háng aan die rante van Rosyntjieberg
dit vra baie God om hier te hou
Mev Farmer van Eksteenfontein
‘ek’s mos vreeslik vás aan vee
’n huis is vir my niks
maar die ope veld
ek het grootgeraak so in die ope veld
in ’n ronde huisietjie
toe ons hier kom, reën dit
en die gousblom staat so hoog
as ek hurk sit ek onder ’n blommevloer
daarvandaan het ek die plek aangeneem
dat ek hom nou nog liefhet
vir die aard
vir die veld
die park-se-man het ons eendag kom oplaai
om ons die park te wys vroeër waar ons bees geloop het
hy wys ons die halfmens
maar dies ek mos gewoond
my oë bly net steek-steek
vir daai pol wat ons altyd geëet het in die veld
hy’t sulke vingers gehad
en ek en Kowa was so lus vir hom
Kowa het nogals ’n mes gevat om skoon te maak die dorings en so
ons loop en loop terwyl die anders die halfmens kyk
hier kry ek hom, die pol, en breek hom af
toe sê die man jy mag nie goed afbreek nie
en ek sê die man
nou wat moet ek dan maak, ons eet hom hoeka
toe sê hy dit moet bly vir ons kinders
toe sê ek maar ons kinders eet nie polle nie
toe sê hy ek en Kowa kan elk enetjie kry
Kowa kon darem nog so ’n ou ekstra enetjie ingedraai kry
maar nou’s ek tevrede – dit groei nog hier by’
4. narratief van die diamantsorteerder
‘as my oë kyk, kyk my oë klip
die potjie gruis keer ons om
en skraap klipwaaiertjies oop met die skrapertjie
en jy kyk en jy sien hom
en jou hele lyf sê: diamant
ek is Jan Links van Kommagas
ek is 42 jaar oud
ek werk van my sestiende jaar op die myne
myngeld is bloedgeld
hier het ek hom die eerste maal kom sien
’n spoeldiamant – so besonderlik blink blínk hy
sy vorm of iemand hom al beetgehad het
al is hy bruin of groen of pienk
jy voel die blink jou lyf blindmaak
aan die kleintjies twyfel jy
die grotes wéét jy
nooit mag jy ’n diamant met die hand vat nie
jy lig hom met die swiezer uit die ander
sit hom eenkant vir tel en toesluit
smokkel? by anders, maar hier in die Richtersveld, nié’
‘natúúrlik smokkel mens ja,’
sê Kiewiet Cloete van Kubus
‘mens kan lekk-ker smokkel
as die sienewies net hou
want steel, steel jy op die sorteertafel
jy hoes, jy val so effens oor die gruis
die gom aan die rand van jou palm tel die diamant op
en jy en ammil kyk so uit die wit van hulle oogkegels
die sekuriteit, die manne saam met jou, almal weet iets het gebeur
maar jy moet wragtig vinnig wees’
5. narratief van klip
’n landskap soos dié maak my bang
reeds tussen Brandkaros en Bloeddrif steek dit jou onder klip
‘dè ek is klip,’ sê dit
‘net klip
in sy lelikste klipste klip
ja vatso, ek is fokkenklipdiklelik
ék smyt die eerste klip en donnerswil trash wat jy dag berg is of klip
of klip of God is
om teen my uit te hou nodig jy
God én Jesus en ’n fokken klomp gees
óf drank
jy nodig verskriklik drank
so skiet ek mense oor die kranse weg
of skroei hulle godswart maer in die klipwoestyn’
ek tree terug op die parkeraad se stoep
klip is onsmeebaar lees ek
onoplosbaar
onbepaald
klip het ’n enkele identiteit
gee my taal vir klip pleit ek
na ’n dag roepend in die Richtersveld bergwoestyn
ek soek taal
soos: die skitterende wit gebit van klip
soos: klipwaterval kanteldam
hoe lê die klipkraag van verdriet
skrobbeer vandag die hanekam
‘dit bliksemswil rym!
ek’s ding, hoor jy!
kyk my in die oghe, face my
ek is ding
ek verweer brutaal
tot klipskilfers teen kaal helse skuinstes
vieslike deurmekaar klipbleddievlokke
geen klipwoorde gaan jy ooit uit my tap nie
nooit my tot taal kap en kaap nie
ek van hier
jil verby jou slagyster van skeurklip of deurmekaarklip
kots van ’n reël met smoltklip lekklip of striemklip
ek hoon die klipliewenheid van streelklip
die drolsagte bruikbaarheid van slypklip breiklip wasklip en hangklip
ek kak kliphard op jou skielik ontluikende kliphart
ek’s my eie ding
ek verweer brutaal
ek’s klipbefok
in my klipveld is ek
stoned’
dis lelik hier, dink ek by myself
in die laaste bog wat die Oranje maak voor hy see in bloei
‘jy staan nou op die mooiste plek in die Richtersveld’
sy stem trek my skoene van my voete
verby die fasade van klipretoriek
wys hy my pluime van magma
en olifantvelverwering op dolomiet
ek spoor doloriet op wat soos