlike werk.” Edel en ordentlik was juis nie wat ek wou wees nie. Ek wou eerder gelukkig wees. Ek hét probeer keer, maar het nie juis ’n ander plan met my lewe gehad nie. En ek wou tog, op my manier, graag vir Ouma Betta plesier. Sodoende probeer om ’n deel van my skuld aan haar af te betaal, iets wat ek seker nie in my leeftyd sal regkry nie.
Ek sug innerlik. Daar moet sowaar ’n beter manier wees om ’n lewe te maak as om elke weekdag deur hierdie marteling te gaan.
Toe ek in die gang afstap terug slagpale toe, hoor ek die geraas van ver af. Dit klink soos ’n einde-van-die-seisoen-halfprys-uitverkoping by die Oriental Plaza. As meneer Botha nou in die omgewing moet wees en hierdie kakofonie hoor, sal ek beslis op die rooi tapyt moet verskyn. Ek ken die deuntjie goed genoeg. As ek nie die matrieks kan beheer nie, moet ek een van die onderwysers vra om my te help. ’n Man dwing nou eenmaal meer gesag af as ’n vrou. Dis die wet van die natuur, dis waarom mans se stemme dieper is as vroue s’n.
Karel stem natuurlik op sy kras manier heelhartig met hom saam. “Soms het die kinders ’n bietjie donderweer nodig om hulle tot orde te roep, nie ’n poep nie.”
My latente innerlike feminis, ás ek oor so iets beskik, kners haar tande elke keer dat sy dit hoor. Daarom probeer ek my stem dik maak die oomblik toe ek die deur oopstoot en by die klas ingestap kom. “Wat de dinges gaan hier aan?” skel ek, skril genoeg om ’n glas te laat bars.
Hulle koek in groepies saam, almal om ’n tablet of selfoon geskaar – duur speelgoed, beter as wat ek kan bekostig. Hulle is tegnologies gesproke ook heelwat kundiger as ek. Stuur heel moontlik vir mekaar video’s rond wat ’n ouderdomsbeperking behoort te hê. Ek waag dit eerder nie om te kyk nie.
“Nou is julle almal wakker, nou raas julle soos ’n spul laerskoolkinders.”
Dit werk gewoonlik, kry hulle aan die bedaar. Niemand wil met laerskoolkinders vergelyk word nie. Maar vandag verloor ek ver. Vir ’n onderwyseres met ’n verkeerdom top verloor ’n mens alle respek. Twee seuns in die middelry is aan die stoei met mekaar, ’n paar meisies gil en die chaos in die klas neem by die minuut toe.
En skielik … word alles te veel vir my. Dis asof daar ’n ballon in my kop bars, ’n ballon wat met helium gevul was, sommer ’n grote.
“Staak dit!” skree ek, heeltemal buite myself, hoewel in Algemeen Beskaafde Afrikaans en nie in woorde wat gesensor behoort te wees nie. “Hou dadelik op daarmee! Julle is ’n klomp barbare, onopgevoede barbare.” Ek stap nader, kry een van die seuns, Jaco Diedericks, aan die kraag beet en probeer hom van die ander knaap wegdwing. In die geskarrel wat losbreek, word ek eenkant toe gestamp sodat ek skuins teen die muur val.
Dis asof die duiwel een van sy hoofmanne oor honderd gestuur het om in my te klim, want dis asof ek net donkerte om my sien. Asof ek nie kan dink nie, nie wíl dink nie en net wil doen. Ek hoor die grom wat uit my keel kom. Soos dié van ’n dier. Diep en rou uit my keel. ’n Grom van woede, van suiwer witwarm woede. Veg of vlug, kom die gedagte by my op. Veg! skree dit in my. Soos ’n besetene. Met alles in my! Ek trek myself orent, my vuiste gebal, die adrenalien soos ’n stroom stormwater. Dis die oermens in my, besef ek vaagweg. Daardie gevaarelement waarvan ons op varsity geleer het, die instinktiewe, impulsiewe optrede wat jou in groot moeilikheid kan laat beland. Al hierdie gedagtes flits deur my kop, maar ek steur my nie daaraan nie.
Ek gee nie om wat hierna met my gebeur nie, ek gee eenvoudig nie om nie. Die vernedering om soos ’n stuk vullis eenkant toe gestamp te word, en dit deur twee rammetjie-uitnek kinders, brand soos ’n kool vuur in my. Die geveg tussen die twee duur nog voort, asof dit nie een van die twee kan skeel dat ek in die kruisvuur beland het nie. Ek dink dis wat my die meeste ontstel. Dat ek vir hulle