Philippe Bidault? Kan jy hóm vertrou?”
“Iemand móét ek kan vertrou in hierdie saak, en hy is die beste een. Ek het nie juis ’n keuse nie, het ek? Maar ek vertrou hierdie Philippe. Ek glo nie ek het hom verkeerd opgesom nie. Die feit bly staan, my vriend, dat hy al die jare die volle erfenis in sy besit het. As hy nie betroubaar was nie, kon hy dit nou al alles vir homself geneem het. Maar in sy laaste brief het hy my verseker dat die volle erfenis nog steeds veilig in sy bewaring is. Daarom, afgesien daarvan dat ek my op hom beroep vir Lille se veiligheid in die toekoms, voel ek hy verdien ook ’n deel van wat daar is.”
Pierre Colonne neem ’n ruk later afskeid van sy kliënt met haar laaste bevel in sy ore: “Pierre, sorg dat daar ’n afskrif van hierdie testament môre op ’n skip na die suidpunt is.”
By die voordeur loop hy ’n effens skuldige, windverwaaide Lille raak. Oor haar skouer sien hy die bekende koets van Louis Paquin net om die hoek verdwyn. Miskien het Josephine tog reg gedoen om hierdie nuwe testament te maak.
Toe Lille by haar tante in die kamer kom, vra sy reguit: “Wat het monsieur Colonne hier kom maak?”
Haar tante kyk onskuldig terug. “Net kom verneem hoe dit gaan. Hy is ’n goeie vriend. Waar was jy?”
“Gaan … stap. Sommer ’n bietjie af hawe toe en so aan. Hier is nie veel in Toulon te doen nie.”
Haar tante laat dit maar verbygaan. Sy moet tyd wen, en daarom moet sy maar voorgee dat sy alles glo.
Die weke draal verby vir die bejaarde vrou wat wagtend in haar bed lê. Haar kommer verdiep met elke verbygaande dag. Die tyd is so min. Sy voel dit aan. Haar gesondheid neem nou vinnig af. Met kommer sien Lille hoe die fyn gesig elke dag fyner en kleiner vertoon en ’n deurskynende perkamentagtigheid aanneem. Elke dag voel sy hoe die greep van die maer vingers om hare al swakker word. Met die vaste wete dat sy haar tante nie veel langer by haar sal hê nie, word haar afhanklikheid van Louis Paquin groter. Sy gaan alleen in die wêreld oorbly. Daarom word haar geheime vriendskap met Louis van groter belang in hierdie dae dat sy die doodsengel al nader sien beweeg.
Josephine Jacquard is net ’n wit gees in die groot bed toe haar ou vriend, Pierre Colonne, op ’n dag weer haar kamer binnestap. Ook hy is diep geskok oor wat hy sien. Sy het die afgelope maande baie vinniger agteruitgegaan. Maar hy onderdruk sy ontsteltenis en buk weer oor haar hand wat swak na hom uitgehou word.
“Ek het goeie nuus, Josephine. ’n Brief uit Kaap die Goeie Hoop!”
Sy glimlag dankbaar na hom op. “Lees dit vir my, Pierre, asseblief.”
Sy is lank stil nadat die brief klaar gelees is. Dan biggel dankbare trane oor die bleek wange. “Ek is regtig so verlig, Pierre! Lille se toekoms is verseker.”
“Wat moet ek vir hom terugskryf? Dat julle sal kom?”
Die grys kop skud. “Nee. Ek sal nie gaan nie. My tyd is verby. Maar Lille moet na Kaap die Goeie Hoop gaan sodra … alles verby is. Dit sal nie meer lank wees nie.”
Haar ou vriend se hart trek saam. “Ag, nee, Josephine, hoekom dan skielik so pessimisties? Jy kan nog …”
“Nee, Pierre. Ek kan nie. Maar ek gee nie om om nou te sterf nie. Ek is nou tevrede. Ek kan nou gaan rus.”
Dis ’n week later dat Lille van een van haar geheime ontmoetings met Louis terugkeer en na haar tante se kamer gaan. Dis sy wat haar stil en rustig en styf aantref, haar hande oor haar bors gevou, ’n effense glimlag om haar mondhoeke.
Pierre Colonne kom besoek haar die dag ná die begrafnis tuis, dra sy opregte meegevoel aan haar oor en dan word sy stem saaklik.
“U tante het ’n paar maande gelede ’n nuwe testament laat opstel waarin sy alle voriges deur hierdie een vervang. Kan ek dit vir u voorlees?”
Lille kyk hom met rooi oë aan, en skielik voel sy ’n onheilsgevoel in haar opkruip. ’n Nuwe testament …
“Ja. Ja, lees maar, asseblief.”
“Jou tante het bepaal dat jy en Philippe Bidault van Kaap die Goeie Hoop gesamentlik alles erf indien julle in die huwelik tree. Indien een van julle weier om te trou, gaan daardie persoon se erfporsie na die ander en kry die een wat weier niks nie. Of as een van julle iets oorkom, te sterwe kom voordat die huwelik voltrek is, erf die ander persoon ook alles. Is daar enige vrae, mam’selle Lille?”
3
Sy staar hom verdwaas aan, keer dan haar blik vinnig weg. Dan het haar tante werklik gedoen wat sy gedreig het!
Dis of haar verstand ’n oomblik stilstaan. Trou sy met die vreemdeling, kry sy in elk geval net die helfte van haar erfporsie! En as sy weier om aan hierdie belaglike eis te voldoen … erf sy niks nie!
Sy lag kortaf, frommel haar sakdoekie tussen haar vingers op. “Ek … weet nie wat om te sê nie!” Haar oë kyk hoopvol op. “Ek neem aan u moet m’sieur Bidault nog eers laat weet van hierdie … testament, nie waar nie? Ek dink nie hy sal te vinde wees om met ’n vreemdeling te trou nie, en ek …”
“Hy dra reeds kennis van u tante se bepalings in die testament.”
Haar blik vlieg op. “Reeds? Hoe op aarde is dit moontlik? Tante Josephine is maar drie dae gelede oorlede en hy sit aan Kaap die Goeie Hoop!”
“Ja, maar u tante het reeds maande gelede ’n brief geskryf waarin sy hom ingelig het aangaande besonderhede oor haar testament. Daarin het sy hom gevra dat hy haar so spoedig moontlik moet kom spreek of laat weet of hy bereid is om met jou te trou.”
Lille kners onhoorbaar op haar tande. Dan het tant Josephine al hierdie maande agter haar rug gekonkel!
“U tante het ’n brief van hom ontvang sowat ’n week voor haar dood waarin hy hom bereidwillig verklaar om met jou in die huwelik te tree.”
“O, nè?” Haar mond trek smalend. “Dit wil vir my voorkom asof my tante my nou werklik vir ’n wolf gegooi het. Natuurlik sal hy met my wil trou! Hy kry die hele helfte van my erfenis daarvoor! Al is ek so lelik soos die nag, simpel en wat ook al nog, sal hy ongesiens met my trou! Monsieur Colonne, sê my eerlik, wat dink jý van ’n man wat bereid is om met ’n vrou te trou wat hy nog nooit gesien het nie?”
Die prokureur kug. Hy moet erken sy het ’n punt beet. Aan die ander kant weer, het hy groot respek vir Josephine Jacquard se oordeel. As sy nie baie seker was dat sy hierdie onbekende Philippe Bidault kon vertrou nie, sou sy nie so ’n testament gemaak het nie. Maar die jong Lille het gelyk. Philippe Bidault is al een wat werklik baat by hierdie testament. Hy kry die helfte van die erfenis as hy bereid is om met haar te trou … en alles as sy weier. Hoe sal hý dan weier?
Hy antwoord versigtig. “Dis nie vir my om ’n persoonlike mening oor hierdie saak te vorm nie, mam’selle. Ek, as prokureur, moet my net by die bepalings van die testament hou. Dis al. Soos sake nou staan, is jy al een wat kan verloor. Philippe Bidault is bereid om met jou te trou; daardeur erf hy klaar die helfte van jou erfenis. Al wat nou nog kan gebeur, is dat jy weier om met hom te trou … en dan erf hy alles. Die keuse is joune.”
Die hartseer wat Lille ondervind het oor haar tante se afsterwe, word verdring deur ’n magtelose woede. O, hoe kon haar geliefde tant Josephine haar so in die rug steek, haar só in die steek laat! Om darem die helfte van haar erfenis aan ’n vreemdeling weg te gee en haar dan nog te wil dwing om met hom te trou! Dis verregaande!
Maar, besef sy, soos wat Pierre Colonne ook uitgewys het, dis feite wat sy sal moet aanvaar. Om net die helfte van haar erfenis vir haarself te red, sal sy met ’n wilde avontuursoeker in ’n woeste, onbekende wêreld moet trou! Dit is kort en klaar waarop dit neerkom.
Wat gaan Louis hiervan sê? wonder sy terloops, terwyl haar verstand nog naarstiglik na iets soek wat sy kan ophaal wat haar van die gevolge van hierdie onmenslike testament kan red.
“As ek besluit om … om te trou, wanneer geskied dit dan? En sal hy my erfporsie, of mý deel dan, saambring Frankryk toe?”
Die